خبرگزاری مهر -گروه جامعه: امروز هفتم آذرماه سومین گزینه پیشنهادی دولت سیزدهم برای تصدی‌گری آموزش و پرورش از مجلس شورای اسلامی رای مثبت گرفت و بعد از گذشت حدود سه ماه سکان وزارت آموزش و پرورش به دست وزیر سپرده شد. امروز در حالی یوسف نوری رای اعتماد را از مجلس شورای اسلامی گرفت که کارهای بر زمین مانده در آموزش و پرورش بسیار است و چالش‌های این حوزه نیاز به رسیدگی فوری دارند؛ از اجرای طرح رتبه بندی معلمان تا سر و سامان دادن به وضعیت آموزش دانش آموزان که طی قریب به دو سال گذشته با شرایط کرونا وضعیت خوبی ندارد؛ از کمبود معلم در مدارس کشور تا ریل گذاری اجرای سند تحول بنیادین؛ از تعیین تکلیف واژه «تحول» در آموزش و پرورش تا برقراری عدالت آموزشی و….
یوسف نوری پانزدهمین وزیر آموزش و پرورش ایران بعد از انقلاب است و متولد ۱۳۴۰ و دارای دکترای تخصصی مدیریت گردشگری کودک، کارشناسی ارشد مدیریت دولتی و کارشناسی برنامه‌ریزی و فوق دیپلم پرورشی. در سوابق او آمده بود که او فعالیت خود را از دبستان شهید وحیدنیا شهر ایلام به عنوان مربی پرورشی شروع کرد و در کارنامه خود تدریس در مدارس، دانشسرای تربیت معلم و فعالیت در ادارات آموزش و پرورش با سمت‌هایی چون معاون پرورشی آموزش و پرورش شهرستان ایلام، معاون پشتیبانی اداره کل آموزش و پرورش استان ایلام، مدیر هسته گزینش آموزش و پرورش استان ایلام را دارد.
نوری همچنین رئیس سازمان آموزش و پرورش استان ایلام، معاون پشتیبانی و توسعه مدیریت آموزش و پرورش تهران، مدیرکل برنامه و بودجه وزارت آموزش و پرورش و رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش را در کارنامه خود دارد و همچنین در دوره‌ای مسئول پرورشی مدارس جمهوری اسلامی ایران در کشورهای قطر و بحرین بوده است.
وی رزمنده و جانباز دوران دفاع مقدس است و در کارنامه‌اش رتبه اول ستاره فناوری ایران در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ در دوره تصدی مسئولیت مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش به واسطه جهش شاخص‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات به دست آورده است.
سند تحول بنیادین نقشه راه خواهد بود
نوری که در این چند روز از معرفی‌اش تا رای اعتماد گرفتنش نسبت به دو گزینه قبلی وزارت آموزش و پرورش کمترین حضور رسانه‌ای برای تبیین برنامه‌هایش را داشت، در برنامه پیشنهادی‌اش برای تصدی وزارت آموزش و پرورش -که در حال حاضر با رای اعتماد گرفتنش می‌شود این برنامه را سند عملی راهبردی او در این مسیر جدید دانست- سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را در صدر سندهای آموزش و پرورش عنوان کرده است و آورده: «در دو سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند ملی برنامه درسی تمام راهبردها و راهکارهای مبتنی بر اصول، مبانی و ارزش‌های اسناد و حتی رهنامه تحول بنیادین آموزش و پرورش به صورت عرضی و طولی مرتبط با آرمان‌ها، مبانی و اهداف سند است اما به علت غفلت‌های صورت گرفته در آموزش و پرورش هنوز بدنه آموزش و پرورش آن طور که مورد انتظار است نمی‌دانند سند تحول چیست؟ لذا مدرسه صالح و معلم طراز انقلاب اسلامی و معلم تمدن ساز و معلم به مثابه مربی و … باید به درستی تبیین و آموزش داده شوند.»
در دو سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند ملی برنامه درسی تمام راهبردها و راهکارهای مبتنی بر اصول، مبانی و ارزش‌های اسناد و حتی رهنامه تحول بنیادین آموزش و پرورش به صورت عرضی و طولی مرتبط با آرمان‌ها، مبانی و اهداف سند است اما به علت غفلت‌های صورت گرفته در آموزش و پرورش هنوز بدنه آموزش و پرورش آن طور که مورد انتظار است نمی‌دانند سند تحول چیست
به گفته وی در این برنامه «در صورتی که اصطلاحات و واژگان این سند به درستی تبیین شود، جلوی ابهامات، تفسیرها و اقدامات سلیقه‌ای و موازی کاری‌ها و برخوردهای سلیقه‌ای دولت‌ها در عرصه تعلیم و تربیت را خواهد گرفت، فرسودگی نظام آموزش و پرورش کشور و ایجاد تحول با عملیاتی کردن سند تحول بنیادین قابل تحقق و مشاهده خواهد بود.»
