به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم صبح امروز دوشنبه ۱۵ آذرماه به صورت مجازی برگزار شد.
حمیدی مقدم در ابتدای این نشست با مروری بر تجربه برگزاری متفاوت جشنواره چهاردهم و ضمن اشاره به برگزاری دوره پانزدهم به‌صورت آنلاین و فیزیکی توضیح داد: امسال با توجه به پیش‌بینی هایی که از نظر کرونا، وضعیت معیشتی، سرمایه گذاری بخش‌های دولتی و خصوصی داشتیم، باید روند نزولی در ارایه آثار می‌داشتیم که همین هم شد، تعداد آثار کمی افت داشت، امسال برای اولین بار نمایش اول فیلم را شرط کرده‌ایم، خواه ناخواه برخی از مستندها دیگر امکان شرکت نداشتند. بنابراین تعداد اثر واجد شرایط برای ورود به جشنواره کاهش پیدا کرده است.
برنامه‌ریزی برای توسعه مخاطب سینمای مستند
حمیدی مقدم درباره پخش و نمایش فیلم‌های مستند در این دوره از جشنواره بیان کرد: در دو سالی که در مرکز هستم بحثی را در زیرساخت‌های توسعه مخاطب سینمای مستند داشتیم این تحول در بخش بازرگانی ما هم رخ داد به همین دلیل «اکران حقیقت» راه‌اندازی شد. احساس من این بود که با تراکمی از فیلم‌های مستند رو به هستیم به دلیل کرونا و بسته بودن سینما نمی‌توانستیم به شکل فیزیکی این موضوع را داشته باشیم. به سمت پلتفرم‌های برخط رفتیم. یک موضوع دیگر شکل حمایتی مرکز در کنار تولیدات صد درصدی ما بود. اگر این روند ادامه داشته باشد می‌توانیم از تعداد بیشتری از فیلم‌ها حمایت کنیم. این برنامه‌ها در سیاست‌های آینده ما هستند.
وی گفت: حرکتی که به رشد سینمای مستند کمک می‌کند در هر دوره‌ای قابل پیگیری است و «اکران حقیقت» گزینه جدا و جذاب برای سینماگران ماست با رفع شدن بیماری کرونا هم پاتوق‌های فرهنگی به شکل فیزیکی به این طرح اضافه می‌شوند.
قواعد یک جشنواره را باید بپذیرید
حمیدی مقدم در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره سهم مستندهای سیاسی از ویترین جشنواره پانزدهم و گلایه برخی مستندسازان از حذف آثار خود عنوان کرد: در شورای سیاستگذاری جشنواره پانزدهم مقرر شد به سمت گروه مشاوران برویم. مسیر آن هم داشت طراحی می‌شد اما با بررسی کارشناسی که داشتیم با مسئله تعارض منافع برخورد کردیم چون مرکز متولی اصلی این رویداد است در نتیجه گروه مشاوران هم می‌توانست شبهاتی را ایجاد کند. بنابراین خیلی سریع جلسه‌ای طراحی شد و به عنوان دبیر که این اختیار را داشتم دیدم این موضوع به نفع مستندسازان نیست، برای همین به سمت گروه‌های انتخاب رفتیم.
وی ادامه داد: تنها جایی از دنیا که جشنواره‌ها با گروه‌های انتخاب شکل می‌گیرد ما هستیم. هیچ جشنواره‌ای در جهان درباره انتخاب‌ها جواب نمی‌دهد. دوستان هم می‌دانند وقتی به جشنواره‌های جهان مراجعه می‌کنند دو جواب می‌گیرند؛ یا انتخاب شده با نشده است. هیات‌های انتخاب همیشه بحث و جدل داشته‌اند. بنابراین باید بگویم قواعد یک جشنواره را باید پذیرفت. گروه‌های انتخاب همیشه با خود یک سلیقه می‌آورند با احترام به همه مستندها باید بگویم انتخاب به هر حال سلیقه‌ای با خود دارد. فیلمی نبوده است که از شورای انتخاب ما امتیاز گرفته باشد و نیامده باشد.
بخش «آوینی»، بخش سنجاق‌شده «سینماحقیقت» نیست
حمیدی مقدم در پاسخ به دیگر سوال خبرنگار مهر درباره انتقادات مطرح شده نسبت به بخش «آوینی» هم گفت: بخش شهید آوینی یک بخش جنبی یا سنجاق شده نیست. برخی دوستان با گفتمان ناصحیح شبهه ایجاد می‌کنند. اگر دوستان ما سری به جشنواره‌های مختلف زده باشند، چنین چیزی را می‌بینند. آثار این بخش ضعیف نیستند. برای تاکید بیشتر یک بخش ویژه تشکیل شده است. از دو سال پیش به غنای این بخش افزوده شده و شاهد فیلم‌هایی هستیم که در حوزه تکنیک و محتوا نوآوری داشتند و برخی از آنها توانستند در بخش ملی باشند.
