خبرگزاری مهر، گروه استانها: چندی قبل مقوله گردشگری غار در استان کرمان مطرح شد. این در حالی است که هنوز اطلاعات غارهای این استان به ثبت نرسیده و از سویی طبق نظر برخی کارشناسان بسیاری از استانها در این زمینه موفق نبوده‌اند.
استان کویری کرمان چندین غار را در خود جای داده و مسئولان استان بر این عقیده هستند باید از این ظرفیت برای گردشگری استفاده شود این در حالی است که بسیاری از ارگان‌های استان با این مقوله آشنا نیستند.
معاون عمرانی استاندار کرمان عقیده دارد که غارهای استان توانایی جذب گردشگر را دارند و باید از ظرفیت آنها استفاده کرد. موسوی آیت اللهی معاون عمرانی استاندار کرمان می‌گوید: بهره برداری از غارها باید به شکلی باشد که به آنها آسیب وارد نشود.
وی تاکید کرد: اطلاعات غارهای استان کرمان باید در سامانه اطلاعات غارهای کشور به ثبت برسد و نحوه استفاده از این غارها نیز باید مشخص شود.
کار خاصی بر روی غارها انجام نشده است
مسئول کارگروه غار استان کرمان در این زمینه به مهر گفت: هنوز کار خاصی در این زمینه در استان انجام نداده‌ایم. گردشگری غارها بر اساس طبقه بندی آنها انجام می‌شود چند سال پیش موفق شدیم چندین غار را طبقه بندی کنیم.
زینب یوسفی افزود: در این یک دستورالعمل وجود دارد که قرار شده با همکاری انجمن و محیط زیست یک سری تغییراتی که در آن ایجاد شده را در جلسه بعدی به استانداری ارائه دهیم و تاکنون در استان به اتفاق نظر در خصوص گردشگری غارها نرسیدیم.
هنوز بسیاری از ارگان‌ها با غارها آشنایی ندارند، مثلاً یکی از غارها توانایی جذب گردشگر را ندارد ولی میراث فرهنگی می‌گوید این غار باید به بخش گردشگری واگذار شود تا بتوانند گردشگر جذب کنند وی اضافه کرد: هنوز بسیاری از ارگان‌ها با غارها آشنایی ندارند، مثلاً یکی از غارها توانایی جذب گردشگر را ندارد ولی میراث فرهنگی می‌گوید این غار باید به بخش گردشگری واگذار شود تا بتوانند گردشگر جذب کنند.
وی تاکید کرد: باید گزارش‌های علمی ارائه دهیم و ببینیم محیط زیست نظرش چیست. زیرا برخی غارها مانند غار ایوب را ما در درجه سه اعلام کرده‌ایم که می‌تواند هدف گردشگری قرار گیرد اما نظر محیط زیست بر این است که این غار در منطقه حفاظت شده واقع شده است.
مسئول کارگروه غار استان کرمان اضافه کرد: باید برخی موارد گفته شود و همه موضع خود را بیان کنند تا هر چیزی که به نفع غارها و غارزیان است در نظر گرفته و به تصویب برسد که کدام غارها می‌تواند در زمینه پذیرش گردش فعال شوند.
یوسفی ادامه داد: اگر این اتفاق بیفتد بسیار خوب است ولی مساله این است که این موضوع در ایران با تبعات بدی مواجه می‌شود زیرا طبق اصول استاندارد عمل نمی‌شود.
وی یادآور شد: غار علیصدر همدان به دلیل نورپردازی‌های اشتباه رشد جلبک‌ها، کف سازی ها و تمامی امکاناتی که در خارج بود اشتباه بودند از ثبت جهانی خارج شد.
یوسفی بیان کرد: معمولاً اگر اشتباهی رخ دهد کارت زرد می‌دهند تا اشتباهات جبران شود اما غار علیصدر با دریافت دومین کارت زرد از ثبت جهانی خارج شد.
