خبرگزاری مهر - گروه استانها - سولماز پورنعمت: وجود معادن متعدد در شهرستان نمین در استان اردبیل، مردم و فعالان زیست محیطی را با چالش مواجه کرده است. در بعضی از معادن ثبت شده کوه‌هایی را مشاهده می‌کنیم که از لحاظ تاریخی و فرهنگی برای مردم منطقه دارای اهمیت هستندو از جمله این کوه‌ها می‌توان به کوه «آق داغ» واقع در روستای «سیف آباد» و کوه «قرخلر» در منطقه «پیله چایی» و کوه‌های عنبران اشاره کرد که طی مدت اخیر فعالیت‌های معدن کاوی برای این عرصه‌ها چالش ایجاد کرده است.
عرصه‌های طبیعی، پوشش گیاهی و کوه‌ها گاهی در تیررس سوء استفاده فرصت طلبان قرار می‌گیرد و مردم شهرستان نمین می‌گویند فعالیت‌های معدن کاوی عرصه‌های طبیعی را دچار مشکل کرده است. مردم اعتقاد دارند فعالیت‌های معدنی تاثیری در حل مشکل بیکاری مردم روستاهای مجاور معادن نداشته و توسعه‌ای هم در منطقه خلق نکرده است اما آلودگی‌های معدن کاوی را نصیب مردم همجوار با این معادن کرده است.
لزوم شناسایی معادن دور از روستاها
یکی از اهالی روستای «گرده» اظهار کرد: کوه آق داغ و دامنه اطراف آن مراتع و چراگاه روستاهای اطراف است که با داشتن گونه‌های جانوری و گیاهی کم نظیر خود باعث تطهیر هوای روستاهای همجوار می‌شود در حالی که سودجویان با ماشین‌های سنگین بلدوزر، لودر و کامیون چون موریانه برجان این کوه زیبا و منفرد افتاده‌اند.
سرخان قانع بیان کرد: نابودی مراتع غنی به تبع آن گیاهان دارویی و تخریب محل تفرجگاه روستایی که حاصلی جز چاله‌های عظیم، عمیق و خطرآفرین توأم با گرد و غبار سلیس و سمی برای انسان و دام در منطقه باقی نخواهد گذاشت.
یکی از اهالی روستای پیله رود در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: کوه «قرخلر» بلندترین کوه منطقه و یکی از ثروت‌های طبیعی منطقه «پیله چایی» شهرستان نمین است و مردم منطقه از لحاظ طبیعی، تاریخی و مذهبی دل بستگی به این کوه دارند «مردم برای ادای نذورات خود و حتی برگزاری مراسم نماز باران در بالای این قله گرد هم می‌آیند».
وی به تخریب کوه «قرخلر» اشاره و افزود: متأسفانه موقع اعطای مجوز استخراج به هیچ وجه به مخالفت‌های مردم اهمیت داده نمی‌شود و اهالی از زخمی کردن این کوه ناراحت هستند.
طبق تحقیقات محمد علیزاده سولا «دکترای باستان شناسی» آثار مشاهده شده در کوه «قرخلر» مربوط به دوره تاریخی و اسلام می‌باشد روی سطح محوطه آثار سازه‌های معماری سنگی به شکل دیوار باقی مانده است و بقایای تعدادی گور نیز در دامنه سطح قابل شناسایی است.
شهرام قلیزاده در ارتباط با معادن اطراف روستای «جید» بیان کرد: معادن ضمن تخریب جاده‌های روستاها، به علت وجود گرد و غبار موجب تخریب پوشش گیاهی از جمله گیاهان دارویی و با ارزش منطقه و بسته شدن روزنه تنفسی گیاهان می‌شوند.
وی از بین رفتن پوشش گیاهی و کمبود علوفه مناسب برای چرا دام‌ها را صدمات جدی به دامداران روستایی دانست و گفت: مسئولان برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان، به محیط زندگی و معیشت روستاییان توجه کنند و شرایط زندگی را برای روستاییان سخت نکند.
معدن عقیق، ثروتی برای بومیان خلق نکرد
رئیس صنعت، معدن و تجارت شهرستان نمین از فعال بودن ۳۴ معدن در شهرستان نمین و بخش عنبران و وجود بزرگترین معدن عقیق جهان در این منطقه خبر داد و افزود: این مزایا مطمئناً باید نشانه‌هایی از رشد و توسعه و ریشه کنی فقر و بیکاری برای منطقه داشته باشد ولی به نظر می‌رسد اینگونه نیست.
به گفته وی سو استفاده معدن کاران و عدم ارائه خدمات به روستاهای تابعه و بخش عنبران نه اینکه برای آنها نان و آب نشده بلکه باعث سلب آرامش، از بین رفتن مراتع و مخاطرات زیست محیطی شده است.
نظارت بر معادن بر عهده سازمان صمت است
رئیس میراث فرهنگی شهرستان نمین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: در شرایطی که اداره صنعت، معدن و تجارت از اداره میراث فرهنگی بلامانع بودن برداشت معادن را استعلام کند، کارشناسان میراث فرهنگی شرایط را بررسی کرده و اجازه برداشت می‌دهند.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در ارتباط با نظارت حین برداشت بیان کرد: متولی معادن اداره صنعت و معدن است و اداره میراث فرهنگی و گردشگری محدوده برداشت را تعیین می‌کند و نظارت حین برداشت برعهده صنعت، معدن و تجارت است.