دبیر این رویداد درباره بخش بین‌الملل هم اظهار کرد: جشنواره همیشه درگاهی است برای فیلم‌های بین‌المللی که شاید خیلی‌ها نتوانند آنها را ببینند. ما حق نمایش قانونی فیلم‌ها را پرداخت کرده‌ایم و امسال هم سعی کردیم گنجینه خوبی را آماده کنیم. مثلاً فیلم «انتقام» از کشور سوییس است که ده جایزه بین‌المللی گرفته است. امسال دوستان ما خیلی تلاش کردند امتیاز نمایش فیلم‌های بین‌المللی را در پلتفرم‌ها بگیرند چون این موضوع هم قواعد خود را دارد اما این مسیر هم طی شد.
وی افزود: در شورای برگزاری این دوره با توجه به فراگیری کرونا تصمیم گرفتیم بحث‌های جنبی را کم کنیم چون این انتقاد مطرح شده بود که بخش کرونا قوی نبوده است. همچنین بخش کارآفرینی هم چنین بود و جشنواره را از استاندارد خود خارج می‌کرد. امسال این سیاست را داشتیم که اگر این مفاهیم در فیلم‌های متقاضی مستتر است آنها را مورد توجه قرار بدهیم.
۱۲ مستند مرکز گسترش به جشنواره راه پیدا کرده است
حمیدی‌مقدم درباره تعداد آثار مورد حمایت مرکز گسترش در میان مستندهای این دوره از جشنواره بیان کرد: ۲۲ اثر ما متقاضی شرکت در جشنواره بود و ۱۲ اثر ما به جشنواره راه پیدا کرده است. فکر می‌کنم ترکیب جشنواره امسال متنوع است. بخش خصوصی هم توانسته این مسیر را ادامه بدهد و خوشحالم افراد به شکل شخصی مستند تولید می‌کنند اما می‌دانم که مشکلاتی دارند و باید آسیب‌شناسی شود. مجموعاً مراکز فرهنگی مختلف در این دوره هم حضور دارند.
وی درباره مهمترین چالش مدیر بعدی این مرکز گفت: درباره جشنواره باید بگویم باید درباره این بحث شود که «چگونه می‌توانیم بی‌واسطه درباره مستندسازان صحبت کنیم». تجربه من این بود که فشار بیش از حدی به تیم برگزارکننده و دبیر وارد می‌شود که طاقت‌فرساست پیشنهاد من این است که حتماً جلسات کارشناسی داشته باشیم. به خیلی از دوستان و مستندسازان بیرون از جشنواره ظلم می‌شود چون فکر می‌کنند آنها کردیتی دارند.
درباره حذف مستند «خلیج فارس» به کارگردانی رامین اردستانی از جشنواره بیان کرد: قرار بر این ندارم که مصداقی درباره فیلمی صحبت کنیم این قاعده هیچ جشنواره‌ای در دنیا نیست. هر لیستی که بیرون می‌آید همان لیستی است که با کم و کیف آن جشنواره مطابقت داشته است. این لیست نظر نهایی هیات‌های انتخاب بوده است من خودم دقت در جزییات دارم و این شاید مقداری همکاران من را آزرده کرده است. تمام گفتگوها انجام شد. اولین جایی بودیم که با ابتکار معاونت مستند به شکل علمی، نمره و ارزشگذاری انجام دادیم. هیچ کجا این چنین نیست همه اینها سندنگاری شده و امتیازات موجود است. هیچ دخل و تصرفی در اینها نداشتیم. به هیچ وجه «خلیج فارس» در بخش ثبت‌نام، حضور نداشت فیلمسازی که این نکته را مطرح کردند به خاطر اینکه فکر می‌کردند باید در فجر شرکت کنند، بعد از پایان زمان برای ثبت‌نام مراجعه کردند. اما این کار بازبینی شد تا در بخش نمایش‌های ویژه به نمایش دربیاید اما باز هم آماده نبود به شکل دمو و تریلر بود اسناد این موضوع موجود است اخبار مخابره شده درباره آن صحت ندارد. فیلم حتی برای بخش خارج از مسابقه هم انتخاب نشد.
امید و شادابی فیلم‌های مستند به وضعیت جامعه بستگی دارد
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره امیدآفرینی در آثار مستند جشنواره امسال گفت: قطعاً نگاه به امید و شادابی در فیلم‌های مستند با وجوه دیگر سینما متفاوت است. اما بیش از امید، کاوش و تحقیق و جسارت فیلمساز اهمیت دارد و این مد نظر مرکز است اما اینکه چگونه امید و شادابی به فیلم‌ها تزریق شود به وضعیت جامعه بستگی دارد اما در این وضعیت بیماری و معیشتی باید به این موضوع هم توجه کنیم آنچه نیاز داریم از ایران امروز به جهان مخابره شود، همین زندگی امروز ما با وجود همه این مشقات با امید به آینده است.