وی همچنین مطرح کرده است: «مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم، نیروی انسانی را بزرگترین سرمایه کشور دانسته‌اند و تعلیم و تربیت را رکن اصلی تمدن سازی معرفی کردند. این بیانیه نیز در راستای تمدن‌سازی بر سه عنصر کلیدی «تربیت و مسئولیت پذیری جوانان کشور»، «جایگاه علم و پژوهش» و «خودسازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی» استوار است و روح حاکم بر این سه نکته کلیدی توجه ویژه به نظام تعلیم و تربیت و مشخصاً آموزش و پرورش بوده و تضمین تحقق هفت توصیه انتهایی بیانیه نیز مشروط به تحول بنیادین در نظام آموزشی و تربیتی کشور است.»
با روش‌های گذشته نمی‌توان چالش‌های موجود را رفع کرد
در این برنامه اشاره شده است که با روش‌های گذشته نمی‌توان برای رفع چالش‌های موجود در آموزش و پرورش گام برداشت و این همان نگاهی است که به نظر می‌رسد دولت سیزدهم بر آن تاکید دارد و دو گزینه پیشین وزارت آموزش و پرورش نیز که موفق به گرفتن رای اعتماد از مجلس نشدند بر آن تاکید داشتند.
وی رویکردهای آموزش و پرورش دولت مردمی ایران قوی را ارتقای امر حاکمیتی آموزش و پرورش در تراز نظام جمهوری اسلامی ایران، دستیابی به عدالت تربیتی. مدرسه محوری و استقرار مدرسه صالح، خروج از نظام برنامه درسی تک‌ساحتی و تربیت مبتنی بر ساحت‌های شش‌گانه تربیت، ارتقای شأن و جایگاه معلم می‌داند و بر ارتقای عدالت تربیتی و افزایش دسترسی افراد جامعه به خدمات آموزش و پرورش رایگان و با کیفیت اشاره دارد و ضعف دسترسی به آموزش رایگان و با کیفیت را ضعیف ارزیابی کرده است و به بازماندگی از تحصیل ۱۷ درصد از افراد مشمول دوره متوسطه دوم و عدم دسترسی ۱.۲ میلیون دانش‌آموز به خدمات آموزش و پرورش مجازی در دوره کرونا و تحصیل بیش از ۱۴ درصد از دانش‌آموزان کشور در مدارس غیردولتی شهریه‌ای و پایین بودن میانگین معدل آزمون‌های نهایی دوره متوسطه دوم (متوسطه نظری: ۱۲.۵؛ متوسطه فنی و حرفه‌ای ۷.۴۵ در این راستا اشاره دارد.
او همچنین به رتبه پایین ایران در آزمون‌های بین‌المللی دانش آموزی (از جمله رتبه ۴۸ از ۵۸ کشور شرکت کننده در آزمون علوم پایه چهارم و رتبه ۵۰ از ۵۹ کشور شرکت کننده در آزمون ریاضی هشتم در تیمز - ۲۰۱۹ و چالش نیروی انسانی (کسری، مازاد، ورودی و فرایند انتخاب معلمین، میانگین دریافتی معلمین) نیز به عنوان ضعف‌های این حوزه در برنامه‌اش اشاره می‌کند و بار دیگر در مبحث چرخش‌های تحول‌آفرین بر تضمین آموزش و پرورش باکیفیت برای همه اشاره می‌کند. وی دیگر چرخش مهم این حوزه را تغییر نگاه از مشارکت صرفاً مالی خانواده‌ها به مشارکت چندوجهی اجتماعی - تربیتی خانواده‌ها، مردم و نهادهای دولتی و عمومی و غیردولتی می‌داند و بخشی نگری در امر آموزش و پرورش و تمرکز گرایی شدید وزارت آموزش و پرورش، تداخل ساختاری و مأموریتی در سیاست گذاری و نظارت فرا وزارتخانه‌ای، ضعف پیشگیری از فساد در ساختارها و سازوکارهای وزارت آموزش و پرورش، توزیع نامتوازن و غیرهدفمند یارانه‌های آموزشی دولت، غلبه رویکرد خصوصی سازی در وزارت آموزش و پرورش، افت کیفی خدمات آموزشی و پرورشی، را از عامل‌های اصلی چالش‌های آموزش و پرورش می‌داند و برای هر کدام از آنها راهبردهایی ارائه کرده است.
