به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «دنیای شیشه‌ای ۲/ اکسپوهای جهان از ۱۸۵۱ میلادی» نوشته علیرضا بهرامی صبح سه‌شنبه ۱۶ آذر ماه با حضور محمود شالویی سرپرست معاونت امور هنری، ایمان شمسایی مدیرکل مطبوعات داخلی، نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل مؤسسه هنرمندان پیشکسوت، هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی، مهدی افضلی مدیرعامل بنیاد رودکی، احسان آقایی رئیس موزه هنرهای معاصر تهران، پری ملکی، علیرضا تابش، فاضل نظری، عبدالجبار کاکایی و جمعی از هیأت امنای بنیاد رودکی و خبرنگاران در تالار رودکی برگزار شد.
قرار بود در این مراسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حضور داشته باشد که این اتفاق رخ نداد.
مهدی افضلی مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی در ابتدای مراسم با بیان اینکه باید توجه جدی به شأن فرهنگی اکسپو شود، گفت: در مورد اهمیت اکسپو به این نتیجه رسیدیم که این موضوع بیشتر مورد توجه خواص و مردم قرار بگیرد و به همین بهانه تصمیم گرفتیم از این کتاب رونمایی شود. غرض این‌گونه جلسات این است که در مورد اهمیت اکسپو صحبت شود. موضوع اکسپو آنقدر حائز اهمیت است که از سال ۱۸۵۱ تاکنون برگزار شده است. متأسفانه حضور ایران در اکسپوهای جهانی خیلی چشمگیر نبوده است و در حال حاضر در سه دوره متوالی به عنوان نماینده فرهنگی در اکسپوها شرکت می‌کنیم.
وی بیان کرد: اکسپو همان المپیک فرهنگی است و متأسفانه در کشور ما شناخته‌شده نیست، همچنان اینکه در مجلس شورای اسلامی نیز شناخت جامع و کاملی نسبت به موضوع اکسپو وجود ندارد. کشورها در اکسپوها سعی می‌کنند حضوری جدی با تم‌های مرتبط و متناسب با شعارهای هر دوره داشته باشند.
مدیرعامل بنیاد رودکی اظهار کرد: کشورها در اکسپوها دستاوردهای جدی بسیاری دارند به شکلی که محور حضور کشورهای دیگر، مقولات فرهنگی اجتماعی و گردشگری است اما متأسفانه ما در ایران به این مقوله نگاه تجاری داریم. این در حالی است که باید شیوه مدیریت اکسپو اصلاح شود. مدیریت برعهده وزارت صمت و شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران است و به تبع آن، وزارتخانه‌های ذیربط دعوت به حضور می‌شوند. آنچه که مهم است اما به آن توجه نمی‌شود این است که به شعار فرهنگی ملت‌ها توجهی نمی‌شود.
وی تصریح کرد: جدی گرفتن اکسپو سبب می‌شود موضوع و شعار اکسپو متناسب با شأن و جایگاه کشورمان در آن مطرح شود تا بتوانیم در ۵ سال آینده در ژاپن حضوری جدی داشته باشیم، چراکه ما تاکنون در شأن و قواره فرهنگی در اکسپوها حضور پیدا نکرده‌ایم.
افضلی در پایان گفت: الان صدها کتاب درباره موضوع اکسپو هم نوشته شود، کم است و امیدوارم در اکسپوی آینده به صورت جدی و برنامه‌ریزی شده شرکت کنیم و دستگاه‌ها نیز به صورت جدی به این موضوع از جنبه فرهنگی و هنری توجه کنند.
کریمیان پژوهشگر هنری به عنوان سخنران بعدی عنوان کرد: دریچه جدیدی را در مطالعات علمی، فرهنگی و کاربردی را در ایران گشوده است. جلد دوم این کتاب را نیز همچون جلد اول خواندم و آن را بسیار جذاب و ارزشمند می‌دانم و پشتوانه‌ای برای پژوهشگران خواهد بود. در مقدمه مؤلف کتاب معرفی شده و در آن، بر دغدغه‌های اصلی مؤلف که توجه به اکسپوهای جهانی است، تاکید شده است.
وی همچنین تاکید کرد: نشان دادن و تاکید بر اهمیت اکسپوها در مبادلات علمی و فرهنگی و روابط بین‌الملل و همچنین اینکه ایران باید در این اکسپوها چه کند و چه نکند، تاکید شده است. افضلی: کشورها در اکسپوها دستاوردهای جدی بسیاری دارند به شکلی که محور حضور کشورهای دیگر، مقولات فرهنگی اجتماعی و گردشگری است اما متأسفانه ما در ایران به این مقوله نگاه تجاری داریم. این در حالی است که باید شیوه مدیریت اکسپو اصلاح شود
کریمیان درباره اکسپو نیز توضیح داد: اکسپو از اکسپوزیشن می‌آید و بر این اساس اکس یا اگزیت به معنای خارج شدن و پوزیشن به معنای مکان است به معنای اینکه هر ملتی از فضایی که در آن قرار گرفته خارج شود و خود را به نمایش بگذارد که به نظر من نامی بسیار بامسما است و ایران نیز با پیشینه فرهنگی که دارد می‌تواند پیشتاز در جهان باشد.
