خبرگزاری مهر - گروه استانها: حدود شش ماه از انتصاب «سرپرست» برای اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان و حدود دو هفته از سفر عزت‌الله ضرغامی به اصفهان می‌گذرد، اما همچنان خبری از انتصاب مدیرکل برای مهم‌ترین استان وزارتخانه میراث فرهنگی نیست. مدیرکلی که به نظر می‌رسد انتخاب آن تبدیل به گره‌ای کور برای مسئولان استانی و وزیر میراث فرهنگی شده و قصه آن سر دراز دارد.
حالا این تعلل در انتخاب مدیرکل آهسته آهسته تأثیر خود را در بخش‌های مختلف گردشگری نیز نشان داده و برخی از حوزه‌های این صنعت در استان اصفهان از این تأخیر متضرر شدند. در همین رابطه و پیرامون وضعیت انتخاب مدیرکل جدید میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان خبرنگار مهر با علی وشمه، استاد گروه گردشگری و موزه‌داری دانشگاه هنر اصفهان گفت‌وگویی داشته که در ادامه مشروح آن آمده است:
پروسه انتخاب مدیرکل برای میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان طولانی شده، به نظر شما این طولانی شدن روند چه آسیبی به گردشگری استان وارد کرده است؟
عدم انتخاب مدیرکل برای اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان ضرر بسیار زیادی تاکنون بر برنامه‌های گردشگری این استان گذاشته است. البته ناگفته نماند که سرپرست فعلی این اداره‌کل نیز فرد بسیار باسابقه و باتجربه‌ای در حوزه کاری خودش است، اما طبیعتاً عنوان «سرپرست» به معنای مدیریت موقت است و از نظر قانونی و حتی روانی امکان تغییرات قابل توجه و اجرای برنامه‌های کلان و حتی میان مدت را از افراد می‌گیرد.
شهر اصفهان به عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری ایران و جز لاینفک میراث فرهنگی و صنایع دستی این مرز و بوم است. میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران بدون شهر اصفهان قابل تعریف نیست. بنابراین طولانی شدن پروسه انتخاب مدیرکل برای این مجموعه به ضرر این سه حوزه است و هرچه سریع‌تر انتخابی باید صورت بگیرد.
جدا از بحث انتخاب مدیرکل برای اصفهان، یکی از مهم‌ترین انتقادات به وزارت میراث فرهنگی، انتخاب مدیران این سازمان در دوره مدیریت جدید است. افرادی که در چند ماه اخیر برای مسئولیت‌های مهم وزارتخانه حکم دریافت کردند، به نظر نمی‌رسد در این حوزه کار زیادی انجام داده باشند و نمونه آن انتصاب مدیر موزه فرش و مدیر موزه ملی است که با انتقادات بسیاری همراه بود.
به اعتقاد شما مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
برخلاف بسیاری از صاحب‌نظران در حوزه‌های سه‌گانه وزارت میراث فرهنگی اعتقاد دارم که مدیران ارشد این وزارتخانه به واسطه ذات و سرشت میراث فرهنگی و گردشگری باید از مدیران باتجربه انتخاب شود. مدیرکل نیز باید یک فرد کارکشته با حداقل اطلاعات در زمینه‌های میراث، گردشگری و صنایع دستی باشد که مختصات این حوزه‌ها لمس کرده باشد. از این روی کسی که صرفاً در حوزه گردشگری و یا صنایع دستی کار کرده و دانش داشته باشد، نمی‌تواند تمام حوزه‌های این اداره‌کل را زیر یک چتر جمع‌آوری کند. اگرچه مدیر باید حداقل سواد لازم را داشته باشد، اما اعتقاد دارم تجربه نسبت به علم در مدیریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ارجحیت دارد.
یعنی مدیرکل با تجربه با معاونانی جوان؟
مدیرکل باید با تجربه باشد و بازوهای اجرایی توانمند و جوانی برای خود برگزیند. معاونان و بخش‌های تخصصی را باید دست جوانان سپرد، زیرا آن‌ها با ایده‌های نو باعث پیشرفت و باعث چابک‌سازی سازمان می‌شوند. سخت‌گیری و حساسیت در اصفهان نسبت به همه شهرهای دیگر بیشتر است و این اتفاق به دلیل حساسیت بالای میراث فرهنگی و گردشگری در اصفهان است. با این حال زیاد از حد شدن این بروکراسی‌های اداری باعث دل‌سردی صاحبان ایده، متخصصان و سرمایه‌گذاران می‌شود.
از طرفی باید یک پالایش و پیرایشی در سیستم اداری میراث فرهنگی رخ دهد و این سازمان چابک شود، باید مدیرانی انتخاب شوند که با جرأت و جسارت تصمیم‌گیری کنند و کارها را پیش ببرند. هنوز شیوه کار در تمامی ادارات کل میراث فرهنگی از جمله اصفهان به کل کلاسیک اجرا می‌شود.