گردشگری آسیب زا
زینب یوسفی گفت: مساله غار علیصدر نشان می‌دهد ما بد کار می‌کنیم و همین بلا دارد بر سر دیگر غارهای کشور هم می‌آید. ما باید آموزش دهیم و محدوده گردشگران را مشخص کنیم. در غارها کف پوش‌های پلاستیکی گذاشته و بسیاری از المانها مورد نظر گرفته شود ولی متأسفانه گردشگری ما آسیب زا است هر چند با رعایت اصول فنی می‌تواند منبع درآمد خوبی برای محلی‌های منطقه باشد.
با این حال غار ایوب در شهربابک توانایی پذیرش گردشگر را دارد ولی انگار در محدوده حفاظت شده محیط زیست واقع شده است وی با اشاره به اینکه ما هنوز در زمینه همه غارها کار نکرده‌ایم، گفت: با این حال غار ایوب در شهربابک توانایی پذیرش گردشگر را دارد ولی انگار در محدوده حفاظت شده محیط زیست واقع شده است. در این زمینه باید تفاهم نامه‌ای امضا و راهکارهایی ارائه شود تا غار در منطقه حفاظت شده بتواند پذیرای گردشگران باشد.
یوسفی ادامه داد: جلوی فعالیت برخی غارها از جمله میرزا، طرنگ و جفریز را گرفته‌ایم زیرا این غارها در درجه‌ای نیستند که بتوانند پذیرای گردشگر باشند. البته غارهای درجه سه می‌توانند در این زمینه فعال شوند.
وی تاکید کرد: ما غارها را به چهار درجه طبقه بندی می‌کنیم. یک به بخش خصوصی واگذار نمی‌شود و حق پیمایش ندارد و فقط می‌توان در زمینه بررسی‌ها و مطالعات علمی مانند جانورشناسی و نقشه برداری از آنها استفاده کرد.
این مسئول تصریح کرد: غار درجه دو حق پیمایش دارد ولی گردشگر ندارد و هیچ‌گونه تغییری در داخل ساختار محیط غار ندارد ولی در بیرون آن می‌توان تغییرات ایجاد کرد و البته فقط گردشگر خاص دارد.
یوسفی افزود: در غار درجه سه در داخل غار می‌توان در حد نیاز تغییرات ایجاد کرد و پذیرای گردشگران باشد. غارهای درجه چهار نیز شامل غارهای معادن متروکه می‌شوند. متأسفانه در سال‌های اخیر در زمینه مطالعات غارها خیلی کم کار شده باید ببینیم در جلسات بعدی استانداری دیگر ارگان‌ها چه نظری دارند.
اکوسیستم غارها باید حفظ شود
یکی از فعالان گردشگری استان کرمان و از جمله افرادی که در زمینه غار به شکل تخصصی در استان مطالعه کرده نیز به خبرنگار مهر گفت: غارها دارای درجه بندی هستند و قوانین خاص خود را دارند.
ایمان عارفی افزود: یک سری اصول پایه در غارنوردی وجود دارد که باید این مساله به گردشگران و فعالان این حوزه آموزش داده شود. چند وقت پیش شاهد بودیم برخی به غار میرزا در رفسنجان بدون استفاده از دستکش و غیره وارد شده بودند که این مساله باعث آسیب زدن به غار است.
عارفی اضافه کرد: خفاش‌ها در محیط غارها دارای آرامش هستند و ورود گردشگران به این غارها می‌تواند اکوسیستم این جانوران را به خطر بیندازد.
برای اینکه در این زمینه بتوانیم موفق باشیم باید با کشورهایی مانند لهستان که غارهای زیادی دارد و حتی رشته غارشناسی در دانشگاه‌های این کشور نیز تدریس می‌شود ارتباط برقرار کنیم و از تجربیات علمی آنها در این زمینه استفاده کنیم وی تصریح کرد: برای اینکه در این زمینه بتوانیم موفق باشیم باید با کشورهایی مانند لهستان که غارهای زیادی دارد و حتی رشته غارشناسی در دانشگاه‌های این کشور نیز تدریس می‌شود ارتباط برقرار کنیم و از تجربیات علمی آنها در این زمینه استفاده کنیم.
