خبرگزاری مهر - گروه استانها- آناهیتا رحیمی؛ خشونت حالتی از رفتار است و روانشناسان بر این معتقد هستند که رفتار خشونت آمیز می‌تواند در سطح آگاهانه و یا ناآگاهانه صورت گیرد. درگیری و نزاع در زمره آن دسته از آسیب‌های اجتماعی قرار دارد که با ایجاد اختلال در مناسبات، فضایی آکنده از کینه و دشمنی را در جامعه به وجود می‌آورد.
بر اساس آمارهای موجود در نیمه نخست سال جاری، استان آذربایجان شرقی با ۲۴ هزار و ۱۱۹ نفر، بیشترین آمار مراجعین نزاعی به دادسرا را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که کاهش و یا پیشگیری از نزاع و درگیری، نیازمند یک عزم جدی و همگانی است.
خشم رفتاری با هدف وارد کردن آسیب
یک روانشناس بالینی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: خشونت حالتی از رفتار است که با استفاده از زور فیزیکی و یا غیر فیزیکی، فرد خشن خواسته خود را به دیگران تحمیل می‌کند. خشونت از نظر لغوی به معنای خشکی، تندی و سختی است و ممکن است در اثر خشم اتفاق افتاد.
میلاد مردی ادامه داد: هرگونه رفتاری که با هدف وارد نمودن آسیب به یک یا بیش از یک پدیده صورت گیرد رفتار خشونت‌آمیز نام می‌گیرد و رفتار خشونت‌آمیز می‌تواند در سطح آگاهانه یا ناآگاهانه صورت گیرد.
وی افزود: علل رفتار خشونت‌آمیز در نوع بشر غالباً موضوع پژوهش علم روانشناسی و جامعه‌شناسی است و زیست شناس سیستم اعصاب بدین منظور تأکید می‌کند که رفتار خشونت‌آمیز به عنوان رفتار تهاجمی فیزیکی عمدی در مقابل فرد دیگر تعریف شده‌است.
وی ادامه داد: از آنجایی که خشونت ماهیت ادراک و همچنین یک پدیده قابل اندازه‌گیری است، روانشناسان تغییرپذیری را، در آنچه مردم از کنش‌های فیزیکی عمدی به عنوان خشونت دریافت می‌کنند، تشخیص داده‌اند. برای مثال، در ایالتی که توقیف مجازاتی قانونی است ما توقیف کننده را به عنوان خشونت دریافت نمی‌کنیم، گرچه ممکن است ما با شیوه استعاره‌ای از واکنش خشونت‌آمیز ایالت صحبت کنیم.
درگیری و نزاع، از آن دسته آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌رود که با ایجاد اختلال در مناسبات، فضایی آکنده از کینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می‌آورد
مردی گفت: به علاوه فهم خشونت به رابطه قابل دریافت قربانی و پرخاشگر نیز وابسته‌است؛ بنابراین روانشناسان نشان می‌دهند که مردم ممکن نیست استفاده تدافعی از نیروها را بشناسند مگر در جایی که مقدار نیروهای مورد استفاده قرار گرفته به طور شاخص بیشتر از تعارض اصلی باشد.
این روانشناس بالینی توضیح داد: درگیری و نزاع، از آن دسته آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌رود که با ایجاد اختلال در مناسبات، فضایی آکنده از کینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می‌آورد و جامعه را از نظر مادی و معنوی با مخاطراتی روبرو می‌سازد که در سال‌های اخیر این پدیده همه روزه به شکل‌های مختلفی در آمارها دیده می‌شود.
مردی افزود: خشم یکی از هیجانات سه گانه انسان است و اگر فردی رشد هیجانی نادرست داشته باشد، نمی‌تواند در کنترل خشم و سایر هیجانات موفق باشد. رشد هیجانی نیز در دوران کودکی شکل می‌گیرد و نتیجه واکنش به ناکامی‌ها، خوشحالی‌ها، دوست داشتن‌ها و ترسیدن هاست.
وی ادامه داد: زمانی که خشم بر انسان فائق می‌شود، قدرت تعقل را از دست می‌دهیم و اگر بهره هوشی کمتری داشته باشیم، واکنش ما به مراتب بدتر خواهد بود، اما اگر باهوش‌تر باشیم، به کارگیری از عقل نیز بیشتر می‌شود. این گونه رفتارها ریشه در بحران اقتصادی دارد و بسیاری از مردم به ناچار به دلیل نامطلوب بودن وضعیتی معاش این رفتارها را از خود بروز می‌دهند.
افزایش آمار نزاع و درگیری به دلیل شیوع ویروس کرونا و خانه نشینی
این روانشناس بالینی در پایان گفت: در این روزها خانه‌نشینی و شیوع کرونا در افزایش آمار نزاع و درگیری بی‌تأثیر نبوده است و باعث افزایش درگیری‌های خانوادگی بین زوج‌ها و سایر افراد خانواده شده است، زیرا شیوع کرونا موجب تعطیلی بسیاری از کسب و کارها و کاهش درآمدها شده و در کنار آن سنگینی هزینه‌های زندگی و گرانی‌ها، آستانه تحمل افراد را پایین آورده است و وقتی این افراد به دلیل خانه‌نشینی در دوران کرونا به ناچار ساعات بیشتری را در کنار یکدیگر می‌گذرانند، اگر مهارت مدیریت خشم و برقراری ارتباط درست را نداشته باشند، منجر به بروز درگیری و تنش بین افراد می‌شود.