نکات مورد تاکید وزیر آموزش و پرورش
اما با خواندن گفتگوهای کوتاه وی با رسانه‌ها از جمله خبرگزاری مهر که می‌توانید در عنوان «باید مسیر یادگیری دانش‌آموز و بازار کار و صنعت در کنار هم قرار گیرد» بخوانید و همچنین سخنان امروز وی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که بر موارد زیر تاکید دارد:
*تاکید بر اینکه ورودی به دستگاه تعلیم و تربیت صرفاً باید از طریق دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی باشد
* تلاش برای استفاده از منابع، خدمات بیمه‌ای مناسب به فرهنگیان
*تغییر قواعد حاکم بر صندوق ذخیره فرهنگیان
*تغییر در سرانه مدارس و رفتن به سمت مدرسه محوری
*تاکید بر بازگشایی مدارس
*اجرای رتبه بندی معلمان و داشتن یک برنامه کوتاه مدت و بلندمدت برای خروجی گرفتن از اجرای رتبه بندی معلمان بر کیفیت آموزشی
*تربیت انسان مجاهد در آموزش و پرورش (تغییر بنیادین در امر آموزشی و تربیتی در مدارس)
*تحول جدی در شورای عالی آموزش و پرورش
*جلوگیری از هر گونه نفوذ سند ۲۰۳۰ در آموزش و پرورش
*جوان گرایی در انتصاب‌ها
*تغییر در الگوی جایگاه کتاب درسی در امر آموزش
نوری امروز در بخشی از صحبت‌های خود در مجلس شورای اسلامی گفت: جایگاه آموزش و پرورش را متأسفانه به یک مسئله درون سازمانی تقلیل داده‌ایم که باید این نگرش تغییر کند و با نگاه ملی به آن نگاه کنیم و میدان داری آن برعهده وزارت آموزش و پرورش است، اگر تربیت انسان مجاهد را شاه بیت آموزش و پرورش می‌دانیم این وزارتخانه را باید در قله قرار دهیم. کشورهای پیشرفته دنیا آموزش و پرورش را در اولویت قرار داده‌اند چراکه این نهاد با ایجاد ارزش افزوده می‌تواند به تولید کمک کند. بر اساس فلسفه سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تربیت ابزار نیست بلکه هدف است، تمام برنامه‌های توسعه باید با نگرش تربیتی تبیین شود؛ همچنین وحدت دولت و مجلس زمانی شکل می‌گیرد که این وحدت باشد.
نوری خاطرنشان کرد: آموزش‌های ما همچنان رنگ و بوی سکولاریزم تربیتی می‌دهد و روح توحید در آموزش جاری نیست، هنوز تاریخ را به صورت سلسله‌ای رویدادها درس می‌دهیم. ما هنوز کلاس درس را نیز به عنوان تنها وسیله یادگیری و منفک از یادگیری‌های زندگی می‌بینیم که باید این نگرش هم تغییر پیدا کند. تزریق نیروهای محقق و خلاق انقلابی به این سازمان از متصدی تولید و چاپ کتاب تا تولیدکننده محتوای درسی باید بر این اصل شوند.
وزیر آموزش و پرورش همچنین گفت: فلسفه سیاسی جمهوری اسلامی بر پایه عدل است و نظام آموزشی ما مکلف است منابع را با کیفیت در خدمت همه به منظور تحقق عدالت تربیتی قرار بدهد. سهم آموزش و پرورش از سرانه‌ها، تولید ناخالص داخلی و عمومی باید افزایش پیدا کند و برای افزایش حقوق و مزایای معلمان از ظرفیت‌های کشور به کار می‌گیریم.
وزیر آموزش و پرورش بعد از گرفتن رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی برای تجدید میثاق با آرمان‌های امام (ره) به حرم مطهر رفته است و از ساعاتی دیگر سکان وزارت آموزش و پرورش را به عهده می‌گیرد و در هفته‌های آتی شاهد این خواهیم بود که تیم جدید وزارتخانه نیز منصوب می‌شود و راه جدید تحول گرایی که وی و دو وزیر پیشنهادی قبلی آموزش و پرورش بر آن تاکید داشتند، آغاز می‌شود.