وی همچنین در مورد دیپلماسی فرهنگی گفت: در حوزه دیپلماسی فرهنگی بسیار نقصان داریم که فقط برعهده مسئولان نیست و از سوی قاطبه جامعه ایرانی در این حوزه خیلی ضعیف عمل شده است چراکه اعتقاد دارم دیپلماسی فرهنگی زیرساخت‌های دیپلماسی اقتصادی را می‌سازد.
علیرضا بهرامی مؤلف کتاب «دنیای شیشه ۲/ اکسپوهای جهان از ۱۸۵۱ میلادی» گفت: درباره هر دوره حضور ایران در اکسپوها شاید بتوان نگاه ارزیابی و تحلیلی نسبت به این موضوع داشت. به قول آقای بیضایی «این سرزمین نمانده مگر به جنبش‌های یک‌تنه و عمده حرکت‌های ایرانیان در زمینه‌های مختلفی چون دایره المعارف نویسی، همگی حاصل این جنبش‌های تک‌نفره است.» و باز هم تاکید می‌کنم حرکت‌های تک نفره دشواری‌های خاص خودش را دارد.
وی تصریح کرد: تجربه یازده ساله من درباره اکسپوها این نتیجه را در پی داشته که حضور ایران، ضمن اینکه جدی نبوده و خیلی کم اتفاق افتاده است، از عیوب ساختاری و فقدان فرهنگی رنج می‌برد در حالی که باید توجه لازم بر فعالیت‌های فرهنگی هنری ایران باشد.
بهرامی در ادامه ۲ نکته را به عنوان راه‌حل ضروری مطرح و بیان کرد: برای رفع این وضعیت، ۲ اقدام عاجل باید صورت گیرد، چراکه اگر با همین شیوه فعلی بخواهیم ادامه دهیم تا صد سال دیگر نیز حضور در اکسپوها، دستاوردی برای ما نخواهد داشت. اول، ارائه پیشنهاد رسمی در جهت تغییر ساختار در تولی‌گری برای حضور ایران در اکسپوها است. دوم، تأسیس دفتری دائمی در وزارتخانه ارشاد با همکاری ارگان‌هایی دیگر به منظور مطالعه و برنامه‌ریزی و مستندنگاری قاعده‌مند است.
وی در پایان گفت: اگر فرصت داشتم حتماً جلد سوم این کتاب را هم خواهم نوشت اما اگر نتوانستم امیدوارم این مسیر ادامه پیدا کند.
محمود شالویی سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به عنوان سخنران پایانی بیان کرد: مراتب سلام و درود وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را خدمت شما عرض می‌کنم که به دلیل حضور در جلسه‌ای نتوانستند در این مراسم حضور داشته باشند.
وی گفت: من دوره طولانی را در وزارت ارشاد شاهد حضور بین‌المللی ایران بودم و هستم و در دوره‌ای که رایزن فرهنگی بودم نیز مشورت و رایزنی‌هایی برای حضور در اکسپو و برنامه‌های جهانی ارائه کردم. حقیقت این است که در کنار دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی هنری نیز مهم است چون اینها ۲ مقوله از هم جدا نیستند. از سویی دیگر باید به داشته‌هایمان و اهداف‌مان نیز توجه کنیم. وقتی قصد داریم خودمان را معرفی کنیم باید مشخص شود معرفی ما برای جهان از برای چیست؟
شالویی با اشاره به موافقت‌نامه‌ها و مبادلات چندین ساله به کشورها، اظهار کرد: علیرغم این موافقت‌نامه‌ها که سال‌ها نیز از آنها می‌گذرد، این مهم است که تا چه اندازه توانستیم خودمان را معرفی کنیم و از این المان‌ها، سود بجوییم.
وی تصریح کرد: گاهی ما می‌خواهیم اطلاعات در صدر جامعه منتشر شود اما وقتی به سطوح پایین‌تر که می‌رویم، این شناخت بسیار محدودتر می‌شود. اگر بخواهیم خودمان را معرفی کنیم باید با داشته‌های خودمان حضور پیدا کنیم و خیلی لازم نیست هزینه‌های هنگفتی صرف شود و بیشتر باید به محتوای آثار توجه کنیم.
شالویی بیان کرد: گاهی کشورها عالمی از ایده و اندیشه خودشان را مطرح می‌کنند که برای این منظور تنها با یک الی ۲ هنرمند حضور می‌یابند، بنابراین باید از قید و بندها رها شویم و توجه خودمان را معطوف به زبان مشترک برای معرفی بهتر کنیم.
سرپرست معاونت هنری در پایان گفت: موانعی برای حضور وجود دارد که باید این موانع نیز از سر راه برداشته شوند که باید این موانع نیز مورد بررسی دقیق صورت گیرد که نتوانستیم معرفی بایسته و شایسته‌ای داشته باشیم. حضور ما در اکسپوهای جهانی باید حضوری فرهنگی و هنری باشد. اعتقاد داریم نسبت به سایر کشورها، حضوری بهتری داشتیم اگرچه این انتقاد نیز به کیفیت حضور نیز مطرح بوده است.
در پایان مراسم، کتاب «دنیای شیشه ۲/ اکسپوهای جهان از ۱۸۵۱ میلادی» رونمایی شد.