حمیدی مقدم بیان کرد: در این هیاهو که برای برخی از فیلم‌ها ایجاد می‌شود می‌بینیم که در عمق آنها چیزی از کاوش وجود ندارد. اگر نگاه دغدغه‌مند و خراش دهنده‌ای در مسایل اجتماعی و.. در فیلم‌ها بود ما حتماً به دنبالش بودیم. ما برای نگاه‌های شجاع مشتاق هستیم که به حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و … ورود کنند. به طوری که دبیر جشنواره گفتگوهایی با ارگان‌ها برای نمایش این آثار داشته باشند، اما ما از این فیلم‌ها نداشتیم. فیلم‌ها لایه‌های امن برای خود تعریف کرده‌اند.
دبیر این رویداد درباره حضور فیلم‌هایی با موضوع کرونا در جشنواره امسال هم گفت: ما امسال بخش کرونا را به صورت ویژه نخواهیم داشت اما به لحاظ ارج گذاشتن برای فیلمسازانی که دوباره خطر کرده‌اند، دوباره بعد از انتخاب‌ها یازده فیلم کرونایی را در مسیر جشنواره گذاشتیم. فیلم‌های مستند در طول سال‌های زیادی ساخته می‌شوند من خبر دارم مستندسازان بزرگی در این حوزه دارند کار می‌کنند و امیدوارم در سال‌های آینده فیلم‌های خوبی در این حوزه داشته باشیم.
وی در بخش دیگری از این نشست گفت: به لحاظ کیفی جشنواره‌ها در چند رده تعریف می‌شوند. جشنواره‌های معتبر برای فیلمسازان مشخص است. در رشد و تعالی سینمای مستند، جشنواره‌ها خیلی تاثیر ندارند. ارتباط فیلم با یک گروه سیصد چهار صد نفره دردی را از سینمای ما دوا نمی‌کند. اگر ببینیم فیلمی در کشور تاجیکستان در دو شبکه یا در کشورهای دیگر به نمایش دربیابد جذاب‌تر از حضور در جشنواره‌هاست اما با این حال جشنواره‌ها هم کار خود را می‌کنند.
امسال فیلم چالش‌برانگیزی نداشتیم
حمیدی مقدم تأکید کرد: ما امسال خیلی فیلم چالش برانگیزی نداشتیم. البته ممکن است بعد از نمایش چالش‌هایی از سوی مخاطبان ایجاد شود. جشنواره‌ها محل کشف‌ها و حرکت‌های هیجانی است.
وی افزود: ما برای احترام به صاحبان آثار این مرارت را به خرج دادیم که به صورت محدود فیلم‌ها به صورت فیزیکی به نمایش دربیایند. سال گذشته چند مسیر برای ورود به سایت برای تماشای فیلم داشتیم اما دوستان امسال تنها از سایت جشنواره می‌توانند به همه محتوای جشنواره دسترسی پیدا کنند که این استاندارد است امکان خرید بلیت را برای این گذاشتیم که عایدی آن به سینماگران باز گردد. با همکاری خوب مدیرعامل موزه سینما سه سانس را برای نمایش فیلم‌های بلند و منتخب در موزه سینما خواهیم داشت.ورکشاپ‌ها و کارگاه‌های آموزشی هم داریم که به نظرم بخش خوبی است.
دبیر جشنواره درباره قیمت‌گذاری بلیت‌های این دوره هم توضیح داد: قیمت بلیت‌ها ۶ هزار تومان برای فیلم کوتاه، ۸ هزار تومان فیلم نیمه بلند و ۱۲ هزار تومان برای بلیت فیلم بلند است.
وی در ادامه گفت: ما سه بزرگداشت با حضور استادان سینمای مستند داریم. دو بزرگداشت برای ارد عطارپور، ابراهیم مختاری که ما فیلم «زعفران» استاد مختاری را با همکاری فیلمخانه ملی مرمت کردیم که نمایش درمی‌آید. همچنین بزرگداشت آقای حبیب والی‌نژاد را هم خواهیم داشت.
حمیدی‌مقدم در پایان این نشست گفت: آرزو می‌کنم سینمای مستند ما همانطور که پیشتاز و رو به رشد بوده و عکس‌العملی سریع داشته باز هم پیشرفت کند. فشار و مطالبه زیادی روی «سینماحقیقت» وجود دارد. آرزو می‌کنم فضاهای دیگری پیش بیاید تا هم این فشار از جشنواره کم شود و هم روند رشد خود را داشته باشد.