این متخصص غار افزود: بسیار خوب می‌شود حتی برخی از دانشگاه‌های ما از جمله دانشگاه باهنر با دانشگاه‌های لهستان تبادل اطلاعات کنند.
عارفی گفت: میراث فرهنگی معمولاً در زمینه مطالعات غارها و نقشه برداری کمکی نمی‌کند و ما با چند نفر از دوستانی که در زمینه غارها فعال هستند با هزینه شخصی اقدام به مطالعه برخی از غارها کردیم و حتی در زمینه ثبت آنها نیز قدم برداشتیم.
گردشگری غار در کشور مغفول مانده است
وی اضافه کرد: گردشگری غار در کشور ما ناشناخته مانده است و در این زمینه باید افراد تخصص غارنوردی داشته باشد و تجهیزات لازم را نیز در اختیار داشته باشد و تجهیزات مورد نیاز نیز قیمت بالایی دارد.
عارفی ادامه داد: برخی از افراد اقدام به گذاشتن نردبان در جوار غارهای استان کرده‌اند و باعث آلودگی نیز در اطراف این غارها شده‌اند که آسیب‌های زیادی نیز به این مساله می‌رساند.
وی افزود: بعضی افراد که اطلاعاتی در زمینه کوهنوردی دارند اقدام به برگزاری تورهای غارنوردی در استان می‌کنند و باید این مساله فرهنگ سازی شود که افراد بدون داشتن لوازم و پوشش خاص به غارها نروند.
وی تصریح کرد: متأسفانه در چند سال اخیر رقابتی غیر کارشناسانه در کشور به راه افتاده که برخی فکر می‌کنند هر استان باید یک غار گردشگری داشته باشد و شروع به کپی برداری از برخی غارها کردند تا به عنوان هدف گردشگری از آنها استفاده کنند و حالا در استان کرمان زمزمه‌هایی از این مساله به گوش می‌رسد.
عارفی گفت: بسیاری از استانها نتوانستند بودجه‌ای را که برای راه اندازی زیرساخت‌های گردشگری در غارها هزینه کنند را بازگردانند.
وی با بیان اینکه حفظ غارها یکی از مهم‌ترین وظایف ماست، افزود: متأسفانه عده‌ای در غارها اقدام به برگزاری دورهمی و ریختن زباله و … نیز کرده‌اند در حالی که در غارها حتی بسیاری از کارهای عادی نیز ممنوع است زیرا این مساله به غار آسیب می‌زند.
وی بیان کرد: این زباله‌ها باعث بیماری جانوران غارزی می‌شوند و خیلی از این بیماری‌ها نیز ناشناخته هستند. در بحث گردشگری باید به نحوی تصمیم گیری شود که به اکوسیستم غارها آسیبی وارد نشود.
شناسایی و ثبت ملی غارهای استان کرمان
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: ما در زمینه ثبت غارها اقدام به شناسایی غارها کرده‌ایم.
مجتبی شفیعی افزود: چند غار در استان کرمان شناسایی شده و تاکنون غاری که در فهرست غارهای به ثبت رسیده آثار طبیعی کشور باشد نداریم.
وی ادامه داد: تاکنون حدود پنج غار شناسایی کرده‌ایم و در حال کار هستیم که این غارها به مرور به ثبت آثار طبیعی ملی برسد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان تصریح کرد: از بافت، رابر و شهربابک شروع کرده‌ایم و با همکاری منابع طبیعی و زمین شناسی تلاش می‌کنیم غارها را شناسایی و به ثبت برسانیم.
در حالی بحث گردشگری غار در کرمان مطرح شده که برخی استانها قبل از این به این بحث ورود کرده و ناموفق بوده‌اند. مساله گردشگری غار بحثی است که حتی بسیاری از ارگان‌های استان کرمان با آن ناآشنا هستند.