خبرگزاری مهر - گروه استانها: روستای کاج در شهر قروه درجزین و در حدود ۲۰ کیلومتری مرکز شهرستان رزن و سه کیلومتری قروه‌درجزین از توابع استان همدان واقع شده است؛ اهالی این روستا از دیرباز در عرصه کشاورزی و دامداری فعالیت داشته‌اند اما این روزها در ساخت تابلو عکس و فرش مهارت و هنر دیرینه‌ای را از نیاکان خود به ارث برده‌اند.
طبق گفته‌ها، تاریخچه قاب عکس‌سازی چوبی در روستای کاج به حدود سال‌ها پیش برمی‌گردد که این هنر توسط شخصی به نام براتعلی صفاری که نخستین قاب عکس‌ساز در این روستاست به روستای کاج منتقل شده است.
این روستا در زمینه هنرهای صنایع‌دستی مختلف ازجمله خراطی، قاب‌سازی، میز کنسول و آینه‌کارهای خوبی را انجام می‌دهد و بیشترین علت شهرت این روستا در بحث هنر قاب‌سازی است؛ هنری که در دل خود، منبت، نجاری، حکاکی، نقاشی و غیره را جای داده و با دستان مردمان این روستا جان دوباره‌ای به چوب می‌بخشد.
خردادماه سال جاری بود که رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رزن و درگزین با اشاره به اینکه روستای کاج خوشه صنعتی محسوب می‌شود، افزود: این روستا در زمینه هنرهای صنایع دستی مختلف از جمله خراطی، قاب سازی، میز کنسول و آینه کارهای خوبی را انجام می‌دهد و بیشترین علت شهرت این روستا در بحث هنر قاب سازی بوده که اشتغال اکثریت اهالی روستا در کنار دامداری و کشاورزی به این هنرها موجب شده کاج یکی از روستاهای شاخص و بدون بیکار شهرستان باشد و حرف اول را از نظر اقتصادی در سطح روستاهای استان بزند.
شهروز کهیایی، تعداد مجوزهای صادر شده برای کارگاه‌های این روستا را ۱۲۰ مورد برشمرد و یادآور شد: در حال حاضر از این تعداد، ۷۰ کارگاه در سطح روستا فعالیت دارد و برای ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده‌اند که به طور قطع با راه اندازی سایت مورد نظر این کارگاه‌ها به این سایت سوق داده خواهند شد.
اما این روزها وضعیت اشتغال و تولید به واسطه این ۵۰۰ نفر به چه سمت و سویی رفته است؟ آیا توانسته‌ایم حمایت‌ها از این افراد را در زنجیره تولید از تولید تا فروش و صادرات را مهیّا سازیم یا خیر؟ موضوع سرمایه درگردش برای این تولیدکنندگان در سالی که مزین به نام» تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها «است؛ چگونه بوده؟ آیا این روستا هم چنان نام روستای بدون بیکار را به همراه دارد یا این روزها تعطیلی کارگاه‌ها را در آن یکی پس از دیگری شاهد هستیم؟
از بالارفتن قیمت مواد اولیه تا کاهش روند فروش
رئیس هیئت مدیره اتحادیه قاب‌سازان روستای کاج در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت تولید در روستای کاج و عرصه قاب سازی در قطب تولید قاب عکس کشور مطرح کرد: این روزها وضعیت تولیدمان خوب نیست.
ابوالفضل یوسفی با بیان اینکه قیمت‌ها ثابت نیست و خرید مردم هم از محصولاتمان پایین آمده است، عنوان کرد: بازار در رکود است، از یک سو قیمت مواد اولیه بسیار بالا می‌رود و از سویی، شاهد کاهش میزان فروش محصولات تولیدی مان هستیم.
وی ادامه داد: بنده از سال ۱۳۷۳ در این عرصه هستم و از سال ۱۳۷۹ کارگاهی در این راستا راه اندازی کرده‌ام، اما در این روزها مجبور شده‌ام، تعداد نیروهای کارم را کاهش دهم به نوعی که در گذشته بخشی از کارها را به ۵ تا ۶ نفر دیگر به جز نیروی کارم که در کارگاه مشغول بودند، می‌سپردم اما در حال حاضر، به سبب اینکه ضرر می‌کردم مجبور شدم که این افراد را کنار بگذارم.