افزایش مراجعین نزاع در استان آذربایجان شرقی
بر اساس اعلام پزشکی قانونی کشور، تعداد مراجعین نزاع بر حسب جمعیت در استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی بیشتر بوده است و آمار مراجعین نزاع به مراکز پزشکی قانونی یکی از بیشترین موارد ارجاعات به پزشکی قانونی را شامل شده (حدود ۴۰ درصد کل معاینات شش ماهه ۱۴۰۰) و سالانه بیش از نیم میلیون مورد از ارجاعات سازمان را به خود اختصاص داده است.
بر اساس آمارهای موجود در نیمه نخست سال جاری، ۳۳۴ هزار و ۹۷ مصدوم نزاع جهت انجام معاینات، بررسی صدمات و تعیین خسارت به مراکز پزشکی قانونی کشور مراجعه کرده‌اند که در این مدت، استان آذربایجان شرقی با ۲۴ هزار و ۱۱۹ نفر بیشترین آمار مراجعان نزاعی را به خود اختصاص داده است.
آمارهای سال گذشته نزاع، نشان می‌دهد که بیشترین تعداد مراجعان مراکز پزشکی قانونی در موضوع نزاع مربوط به فصل تابستان و بالاترین رقم آن نیز مربوط به ماه مرداد با بیش از ۶۱ هزار مورد مراجعه بوده است.
در نیمه نخست امسال نیز با شروع ماه‌های گرم سال، شاهد افزایش تعداد ارجاعات نزاع به مراکز پزشکی قانونی هستیم به نحوی که بیشترین تعداد مراجعان نزاع با ۶۰ هزار و ۱۷۵ نفر در خرداد ماه ثبت شده است.
اجرای سند جامع پیشگیری از خشونت
سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: خشونت شامل محورهای مختلفی از جمله توهین، اهانت و ضرب و جرح است و با توجه به اینکه در این راستا برنامه جامعی در سال‌های گذشته برای پیشگیری وجود نداشت اما تلاش بر این است تا با اجرای سند جامع پیشگیری از خشونت از سال‌های آتی، کاهش جرایم خشونت علیه زنان، کودکان و سایر اقشار باشیم.
خشونت علیه زنان، کودکان و سایر اقشار جامعه جز جرایم اولویت دار استان آذربایجان شرقی است که در آمار جرایم حوزه خشونت طی ده سال گذشته، جز ده جرم اول استان بوده‌ایم احمد موقری ادامه داد: پیشگیری از خشونت نیازمند عزم جدی و همگانی است که بر اساس سند جامع پیشگیری از خشونت و مصوبات شورای اجتماعی کشور، تکالیف لازم در راستای پیشگیری از خشونت علیه کودکان، نوجوانان و زنان به دستگاه‌های اقدام کننده ابلاغ شده است.
وی افزود: خشونت علیه زنان، کودکان و سایر اقشار جامعه جز جرایم اولویت دار استان آذربایجان شرقی است که در آمار جرایم حوزه خشونت طی ده سال گذشته، جز ده جرم اول استان بوده‌ایم.
موقری بیان کرد: جرایم توهین، اهانت، تهدید، ایراد ضرب و جرح عمدی و تخریب، آمار بالایی در استان آذربایجان شرقی دارد.
سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان افزود: همان گونه که گفته شد کاهش و پیشگیری از جرایم حوزه خشونت، نیازمند یک عزم همگانی و جدی است و در این راستا باید تمام مجموعه‌هایی که به عنوان نهاد اقدام کننده تعیین شده‌اند، برنامه‌های ابلاغ شده را انجام داده و با ارائه راهکارهای مناسب، برای اجرای هر چه بهتر برنامه‌ها و هم چنین افزایش اثربخشی آن تلاش کنند.
خشونت زاییده جامعه و محیط اجتماعی است
یک دکترای جامعه شناسی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: مسئله خشونت و پرخاشگری از نحوه شیردادن مادر تا شست و شوی بچه از دوران کودکی توسط مارگارت مید تحقیق شده است.
امان اله قرایی مقدم به تأثیر خانواده در ایجاد نزاع و خشونت ادامه داد: فشار اقتصادی، تأمین معیشت زندگی و گونه رفتار حاکم با افراد، نحوه برخورد والدین با فرزندان در این رابطه تأثیر گذار است.
فشار اقتصادی، تأمین معیشت زندگی و گونه رفتار حاکم با افراد، نحوه برخورد والدین با فرزندان در این رابطه تأثیر گذار است
وی افزود: مسئله خشونت از چندین دیدگاه از جمله دیدگاه خانوادگی بررسی می‌شود که بسیار مهم تلقی شده و حتی تحقیقات جامعه شناسی و مردم شناسی نیز در این رابطه انجام یافته است.
این دکترای جامعه شناسی گفت: عامل طبیعی یکی دیگر از عوامل تأثیر در ایجاد نزاع و خشونت است و از سویی مسئله خشونت از دیدگاه اجتماعی نیز مطرح می‌شود بدین گونه جامعه‌ای که در آن بیکاری، فقر، سختی تأمین معیشت، مسکن و تأخیر در ازدواج وجود دارد امیدی برای شادی وجود ندارد.
قرایی مقدم به تئوری چرخش در خشونت اشاره کرده و افزود: خشونت زاییده جامعه و محیط اجتماعی است و حتی شیوع ویروس کرونا نیز می‌تواند دخیل بر افزایش نزاع و خشونت باشد اما نباید آن را بهانه قرار داد.
خشونت حالتی از رفتار است که به عقیده روانشناسان، اگر مدیریت خشم و برقراری ارتباط درست را به همراه نداشته باشد منجر به بروز درگیری و تنش بین افراد می‌شود و کاهش درگیری و نزاع در سطح جامعه نیازمند یک عزم جدی و همگانی است.