خبرگزاری مهر، گروه استانها- عبدالقیوم شکاری*: استان گلستان در آستانه میزبانی از رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت قرار دارد؛ براساس برخی از خبرها، آیت الله رئیسی و برخی از اعضای کابینه، اواخر هفته آینده در قالب دوازدهمین سفر استانی خود، مهمان مردم استان خواهند بود.
سفر رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت به استان‌های کشور، با هدف آشنایی نزدیک دولتمردان با مشکلات مناطق مختلف برنامه ریزی شده است.
روال این سفرها این است که براساس نیازسنجی‌های انجام شده در کارگروههای کارشناسی، انجام برخی از طرح‌ها یا اختصاص منابع مالی و اعتباری برای تکمیل برخی دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد. بر اساس این شرایط، ارائه اولویت‌های حیاتی و ضروری استان به هیأت دولت و تلاش برای قرار گرفتن آنها در برنامه کاری سفر استانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
اکنون و در آستانه سفر دولت سیزدهم به گلستان، سوال مهم این است که مهم‌ترین اولویت‌ها و نیازهای استان برای طرح در کارگروههای کارشناسی کدام هستند؟
خلیج گرگان و ضرورت نگاه ملی
براساس برآوردهای کارشناسان، در سال‌های اخیر در نتیجه پس روی های دریای خزر از مجموع مساحت ۴۰۰ کیلومتر مربعی خلیج گرگان، در حدود ۳۰ درصد خشک شده است. تداوم این روند علاوه بر تأثیرات مخرب آن بر اکوسیستم استان، در سال‌های نه چندان دور، باعث ایجاد یک کانون خطرناک ریزگرد خواهد شد.
برخی از کارشناسان بر این اعتقاد هستند که عدم توجه ویژه به احیای این خلیج، در آینده زمینه بروز فاجعه زیست محیطی در منطقه و استان را فراهم خواهد کرد.
بر اساس اعلام مسئولان محیط زیست استان، علی رغم اینکه در سال جاری برای نخستین بار ردیف بودجه‌ای برای احیای این خلیج در نظر گرفته شده اما در عمل هیچ اعتباری در این زمینه تخصیص پیدا نکرده است.
تدوین یک برنامه عملیاتی مدون برای احیای خلیج گرگان و اختصاص منابع قابل تحقق برای اجرای طرح‌های مطالعاتی و اجرایی آن از جمله ضرورت‌هایی است که می‌تواند مبنای یکی از مصوبات سفر استانی دولت سیزدهم به گلستان شود.
راه‌های استان و تقویت زیرساخت‌های ارتباطی
بهبود راه‌های مواصلاتی و توسعه شبکه حمل و نقل، یکی از الزامات بنیادین توسعه در مناطق مختلف است. در این چارچوب، یکی از پیش نیازهای تصویب طرح‌های بزرگ صنعتی ضرورت ایجاد راه‌های مناسب دسترسی به محل اجرای پروژه است.
استان گلستان از جهت توسعه و گسترش زیرساخت‌های مواصلاتی در دو دهه گذشته شرایط مناسبی نداشته است.
قرار داشتن استان در مسیر جاده شمال به مشهد مقدس و ترانزیت کالاها و خدمات از مرز اینچه برون به همراه سایر ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل اقتصادی و اجتماعی، از جمله زمینه‌هایی است که در گذشته باید مسئولان استانی و ملی را به سمت بهبود شرایط موجود در جاده‌ها و مسیرهای مواصلاتی استان سوق می‌داد.
در شهرستان‌های گمیشان، ترکمن، آق قلا، گنبدکاووس و مراوه تپه غالب مسیرهای بین شهری از جهت استانداردهای فنی دارای مشکل بوده و همین عامل باعث بروز حوادث دردناک در این مناطق شده است.
توجه به این مساله و ضرورت تخصیص منابع ملی برای نوسازی و بهسازی مسیرهای مواصلاتی استان از جمله اولویت‌هایی است که در سفر هیأت دولت به گلستان بهتر است مورد عنایت ویژه مسئولان قرار داشته باشد.
منطقه آزاد اینچه برون و جهش اقتصادی استان
تصویب ایجاد منطقه آزاد اینچه برون یکی از تحولات مهم اقتصادی استان گلستان در یک دهه اخیر بوده است. پیگیری روند اداری و اجرایی ایجاد این منطقه و تسریع در مطالعات اجرایی طرح، یکی از مهم‌ترین و فوری‌ترین نیازهای کنونی استان است.
تسریع در راه اندازی زیرساخت‌های مورد نیاز این منطقه و تلاش برای انتفاع مردم همه مناطق استان از مزایای خوب آن از جمله موضوعاتی است که می‌تواند در سفر آتی هیأت دولت به گلستان، به یکی از مهم‌ترین محورهای چانه زنی مسئولان استان تبدیل شود.
