خبرگزاری مهر، گروه سیاست- طیبه بیات؛ پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی اکو امروز (۷ آذر ماه) به میزبانی ترکمنستان به عنوان رئیس دوره‌ای اکو و به صورت حضوری برگزار شد.
این در حالی است که چهاردهمین اجلاس سران اکو اسفند ماه سال گذشته به دلیل شیوع کرونا و زمانی که ریاست آن با پاکستان بود به صورت مجازی و با شعار «همکاری اقتصادی منطقه‌ای در دوران پسا کرونا» برگزار شد.
در این راستا، سوم آذر ماه بود که مشخص شد حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور به منظور شرکت در اجلاس سازمان همکاری اقتصادی منطقه‌ای اکو عازم عشق‌آباد می‌شود.
دستور کار سفر به ترکمنستان از زبان رئیس‌جمهور
سرانجام ششم آذر ماه رئیسی ایران را به مقصد عشق آباد ترک کرد تا در پانزدهمین نشست سران اکو شرکت کند. وی شامگاه شنبه (۶ آذر ماه) و پیش از عزیمت به عشق‌آباد، پایتخت کشور ترکمنستان در جمع خبرنگاران اهداف شرکت در این اجلاس را با توجه به اولویت کشور برای ارتباط با همسایگان و کشورهای منطقه، در ابتدا مرور اقدامات انجام شده در این سازمان و سپس انجام دیدارهای دوجانبه سران کشورهای عضو عنوان کرد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه معتقدیم همکاری با کشورهای همسایه می‌تواند در جهت ارتقاء مناسبات اقتصادی در منطقه بسیار مؤثر باشد، گفت: این همکاری‌ها و این نوع ارتباطات اقتصادی از طریق سازمان همکاری‌های اقتصادی، هم برای جمهوری اسلامی ایران و هم برای کشورهای منطقه به صورت خاص بسیار مؤثر خواهد بود.
وی با تاکید براینکه دولت همواره سیاست همسایگی را محور قرار داده است نکته دیگر سفر به عشق آباد را به طور طبیعی نشست با مقامات و رئیس‌جمهور ترکمنستان و مسئولان عالی ترکمنستان عنوان کرد و گفت: موضوع مهمِ گاز و ترانزیت و مسائل دیگری که بین دو کشور وجود دارد، از محورهای گفتگوها بین ما و ترکمنستان خواهد بود.
رئیسی این سفر را هم در جهت همکاری‌های منطقه‌ای و هم در جهت ارتباطات دوجانبه با کشورهای منطقه مثبت و موثر ارزیابی کرد.
حدود ساعت ۸ شب بود که رئیسی وارد عشق‌آباد شد و در بدو ورود مورد استقبال رسمی «قربان‌قلی بردی‌محمداف» رئیس‌جمهور ترکمنستان قرار گرفت. دیدار و گفتگو با «بردی محمد اُف» رئیس جمهور ترکمنستان، اولین اقدام رئیس جمهور کشورمان پس از ورود به کشور ترکمنستان بود.
رئیسی: افزایش سهم صادرات در بازار منطقه به ۵۰ درصد قابل دستیابی است
پس از این دیدار رسمی، رئیسی آماده دیداری یک ساعته با جمعی از ایرانیان مقیم ترکمنستان شد و به ایراد سخنرانی پرداخت.
فراهم ساختن زمینه تسهیل تردد و سرمایه گذاری ایرانیان خارج از کشور از جمله مواردی بود که در سخنرانی رئیسی با ایرانیان مقیم ترکمنستان مورد تاکید قرار گرفت.
وی ایرانیان مقیم خارج از کشور را سفیران جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد که از فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و ملت بزرگی نمایندگی می‌کنند.
رئیس‌جمهور در ادامه سخنان خود سطح روابط و همکاری‌های کنونی کشورمان با کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان در بخش‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را ناکافی دانست و تاکید کرد که می‌توان سطح این مناسبات و همکاری‌ها را در همه حوزه‌ها افزایش داد.
رئیسی در بخشی از سخنان خود افزایش سهم صادرات در بازار اقتصادی منطقه به ۴۰ تا ۵۰ درصد را امری قابل دستیابی دانست که باید از همه ظرفیت‌ها برای رسیدن به این هدف استفاده شود.
