خبرگزاری مهر، گروه استانها: بررسی میزان رشد یافتگی فرهنگ هر ملتی، مؤلفه‌های متعددی دارد که یکی از این مؤلفه‌ها میزان علاقه‌مندی مردم آن سرزمین به موضوع کتاب و کتابخوانی، سرانه کتابخانهها، تعداد ناشران و نویسندگان آن دیار است.
خراسان‌جنوبی از دیرباز به فرهنگ و تمدن و اندیشه مشهور بوده و به بزرگانی چون ابن حسام خوسفی، پرفسور گنجی و دکتر معتمد نژاد بالیده است.
اکنون در آستانه هفته کتاب و کتابخوانی فرصتی است تا بررسی کنیم آیا زیرساخت‌های خراسان‌جنوبی در حوزه کتاب و کتابخوانی و میزان علاقمندی مردم به این یار مهربان در شأن و جایگاه زادگاه بزرگانی که نام بردیم هست.
منابع کتابخانهها به روز شوند
حمیده لیلازاده از دانشجویان خراسان‌جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در کودکی من تعداد کتابخانه های خراسان جنوبی بسیار کم بود و خاطرم هست به جز کتابخانه استاد سعیدی در شهر بیرجند کتابخانه شناخته شده دیگری وجود نداشت.
وی با بیان اینکه اکنون چندین کتابخانه در نقاط مختلف شهر وجود دارد، بیان‌کرد: البته چیزی که از همان کودکی تا الان من را آزار می‌دهد قدیمی بودن و به روز نبودن منابع کتابخانه‌های خراسان‌جنوبی بود و نمی‌توانیم کتاب‌های تازه منتشر شده را در قفسه‌های کتابخانه پیدا کنیم.
این دانشجوی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه البته کرونا تا حد زیادی استفاده از کتابخانهها را تحت تأثیر قرار داده است، گفت: در همین ایام کرونا طرح‌های پاییزه، بهاره و زمستانه تخفیف کتاب فرصت خوبی را برای خرید کتاب به وجود آورد که من هم از آن استفاده کردم.
لیلا زاده یادآور شد: این طرح‌های تخفیف فروش کتاب علاوه بر اینکه موجب شد ما با سهولت و قیمت کمتری کتاب بخریم، فرصتی برای کتابفروشی‌ها در راستای فروش محصولات فرهنگی شأن نیز به وجود آورد.
طرح‌های تخفیف، فرصتی برای تنفس کتابفروشی‌های کرونا زده
وی گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر قیمت کتاب به شدت افزایش پیدا کرده است و بسیاری از مردم علاقمند به کتاب نیز نمی‌توانند بسیاری از کتب را خریداری کنند و این طرح‌های تخفیف مجالی برای گشت و گزار در کتابفروشی و خرید کتاب‌های به نسبت ارزان قیمت به وجود آورد.
لیلازاده افزود: همین گرانی کتاب و البته برخی از مسائل محیطی زیستی نیز افراد را به سمت استفاده از کتاب‌های صوتی کشانده است.
وی ادامه داد: وقتی قیمت یک کتاب معمولی و متوسط به نزدیک ۱۰۰ هزار تومان رسیده است، طبیعی است که حتی علاقمندان به این حوزه کمتر جرأت خرید پیدا می‌کنند ولی هنوز هم هستند افرادی که کتاب برایشان یک اولویت بوده و در همین شرایط نیز آن را می خرند.
فرشته کاشانی از دیگر شهروندان خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اغراق نیست اگر بگویم از همان دوران کودکی به کتاب و فضای کتابخانه علاقه مند بودم.
وی بیان‌کرد: دوران دبستان از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بعد کتابخانه استاد سعیدی و بعد هم کتابخانه آستان قدس کتاب به امانت می‌گرفتم اما از دوران نوجوانی چیزی که من را رنج می‌داد این بود که چرا کتابخانهها به یک قرائت خانه تقلیل پیدا کرده است.
کتابخانه به قرائت خانه تقلیل یافته
این شهروند خراسان‌جنوبی گفت: به عنوان مثال در فصول مختلف سال که به سالن‌های کتابخانه سری می‌زدم انبوهی از دانشجویان و دانشجویان را می‌دیدم که یا برای امتحانات پایان ترم و یا کنکور مطالعه می‌کردند.
کاشانی افزود: این در حالی است که کتابخانه محیطی فرهنگی است که نباید به یک سالن مطالعه محدود شود و یاید در آن جلسات مختلف شب شعر و نقد کتاب و … برگزار شود.
وی یادآور شد: البته با همه این مسائل در مدت یک سالی که به علت شیوع کرونا کتابخانه ها بسته بود خیلی دلتنگ این فضا شدیم و باز هم اوقات فراغتمان را چیزی جز کتاب پر نمی‌کرد.
این شهروند خراسان‌جنوبی با انتقاد از اینکه مطالبه‌گر جدی در حوزه کتاب و فرهنگ در خراسان جنوبی نیستیم، گفت: یکی از علت‌های تأخیر در پروژه کتابخانه مرکزی بیرجند همین عدم مطالبه گری است.