بندر دریایی، ظرفیت مغفول گلستان
استان گلستان به همراه استان‌های مازندران و گیلان سه استان ساحلی دریای خزر را تشکیل می‌دهند.
تفاوت استان ما با دو استان دیگر این است که برخلاف آنها در دهه‌های گذشته به دلایل مختلف نتوانستیم از مزایای قرار داشتن در ساحل دریا برای توسعه استان بهره گیریم. این شرایط باعث شده که مردم استان از ظرفیت ارزشمند ایجاد فرصت‌های شغلی و تولید ثروت ناشی از فعالیت بندری محروم شوند.
خوشبختانه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای مکان سنجی مناسب احداث بندر در سواحل گلستان انجام شده و پیگیری این مطالبه در دیدار با مسئولان ملی یکی از زمینه‌هایی است که در صورت تحقق می‌تواند بخش عمده مشکل اشتغال جوانان گلستانی را رفع کند.
پروژه پتروشیمی گلستان و یک زخم کهنه
حدود ۱۴ سال قبل، اعلام تصویب طرح پتروشیمی گلستان موجی از شادی و امید را در دل ساکنان این استان ایجاد کرد. این پروژه قرار بود علاوه بر اینکه فرصت‌های چشمگیر شغلی را در اختیار جوانان جویای کار در استان قرار می‌دهد، با هدف گذاری صادراتی، استان را به یکی از قطب‌های تولید مواد پتروشیمی تبدیل کند.
با گذر زمان و به دنبال انجام مطالعات کارشناسی، برخی از مشکلات اساسی در مسیر اجرای این طرح و در رأس آنها کمبود آب مورد نیاز برای فعالیت این پروژه و مسائل زیست محیطی مطرح شد. این مشکلات، عملی شدن این پروژه را به مسیرهای نامعلومی سوق داده است.
در این مقطع انتظارِ بیش از ۹۵ هزار سهامدار این طرح این است که تکلیف منابع مالی آنها از طرف مسئولان مشخص شود.
به نظر می‌رسد با توجه به مشکلات و موانع اساسی در راه اجرای طرح پتروشیمی گلستان، راهکار عقلانی این پروژه تبدیل این طرح به یک فعالیت دیگر و استفاده بهینه از زیرساخت‌های ایجاد شده در صوفیکم برای یک فعالیت صنعتی متناسب با شرایط استان و منطقه است.
امید و انتظار این است که در این سفر، مقدمات تعیین تکلیف این پروژه انجام شود.
سایر اولویت‌های حیاتی گلستان
در کنار مواردی که بیان شد، برخی از اولویت‌های دیگر هم ظرفیت بحث و تبادل نظر در کارگروههای کارشناسی سفر دولت سیزدهم به استان گلستان را دارند.
اهم این موارد عبارتند از:
* توسعه و تجهیز مراکز بهداشتی و درمانی در شهرستان‌ها
* تقویت زیرساخت‌های آموزش عالی در گنبد به عنوان دومین شهر بزرگ استان
* برنامه ریزی برای حفظ گونه‌های نادر گیاهی و جانوری در گلستان
* پدیده ریزگردها و ضرورت برنامه ریزی مدون برای مهار منشأ وقوع آن در استان و کشور همسایه
* کمبودهای موجود در امکانات و تجهیزات ورزشی در مناطق مختلف استان
دولت سیزدهم و میراث برجای مانده از گذشته
یکی از واقعیاتی که در شرایط کنونی در طرح مطالبات از دولت سیزدهم باید مورد توجه قرار گیرد، شرایط عمومی حاکم بر بودجه کشور است. بودجه سال جاری که میراث دولت گذشته بوده است با بالاترین رقم کسری بودجه در چهار دهه اخیر، به دولت سیزدهم تحویل داده شد.
در کنار این روند، حجم بدهی بالای ناشی از فروش اوراق قرضه در دولت دوازدهم که بدهی ماهیانه ۱۰ هزار میلیارد تومانی را به دولت جدید تحمیل کرده، قدرت مانور دولتمردان را محدود کرده است.
تلاش دولت در ماه‌های گذشته در این جهت بوده که کسری بودجه را بدون اسقراض از بانک مرکزی جبران کند زیرا استقراض دولت از بانک مرکزی برای جبران هزینه‌های دولت، باعث افزایش نقدینگی و تشدید تورم و گرانی در جامعه است.
بر اساس شرایط فوق به نظر می‌رسد با توجه به مشکلات جاری دولت، ضمن واقع نگری در بیان مشکلات، بهتر است مطالبات و اولویت‌های استانی، در سه سطح کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت به دولتمردان ارائه شود.
امید و انتظار مردم استان این است که رئیس جمهور در سفر به استان گلستان هم، مانند موارد گذشته، رویه حسنه دیدار چهره به چهره و بی واسطه با اقشار مختلف را در برنامه خود قرار دهد. بدون شک این روند دارای برکات و ثمرات مبارکی برای مجموعه دولت خواهد بود.
* مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی