رشید کاکاوند مجری کارشناس برنامه‌های ادبی که زمانی هم آموزش مجریان تلویزیون را برعهده داشته است درباره حضور چهره‌ها روی آنتن تلویزیون به خبرنگار مهر بیان کرد: یک چهره یا باید جاذبه لازم را برای مخاطب داشته یا قابلیت‌هایی در اجرا داشته باشد یا حتی شخصیت هنری او بتواند ظرفیتی برای یک برنامه باشد و غیر از اینها دلیل دیگری برای اجرای چهره‌ها در تلویزیون وجود ندارد.
وی اضافه کرد: این شاخص‌ها در تمام دنیا هم وجود دارد و بسیاری از ستاره‌های موسیقی، سینما و… بر مبنای مولفه‌هایی برنامه اجرا می‌کنند و ارتباط سالمی بین مدیاهای مختلف وجود داشته است. ما در کشور خود این مدیوم‌های مختلف را جدا می‌کنیم و مثلاً می‌گوییم گوینده رادیو حق ندارد به تلویزیون برود. سینما و تئاتر را هم غریبه می‌دانیم. خود من با اینکه گوینده و مجری نیستم اما در دوره‌ای برای من محدودیت اجرا ایجاد کرده بودند و در ۲۰ سال اخیر بارها از رادیو حذف شدم چون یا باید در رادیو می‌بودم یا در تلویزیون و این در حالی بود که من فقط مجری کارشناس بودم.
سروش صحت نمونه موفق یک هنرمند که اجرا می‌کند
کاکاوند با اشاره به هنرمندانی که در مقام مجری ظاهر شده‌اند، گفت: سروش صحت از جمله این هنرمندان است که موفق هم بوده نه به خاطر اجرایش بلکه به خاطر اشرافی که به کتاب‌ها دارد و من در میان بازیگران نمی‌شناسم و سراغ ندارم بازیگری که بتواند جای سروش صحت باشد. صحت حتی در بخش‌هایی که من حضور دارم عموماً فقط گوش می‌کرد و حرف هم که نمی‌زد مجری موفقی بود چون مجال برای صحبت کردن ایجاد می‌کرد. من درنهایت خیالم راحت بود که با کسی گفتگو می‌کنم که در زمان مناسب می‌تواند به نکات اشاره کرده یا سوال کند چون کتابخوان است. این هم به این دلیل است که سروش صحت صرفاً بازیگر نیست بلکه نویسنده و کارگردان هم هست.
وی درباره اجرای چهره‌ها در برنامه‌هایی با فضای مرتبط با حرفه کاری آن‌ها عنوان کرد: گاهی ممکن است یک خواننده در برنامه موسیقایی اجرا کند که این خوب است اما به شرطی که باز صرفاً به دلیل توانایی خواندن او نباشد، بلکه موسیقی را بشناسد چون خوانندگان فراوانی داریم که سواد موسیقی ندارند. به طور مطلق نمی‌توان در این باره سخن گفت که چه کسی باشد و چه قشری نباشد.
این کارشناس مجری برنامه‌های تلویزیونی درباره ملاک‌ها و مولفه ها در اجرا یادآور شد: از حیث اجرا، رادیو موازین مشخص‌تری دارد در رادیو امکان ندارد یک نفر به صرف اینکه خوش صداست و یا یک تهیه کننده او را پسندیده است بتواند برنامه اجرا کند مگر اینکه این فرد مثل من کارشناس مجری باشد تا بدون تست دادن بتواند اجرا کند.
معیار انتخاب مجری تلویزیون چیست؟
کاکاوند که زمانی هم آموزش مجریان در تلویزیون بر عهده وی بوده است تصریح کرد: کسی که قرار است مجری باشد باید تست بدهد، دوره ببیند، در کمیته‌ها بررسی و رتبه بندی شود. ولی در حال حاضر اینگونه نیست و سلیقه تهیه‌کننده مجری را انتخاب می‌کند. به طور مثال من به فرض تهیه‌کننده یک برنامه هستم و چون شما را می‌شناسم آیتمی از برنامه را می‌دهم اجرا کنید و این میان کسی نیست که نظارتی داشته باشد مگر اینکه مشکلی در پرونده فرد وجود داشته باشد که حراست سازمان ملاحظاتی را اعمال کند ولی در بحث اجرا و مسائل تکنیکی کسی ایراد وارد نمی‌کند که این فرد گوینده نیست.
این استاد دانشگاه با قیاس بین اجرا در تلویزیون و استیج‌های خارج از سیما عنوان کرد: در اجرای مراسمی خارج از تلویزیون هم این چنین است و هرکسی که خانواده‌اش به او می‌گویند صدایش خوب است در مدرسه و اداره هم اجرا می‌کند و گویی تلویزیون هم بر این رویه پیش می‌رود.