احیای حتمی قرارداد گازی ایران و ترکمنستان
رئیسی روز یکشنبه را با دیدار تجار، بازرگانان و فعالان بخش خصوصی کشورمان در ترکمنستان آغاز کرد و با سخنرانی در جمع آنها، ایجاد تحول در همه حوزه‌ها به ویژه بخش اقتصادی، تجاری و بازرگانی را از اولویت‌های اقتصادی دولت دانست و بررسی شرایط و اتخاذ راهکارهای مناسب برای موانع و مشکلات را لازمه دستیابی به رونق اقتصادی و افزایش صادرات عنوان کرد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بر ضرورت تسهیل فعالیت تجار و صادرکنندگان کشور به منظور رونق و توسعه صادرات تاکید داشت و گفت: با حضور در تاجیکستان و اجلاس شانگهای بستر مناسبی برای توسعه روابط منطقه‌ای کشور ایجاد شده است و شاهد گشایش‌های خوبی در زمینه ارتقای سطح روابط تهران و دوشنبه هستیم.
رئیس جمهور کشورمان احیای حتمی قرارداد گازی ایران و در آینده را نیز در بیانات خود مورد اشاره قرار داد.
رئیس‌جمهور با تأکید بر لزوم بازگشت ارز صادراتی به کشور گفت: در این زمینه باید باز نگاهی در روند امور انجام شود تا رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان و تجار، خسارتی برای آنان نداشته باشد.
همچنین در این دیدار تعدادی از تجار و بازرگانان کشورمان در سخنانی مشکلات، دغدغه‌ها و پیشنهادات خود را برای تقویت فعالیت‌های تجاری خود بیان کردند و رئیس جمهور دستور داد بلافاصله پس از سفر، مشکلات مطرح شده بررسی و برطرف شود.
بازدید رئیسی از کلاس‌های آموزش زبان فارسی در عشق‌آباد
در حاشیه شرکت در اجلاس اکو، بازدید از بخش‌های مختلف رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان از جانب رئیس‌جمهور صورت گرفت و در این بازدید مسئولان رایزنی فرهنگی کشورمان، گزارشی از فعالیت‌های فرهنگی که در این مجموعه انجام می‌شود، ارائه کردند و رئیس‌جمهور با حضور در کلاس‌های آموزش زبان فارسی از نزدیک با زبان آموزان و اساتید گفتگو کرد.
رئیسی در دیدار با عارف علوی: «هیچ محدودیتی در توسعه روابط با پاکستان نداریم»
اقدام بعدی رئیسی پیش از آغاز اجلاس اکو، دیدار و گفتگو با عارف علوی همتای پاکستانی خود بود. او در این دیدار تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران هیچ محدودیتی برای توسعه روابط با پاکستان ندارد.»
رئیس‌جمهور همچنین در این دیدار به حمایت ایران از ملت افغانستان اشاره و تاکید کرد: «حضور حدود ۴ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران را ثمره ظلم آمریکایی‌ها به این مردم مظلوم می‌دانیم و علی‌رغم مشکلات و محدودیت‌ها همانند ایرانیان از آنها پذیرایی کرده‌ایم.»
اعلام حمایت ایران از تشکیل دولت فراگیر افغانستان در دیدار رئیسی و رئیس‌جمهور تاجیکستان
پس از دیدار با رئیس‌جمهور پاکستان، این بار رئیسی دیداری با همتای تاجیکستانی خود، امامعلی رحمان داشت و در این دیدار بر ادامه با قوت روابط رو به گسترش ایران و تاجیکستان تاکید کرد و گفت که از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان استقبال خواهد شد.
رئیس‌جمهور در این دیدار بیان کرد: اولین سفر خارجی من به عنوان رئیس جمهور ایران به تاجیکستان بود و این سفر منشا تحول در روابط دو کشور شد و موجب شد تفاوت معناداری در سطح روابط ایجاد شود و این افزایش سطح روابط دو کشور به نفع منطقه خواهد بود.
رئیسی در دیدار اردوغان: اجازه ندهیم داعش و پ.ک. ک امنیت منطقه را به خطر بیندازند
از مهمترین دیدارهای سید ابراهیم رئیسی در عشق‌آباد، دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه بود.
رئیسی در این دیدار خطاب به اردوغان با تاکید بر اینکه «باید دشمنان مشترک خود را ناامید کنیم»، گفت: «نباید اجازه داد اخلالی در روابط ایران، ترکیه و آذربایجان ایجاد شود»
رئیس‌جمهور کشورمان در این دیدار حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان را مخل امنیت منطقه توصیف و در عین حال تاکید کرد که نباید اجازه تحرک گروه‌های تروریستی همچون «پ.ک.ک» و داعش را در منطقه بدهیم.