یوسفی خاطرنشان کرد: در گذشته از کشور عراق برای خرید قاب‌ها به روستای ما می‌آمدند، اگر چه این افراد به صورت دلالی محصولات ما را می‌خریدند اما همین روند صادرات چمدانی هم به واسطه آنها، در حال حاضر وجود ندارد.
این قاب ساز روستای کاج به تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های قاب سازی در این روستا اشاره کرد و افزود: اوضاع خیلی بد است و به راستی از این وضعیت خسته شده‌ایم؛ بسیاری از قاب سازان دنبال شغل‌های دیگر یا شغل‌های دوم رفته‌اند و شاهد تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های قاب سازی هستیم.
وی با بیان اینکه افراد وقتی می‌بینند که کار می‌کنند اما در نهایت با مشکلاتی که سر راهشان هست، ضرر می‌کنند و بدهکار می‌شوند؛ ترجیح می‌دهند که این کار را ادامه ندهند؛ به وضعیت خوشه قاب سازی اشاره کرد و گفت: این روند در حال پیش روی است اما هنوز به مرحله قابل قبولی نرسیده است.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه قاب‌سازان روستای کاج در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اینکه هم اکنون زمین‌ها برای پیش روی این طرح تملک و خریداری شده است، گفت: منتظر هستیم تا موارد مدنظر توسط مدیرعامل مربوطه به امضا برسد تا کار پیش رود، راه اندازی این خوشه برای تولیدکنندگان قاب سازی بسیار مناسب و موقعیت‌های خوبی برای آنها به دنبال دارد.
یوسفی در تشریح این موضوع خاطرنشان کرد: با این روند باید شاهد تغییر طرح‌های قاب سازی نیز باشیم تا مدل‌های جدید و دستگاه‌های به روز وارد کار شود.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه قاب‌سازان روستای کاج خاطرنشان کرد: متأسفانه یکی از اصلی ترین مشکلاتی که این روزها پیش پای ما تولیدکننده است، عدم ثبات در قیمت مواد اولیه مورد نیاز کارمان است، این موضوع باعث شده تا محصولات تولیدی مان را که به فروش می‌رسانیم، با ضررهای بسیاری روبرو شویم.
بازار، در دست دلالان است
علی طاهری مقدم یکی از قاب سازهای منطقه نیز در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این روزها، اوضاعمان روز به روز بدتر می‌شود، مطرح کرد: تولید هست اما دخلمان با خرجشان نمی‌خواند، نرخ مواد اولیه به صورت ساعتی است؛ از چسب چوب گرفته که مورد استفاده مان است تا ام دی اف و قالب‌های مورد نیازمان همه و همه نرخ‌هایشان ساعتی بالا می‌رود.
وی با بیان اینکه یک جنس تولیدی مان را می‌فروشیم و یک ساعت بعد می‌بینیم که نرخ آینه آن بسیار تغییر کرده و بالاتر رفته است، عنوان کرد: درست است که این شرایط روی بسیاری از تولیدکنندگان فشار می‌آورد اما در کار قاب سازی ما این شرایط به مراتب بدتر و سخت‌تر بوده است.
وی در خصوص وضعیت فروش محصولات تولیدی در روستای کاج نیز گفت: الان بازار دست خریدار و دلال است و آنها هم از این شرایط سو استفاده می‌کنند.
طاهری مقدم با بیان اینکه این روزها همه به صورت اینترنتی هم وارد کار شده‌اند و در مسیر فروش محصولات تولیدی ما پیش می‌روند، گفت: این افراد که زحمتی برای تولید و هزینه‌ای برای آن نکشیده‌اند، با فروش محصولات ما به صورت دلالی، بازار فروش ما را هم دچار مشکل کرده‌اند.