وی در ادامه بیان کرد: در قرارداد قید می‌شود در شرایطی که به مورد مشکوکی برخورد شد متولی امر یا استخراج کننده مورد را به اداره میراث فرهنگی گزارش دهد.
در صورت مشاهده آلودگی و تخریب محیط زیست برخورد خواهیم کرد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: طبق قانون جدید اعطای مجوز معادن، اداره محیط زیست استان اردبیل تنها در اعطای مجوز استخراج مناطق «آق داغ خلخال»، «نئور»، «انزان»، «مغان»، «سبلان» و «غاریخکان» اظهار نظر می‌کند.
وی با اشاره به اینکه اداره محیط زیست در مابقی مناطق به آلودگی‌های ناشی از معادن نظارت می‌کند تصریح کرد: با وجود اینکه اداره کل محیط زیست استان اردبیل در اعطای مجوز معادن شهرستان نمین دخیل نیست اما به دلیل اعتراض مردم در ارتباط با آلودگی زیست محیطی معادن بخش عنبران، بازدیدی انجام دادیم.
سعید شهند ادامه داد: طبق استانداردها آلودگی‌های معادن شهر عنبران را اندازه گرفتیم که هم اکنون سه معدن، محفظه جلوگیری از گرد و غبار تعبیه کرده و ۲ مورد از معادن جهت جلوگیری از گردوغبار دوش آب نصب کردند.
وی در ادامه افزود: در مقابل تخریب محیط زیست و آلودگی هوا با هیچکس معامله نداریم و در صورت مشاهده طبق قانون برخورد خواهیم کرد.
بازسازی معادن به عهده بهره برداران است
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نمین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در ارتباط با معادن بعد از استعلام اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان نمین طبق قانون بررسی‌های لازم را انجام داده و مرتع یا زراعی بودن زمین را مشخص و اعلام می‌کنیم.
وی ادامه داد: یکی از وظایف ما در حوزه معادن مشخص کردن محدوده کار است و زمین را به یک‌باره در اختیار معدن کار قرار نداده و بخش به بخش اجازه برداشت می‌دهیم.
وی به نظارت در هنگام برداشت اشاره کرد و گفت: اداره منابع طبیعی در نحوه برداشت هیچ گونه نظارتی ندارد و نظارت به عهده اداره صنعت، معدن و تجارت است ما فقط محدوده را تعیین می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم از محدوده خارج شده یا تخریب کنند.
اسد صادقپور با اشاره به بازسازی و احیا معدن بعد از پایان برداشت اظهار کرد: طبق قرارداد، بازسازی و احیا معدن بعد از پایان برداشت به عهده خود بهره بردار است.
وی بیان کرد: بعضی مواقع به دلیل عدم نظارت و عدم رعایت معدن کار سخره‌هایی ایجاد می‌شود که امکان بازسازی وجود ندارد برداشت باید به صورت پلکانی انجام شود تا بتوان عملیات بازسازی را انجام داد.
این مسئول در پاسخ به خبرنگار مهر در مورد اینکه آیا تاکنون در شهرستان نمین بازسازی انجام شده است گفت: در منطقه آبی بیگلو روستای «یونجالو» بازسازی انجام شده است که بذر رایگان در اختیار بهره بردار قرار دادیم تا عملیات بازسازی را انجام دهند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نمین خاطرنشان کرد: اداره منابع طبیعی شهرستان نمین برای حمایت از بهره برداران و جلوگیری از تخریب محیط زیست درخت و بذر رایگان در اختیار معدن کاران قرار می‌دهد تا عملیات بازسازی را انجام دهند.
معادن را به حال خود رها نکردیم
رئیس صنعت، معدن و تجارت شهرستان نمین با اشاره به اینکه در قانون موانعی برای اعطای مجوز معادن وجود ندارد گفت: اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان نمین در شرایط تأیید ارگان‌های مربوطه مجوز برداشت را صادر می‌کند.
وی به برداشت در چارچوب قانون اشاره و خاطرنشان کرد: میزان برداشت از معادن تعیین می‌شود در طول مدت برداشت به صورت مداوم نظارت داریم در صورت برداشت بی رویه، عدم رعایت قانون و آزار و اذیت مردم برخوردهای قانونی صورت می‌گیرد.
دشتی در ارتباط با فاصله معادن از مناطق مسکونی اظهار کرد: فاصله معادن بستگی به نوع مواد استخراجی دارد بعضی از معادن نیاز به انفجار دارند باید دور از مناطق مسکونی شناسایی شوند.
درست است استخراج مواد معدنی نیاز کشور است اما نباید به بهانه استخراج معادن و اشتغال، منابع شهرستان نمین نابود شود بلکه ضمن نظارت و جلوگیری از برداشت بی رویه توسعه شهرستان نیز باید مد نظر قرار گیرد و برای برطرف کردن نیاز زود گذر نباید به آثار باستانی و فرهنگی صدمه وارد شود.
همچنین معادن دور از روستاها شناسایی شوند چرا که با استخراج معادن نزدیک روستاها موجب مخدوش شدن چهره روستا، از بین رفتن مراتع، بروز مشکلات زیست محیطی و تخریب مناظر طبیعی شده که خسارات جبران ناپذیری بر زیست بوم تحمیل خواهد کرد و نهایتاً در سایه بی توجهی مسئولان مهاجرت اجباری روستاییان را شاهد خواهیم بود.