ناصر نبی‌زاده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: در زمینه میزان تمایل مردم خراسان جنوبی به مطالعه تحقیق و پژوهش خاصی انجام نشده ولی شواهد نشان می‌دهد توجه به حوزه کتابخوانی در استان بالا است که چند نمونه و شاهد دارد.
شواهد نشان از علاقمندی مردم خراسان‌جنوبی به مطالعه دارد
وی بیان‌کرد: یکی از این شواهد نمایشگاه‌های کتاب بود که البته دو سال به علت شیوع کرونا برگزار نشد ولی در آخرین نمایشگاه که در سال ۹۸ و آن هم در فضای تازه برگزار شد با استقبال بسیار مطلوب یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان کتاب فروش رفت.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی گفت: این میزان فروش در مقایسه با استان‌های همجوار ما که جمعیتی بیش از خراسان‌جنوبی دارند حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر بود.
نبی زاده ادامه‌داد: در طرح‌های فروش بهاره، تابستانه و زمستانه کتاب نیز استقبال مردم بسیار خوب بوده است و با همه محدودیت‌های کرونایی و سختی‌های اقتصادی میزان فروش بسیار خوب بوده است و به استانداردی که برای ما در نظر گرفته بودند، رسیدیم.
آغاز طرح پاییزه فروش کتاب از امروز
وی با اشاره به شروع طرح پاییزه فروش کتاب از ۲۴ آبان ماه نیز گفت: یکی از ویژگی‌های نویسندگان و مؤلفان خراسان جنوبی این است که نگاه خاصی به تاریخ و فرهنگ بومی استان و محل زندگی خود دارند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌جنوبی ادامه‌داد: به نظر من نمی‌توان گفت کتاب‌های صوتی و یا کتاب‌های چاپی بهتر هستند، بلکه هر کدام کارکردهای خاص خود را دارند و هیچکدام نمی‌تواند جایگزین دیگری شود.
نبی زاده با بیان اینکه به عنوان مثال کتاب‌های صوتی را در حین رانندگی گوش داد، یادآور شد: البته هنور هم در همه جای دنیا کتاب به همان محصولی اطلاق می‌شود که چاپ شده، آن را ورق زده و از خواندنش لذت می‌بریم.
وی افزود: در هر حال ما باید نهایت سعی و تلاش خود را بکنیم تا کتاب‌ها با قیمت مناسبی به دست مردم برسد و طرح‌های تخفیف یکی از این برنامه‌ها است.
برگزاری اختتامیه چهارمین جشنواره انتخاب کتاب سال استان، برگزاری ۷ نمایشگاه کتاب در شهرستان‌های استان، مسابقات کتابخوانی و بازدید از کتابفروشی‌های فعال استان (برنامه کتابگردی) از جمله برنامه‌هایی است که هفته کتاب برگزار خواهیم کرد.
ضرورت مطالبه گری در حوزه کتاب
محمود حاجی، مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی نیز در این زمینه در گفتگو با مهر اظهار کرد: همانگونه که در همه موضوعات مطالبه گری داریم در حوزه کتاب و کتابخوانی نیز باید مطالبه گری جدی داشته باشیم.
وی بیان‌کرد: اگر این مطالبه گری در حوزه کتاب و مسائل مرتبط با آن در خراسان‌جنوبی وجود می‌داشت ما الان باید شاهد به بهره برداری رسیدن از کتابخانه مرکزی خراسان‌جنوبی واقع در شهر بیرجند می‌بودیم نه اینکه تازه خرید زمین آن به قطعیت برسد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان‌جنوبی گفت: در حال حاضر نیز باید در حوزه ساخت این مجموعه فرهنگی که در بلوار شهید ناصری بیرجند قرار دارد مطالبه گری داشته باشیم.
کرونا بین مردم و کتابخانه ها فاصله انداخت
حاجی با اشاره به اینکه تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی خراسان‌جنوبی در ایام شیوع کرونا به علت تعطیلی کتابخانه ها کاهش یافت، ادامه‌داد: البته امید ما این است که با شروع فعالیت مجدد ۸۳ باب کتابخانه خراسان‌جنوبی تعداد اعضای ما افزایش پیدا کند.
وی گفت: کرونا هر چند سالن‌های مطالعه ما را تعطیل کرد ولی از طرف دیگر فرصت فراغتی به وجود آورد که بخش‌هایی از مردم ما آن را به مطالعه اختصاص دادند.
فرهنگ مانند هوایی که برای تنفس لازم است برای یک جامعه ضروری است، بدون کتاب نه اندیشه‌ها رشد پیدا می‌کند و نه مردم با افکار و عقاید مختلف آشنا می‌شوند و از این جهت ضروری است که هم زیرساخت‌ها این امر فراهم شود و هم کتاب‌ها با قیمت مناسب به دست مردم برسد.