بیشترین مشکلاتی که در این مدت با آن در فعالیت‌های گردشگری مواجه بودید، چه بوده است؟
بیشترین مشکلات در حوزه تبلیغات است. باعث تأسف است که وزارت عریض و طویل میراث فرهنگی در سایت و بخش‌های زیر مجموعه خود یک فیلم با کیفیت برای معرفی ایران وجود ندارد که فعالان گردشگری از آن استفاده‌های تبلیغاتی کنند. بسیاری از فعالان گردشگری از جمله راهنمایان و آژانس‌داران نیاز به اقلام تبلیغاتی قوی نظیر کلیپ و فیلم دارند که بدون مشکل قانونی در اختیار آن‌ها قرار گیرد. اما وزارت میراث فرهنگی و سازمان‌ها و ادارات مختلف آن تاکنون چنین اثری تولید نکردند.
این مسائل و مشکلات با ورود نیروی‌های جوان و خوش‌فکر که تحصیلات تخصصی در زمینه‌هایی مثل گردشگری دارند، می‌تواند برطرف شود. وضعیت گردشگری در اصفهان و ایران در مقیاس کارهای تبلیغاتی و زیرساختی در گردشگری دنیا بسیار عقب افتاده، حداقل کار تبلیغاتی که وزارت میراث فرهنگی می‌توان انجام ساختن یک فیلم تبلیغاتی با کیفیت بالا و در اختیار قرار دادن آن به فعالان گردشگری است. افرادی که با بازاریابی نوین و رسانه‌های مجازی جدید آشنا باشند در بدنه وزارت میراث فرهنگی و ادارات کل آن وجود ندارد.
تاکنون و بر اساس شنیده‌ها گزینه‌های مختلفی برای قرار گرفتن در سمت مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان بیان شدند، آیا این گزینه‌ها با ویژگی‌هایی که شما بیان کردید، تطابق دارند؟
با دیدگاهی که پیش‌تر مطرح کردم مبنی بر اینکه کسی که جسارت داشته باشد و بتواند تغییرات بنیادین در ساختار اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان انجام دهد، گزینه‌ای با ویژگی‌های مطلوب در بین افراد مطرح شده ندیدم. به نظر می‌رسد که گزینه‌های با تحولی‌خواهی و قدرت بیشتر نیاز است که وارد اداره‌کل شوند و شاکله آن را تغییر بدهند.
اگر اصفهان برخی بناهایی که برای گردشگر کشش ایجاد کردند مثل چهل‌ستون و نقش جهان را بگیرند، چیزی باقی نمی‌ماند که بگوییم این هنر مدیران برای جذب گردشگر بوده است. در برخی از مقاصد که اِلِمان کشش حداقلی وجود دارد، مدیران با برنامه‌های تبلیغاتی و زیرساختی برای این المان هویت‌سازی و اقدام به جذب گردشگر می‌کنند. اما در اصفهانی اگر اداره‌کل میراث فرهنگی تعطیل شود هم به واسطه بناها گردشگر وارد این شهر می‌شود. اصفهان را یکی از زیباترین شهرهای جهان اسلام می‌دانند و با این ظرفیت مدیریت گردشگری در آن مغفول مانده است.
یعنی مدیرکل جدید باید تغییرات بنیادین ایجاد کند؟
کسی باید در رأس اداره‌کل میراث فرهنگی اصفهان قرار گیرد که توانایی به هم زدن میدان و تعریف یک چیدمان جدید را داشته باشد. اگر مدیری به سمت محورهایی به جز بناهای شناخته شده اصفهان حرکت کند، مدیری است که با فکر وارد گود شده است. در حالی که کسانی که صرفاً درباره گذراندن امور عادی و روزمره میراث اصفهان مثل مرمت بناهای شاخص و غیره صحبت می‌کنند، نمی‌توانند تفاوت اساسی در این اداره‌کل رقم بزنند؛ زیرا این صحبت‌ها حرف تازه‌ای نیست و هرکسی مسئولیت مدیرکلی باید به این امورات بپردازند.
بخش بزرگی از کسبه و افرادی که با گردشگران سر و کار دارند، آموزش‌های لازم برای برخورد و رفتار عادی با گردشگر را ندیده‌اند. این‌ها جزئیات مهمی هستند که باید به آن‌ها پرداخته شود.
و صحبت پایانی.
اصفهان نیاز به یک توجه ویژه از سوی حاکمیت و مسئولان خود اصفهان دارد. ضمن احترام به تمام دستاوردهای مدیران ارشد و میانی شهر، نیاز به یک نگاه ویژه و تحول‌خواه است تا از ظرفیت‌های گردشگری اصفهان استفاده شود. اگر به این حوزه پرداخته شود، می‌توان یک نسخه آماده حتی برای گردشگری کل کشور نوشته شود.
نیاز است تا خون تازه‌ای در رگ‌های اصفهان بجوشد تا شاهد درخشش ایران باشیم، پیرامون انتخاب مدیرکل میراث فرهنگی استان نیز امیدوارم سریع‌تر شایسته‌ترین فرد بر این مسند بنشیند.