۸۰ درصد واحدهای قاب سازی تعطیل شده‌اند
وی ادامه داد: این روزها شاهدیم که ۸۰ درصد واحدهای قاب سازی در روستای کاج تعطیل شده‌اند، کار نمی‌کنند؛ چند نفری به شمال رفته‌اند تا برنج بیاورند و بفروشند و حتی خود بنده هم در حال عوض کردن کارم هستم.
طاهری مقدم در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه می‌خواهم وارد صنفی شوم که مواد اولیه را به ما می‌دهند و در نهایت محصول تولید شده مان هم از ما می خرند و در این بین، تنها با یک نفر سرو کار دارم، عنوان کرد: با این روند دیگر مشکلات بازار و حضور دلالان و غیره را تجربه نمی‌کنم و این شرایط کاری را به قاب سازی ترجیح می‌دهم.
این قاب‌ساز روستای کاج به وضعیت خوشه صنعتی‌ای که قرار بود در این روستا ایجاد شود نیز اشاره کرد و گفت: دنبال این موضوع هستیم، تنها راهی که باعث می‌شود بتوانیم زنده بمانیم و راه بقای ما است، همین بحث خوشه صنعتی است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از افرادی که در عرصه قاب سازی در روستای کاج فعالیت دارند، در پی این هستند تا از این شغل بیرون بیایند، افزود: این حرفه در حال نابودی است اما اگر بحث خوشه صنعتی به انجام برسد، می‌توان شاهد کمک‌ها به این عرصه قاب سازی روستای کاج بود و افرادی که در این عرصه فعالیت دارند نیز می‌توانند دستگاه‌های جدیدتری را وارد کار کرده و نوآوری به این عرصه بازگردد.
طاهری مقدم ادامه داد: بایستی از تولیدهای قدیمی در این عرصه فاصله گرفت اما این موضوع نیازمند حمایت است.
این قاب‌ساز روستای کاج با بیان اینکه هم اکنون همه کارهای خوشه صنعتی را انجام داده‌ایم، عنوان کرد: ۸۰ درصد کارهای مربوط به آن به انجام رسیده، تغییر کاربری و نقشه کشی‌ها پیش رفته است؛ حال اگر شروع کار را شاهد باشیم به راستی بسیاری از مشکلات ما که در عرصه قاب سازی فعالیت داریم، حل خواهد شد.
روستای کاج در شهرستان درگزین همدان که قطب تولید قاب عکس کشور محسوب می‌شود و روزگاری نام روستای بدون بیکار را داشت، این روزها در سایه نبود حمایت‌ها، در مسیر تعطیلی قرار گرفته است.
روندی که می‌توانست با خود، معرفی، برندسازی، ارتقای سطح تولید، فروش، صادرات و در نهایت اشتغالزایی و ارزآوری را به همراه داشته باشد و زمینه‌ای برای رونق گردشگری صنعتی و گردشگری روستایی شود؛ این روزها در مسیر خاموشی چراغ تولید قرار گرفته است.
روندی که از یک سو به گرانی مواد اولیه و حضور دلالان گره خورده و از سویی طعم نبود حمایت‌ها از سوی مسئولین را می چشد؛ اگر چه چشم امید تولیدکنندگان این عرصه به راه اندازی سایت کارگاهی و بحث‌های مربوط به خوشه صنعتی است اما به راستی، آیا می‌توان بدون توجه به سرمایه درگردش این افراد و در سایه نبود حمایت‌ها در این عرصه، به این مسیر هم خوش بین بود؟
از سویی به راستی حال که قریب به ۸۰ درصد این کارگاه‌ها در مسیر تعطیلی بوده و شاهد ورود فعالین این عرصه در مشاغلی دیگر و حتی واسطه گری‌ها هستیم، خروج این نیروهای حرفه‌های و متخصص نیز می‌تواند زخم بعدی را بر بدنه قطب تولید قاب عکس کشور وارد کند، روندی که در صورت بی توجهی به آن و نبود برنامه ریزی ها و اقدامات به موقع برای مقابله با آن، چرخ‌های اقتصاد روستا از بین رفته و تولید در این روستا به احتضار خواهد رفت.