کاکاوند با اشاره به خلا و نبود کانونی برای مجریان عنوان کرد: در جریان هستم که چند باری مجریان تلاش کردند کانون و صنفی را ایجاد کنند اما درگیر مسائل بروکراتیک شدند.
وی که ریاست هیات امنای خانه هنرمندان کرج را بر عهده دارد بیان کرد: در کرج برخی از مجریان خواستند نوعی طراحی داشته باشیم تا هرکسی نتواند آموزش اجرا بگذارد و حرفشان هم این بود که هرکسی که یک بار هم مهمان برنامه‌ای در رادیو و تلویزیون شده است کلاس آموزش اجرا و گویندگی داشته است. جالب است برای خود من اتفاق افتاده که برخی به کلاس‌هایم آمده‌اند و همزمان که موضوعی را آموزش دیده‌اند درباره آن کلاس هم برگزار کرده و آن را تدریس کرده‌اند.
برخی مجریان به شکل ناراحت‌کننده‌ای راحت هستند
مجری کارشناس «کتاب باز» با اشاره به معیارهای اجرا از نظر خودش و طی دوره‌های آموزشی که برگزار کرده است عنوان کرد: بعد از شاخص‌های فیزیکی و ظاهری، مهمترین نکته فن بیان و جنس صداست، برخی سالهاست مجری هستند اما هنوز مجریان خوبی نیستند. یا برخی بداهه گویی لازم در موقعیت‌های پیش آمده را ندارند. برخی از جوانان مجری معنای صمیمیت را نمی‌دانند. بی تریبت بودن را با صمیمت اشتباه می‌گیرند و برخی شان به شکل ناراحت کننده‌ای راحت هستند. هر گونه که دلشان می‌خواهد حرف می‌زنند.
بیشترین اصطلاحات غلط گفتاری جامعه امروز ما از صداوسیما گرفته شده است
وی با اشاره به رعایت نشدن زبان معیار در صداوسیما عنوان کرد: صداوسیما الگوی زبان فارسی است و زبان معیار را باید به بهترین شکل ممکن استفاده کند. من متاسفم که بیشترین اصطلاحات غلط گفتاری جامعه امروز ما از صداوسیما گرفته شده است. آیا صداوسیما فقط بلندگوی سیاست و مذهب است؟ مذهب را هم که البته به درستی نشناخته است.
کاکاوند با اشاره به اشتباهاتی که نسبت به زبان فارسی روی آنتن صورت می‌گیرد، بیان کرد: غلط‌های رایج بسیاری صورت می‌گیرد، غلط تلفظ می‌کنند، واژه اشتباه در معنای اشتباه به کار می‌برند، بار عاطفی واژه‌ها را در نظر نمی‌گیرند و زبانی پر غلط استفاده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه برخی از مجریان در صداوسیما حوزه کاری شان تعریف مشخصی ندارد بیان کرد: اینها از برنامه ورزشی به برنامه اجتماعی می‌روند، برنامه کودک هم اجرا می‌کند، گفتگوی سیاسی هم دارند و احتمالاً اخبار هم می‌گویند.
دستمزد یک سلبریتی صد برابر یک مجری
این مجری کارشناس درباره حضور خودش در برنامه‌ها عنوان کرد: من گاهی برخی از برنامه‌هایم همزمان می‌شود چون یکی تولیدی است و دیگری زنده باز هم حساسیت دارم و از تهیه کنندگان می‌خواهم این موارد را رعایت کنند که چنین اتفاقی رخ ندهد. در برنامه‌هایی هم بوده‌ام که خیلی هم دیده شد و خیلی هم پسندیدند ولی دلخواه خودم نبود و فکر می‌کردم نباید حضور پیدا می‌کردن چون تعریفی از خودم به مخاطب داده‌ام که نباید آن مخدوش شود.
وی اضافه کرد: فکر می‌کنید من خیلی علاقمندم که در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی باشم؟ خیر و فقط تصورم این است که یک هزارم درصد حضورم بهتر از نبودم است. برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی پولی ندارند که بخواهم از این برنامه‌ها ثروتمند شوم. مبلغی که من امروز دریافت می‌کنم سه سال پیش هم همان را گرفته‌ام. اما ادبیات دغدغه من است و می‌گویم شاید این فضا بهتر شود.
این استاد زبان فارسی در پایان با اشاره به دستمزدهای مجریان نیز عنوان کرد: دستمزد یک مجری آنقدر کم است و دستمزد حضور یک چهره خواننده یا بازیگر روی آنتن چند صد برابر یک مجری است و انگیزه‌ای برای مجریان باقی نمی‌ماند. مجری تلویزیون حسرت می‌خورد که چهره‌ها میلیاردی می‌گیرند و به او حق الزحمه معمولش را هم به موقع نمی‌دهند.