سخنرانی در پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)
در نهایت پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) به میزبانی ترکمنستان برگزار شد و حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان در آن سخنرانی کرد.
از مهمترین نکات رئیس‌جمهور در این اجلاس، «توجه به تقویت نقش و جایگاه سازمان‌های منطقه‌ای، فاصله معنادار مابین موفقیت‌های حاصله با ظرفیت‌ها و توانمندیَ‌های واقعی سازمان اکو، جدیت در تجارت، شبکه مواصلاتیِ مکمل، انرژی و ظرفیت‌های تجاری و توسعه‌ایِ آن، اقتصادِ دیجیتال، معماریِ جدیدِ مالی در اکو» بود.
یکی از نکات پربحث و پرچالش در سخنرانی رئیسی، مسأله انتقال آب با همکاری سازمان اکو به کشورهای متقاضی بود؛ نکته‌ای که توسط برخی رسانه‌های فارسی‌زبان معاند مورد تحریف قرار گرفت. رئیس‌جمهور در این اجلاس گفته بود: «علاقمند هستیم پروژه‌های انتقال آب به کشورهای متقاضی از جمله جمهوری اسلامی ایران در دستور کار سازمان اکو قرار گیرد.»
دیدار رئیسی با همتای ازبکستانی
اما دیدارهای روسای‌جمهور پس از برگزاری اجلاس اکو متوقف نشد و سید ابراهیم رئیسی عصر روز یکشنبه با همتای ازبکستانی خود یعنی «شوکت میرضیایف» دیدار و گفتگو کرد.
رئیسی در این دیدار به سیاست جمهوری اسلامی مبنی بر اولویت دادن به گسترش مبادلات با کشورهای منطقه تاکید کرد.
قرارداد مهم سوآپ گازی میان ایران و آذربایجان
یکی از مهمترین دستاوردهای سفر رئیس‌جمهور به ترکمنستان، قرارداد مهم سه‌جانبه سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران بود؛ قراردادی که با حضور رؤسای جمهور ایران و آذربایجان به امضا رسید.
بر اساس این قرارداد که یکشنبه شب پس از پایان دیدار دوجانبه سید ابراهیم رئیسی و الهام علی‌اف، توسط وزرای نفت دو کشور به امضا رسید، قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.
رئیسی در دیدار علی‌اف: اجازه ناامنی و دخالت بیگانگان در منطقه را نمی‌دهیم
الهام علی‌اف همچنین پیش از امضای این قرارداد به محل اقامت سید ابراهیم رئیسی آمد و با وی دیدار کرد.
رئیس‌جمهور کشورمان در این دیدار خطاب به رئیس‌جمهور آذربایجان گفت: «ما اجازه ایجاد ناامنی و دخالت بیگانگان در امور کشورهای منطقه را نمی‌دهیم و تجربه نشان داده که هر کجا کشورهای منطقه از راه تفاهم و مذاکره مسائل خود را حل و فصل کردند راه فتنه انگیزی و دخالت بیگانگان بسته شده است.»
رئیسی همچنین به علی‌اف تاکید کرد: «تروریسم داعشی و صهیونیستی دو عامل تهدید در منطقه است و باید با آن مقابله کرد.»
الهام علی‌اف نیز در این دیدار از حمایت بی‌سابقه ایران از استقلال جمهوری آذربایجان قدردانی کرد و گفت: «به امنیت مناطق مرزی متعهدیم و اجازه اخلال در روابط دوجانبه از سوی هیچ کشوری را نمی‌دهیم.»
به اعتقاد کارشناسان و ناظران سیاسی، وعده احیای قرارداد گازی میان ایران و ترکمنستان که موجب رفع نگرانی قطع گاز در فصل سرما خواهد شد و قرارداد سوآپ گازی از ترکمنستان به آذربایجان از طریق خاک ایران، از جمله دستاوردهای مهم سفر رئیس‌جمهور به عشق‌آباد بود.
در دیگر سو رفع سوءتفاهمات میان سه کشور ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان با انجام دیدارهایی میان رؤسای جمهور سه کشور، یکی از مهمترین نتایج دومین سفر خارجی سید ابراهیم رئیسی بود.