به گزارش خبرنگار مهر؛ فجایع بهداشتی و سلامت عمومی مانند کووید ۱۹ ویژگی‌هایی مانند ناگهانی بودن دارند. آنها آینده را با ابهامی گنگ در هم می‌آمیزند و مهم‌تر از همه خطرناک اند. همه این‌ها باعث بحرانی شدن شرایط می‌شود.
اگرچه گزارش‌ها و مطالعات زیادی وجود دارد که نحوه استفاده از داده‌های بزرگ را برای پیشگیری از همه گیری بررسی می‌کند، اما هنوز یک بررسی دقیق و چارچوب مند در چگونگی استفاده از این داده‌ها در جهت مبارزه با حوادث بهداشت عمومی مانند پاندمی کرونا وجود ندارد که بتواند مرجعی قابل اعتماد و مفید برای دولت‌ها باشد.
در زمانی که امکان تجمع مردم وجود ندارد و ارتباطات به حداقل خود می‌رسد روش‌های سنتی جمع‌آوری داده که نیاز به بازدید میدانی دارند بسیار خطرناک اند. اما استفاده‌از کلان داده‌ها به شرط نقض نکردن حریم شخصی و اخلاقی افراد می‌تواند روشی مفید باشد. به عنوان مثال نقشه‌ها و برنامه‌های موقعیت یاب می‌تواند در بررسی موقعیت افراد مبتلا مثمر ثمر باشد.
همه‌گیری کرونا علاوه بر صدماتی که بر جسم و جان تعداد قابل توجهی از انسان‌ها در سراسر کره زمین زد، وضعیت روانی آنها را نیز تحت الشعاع قرار داد. نظرات و احساساتی که مردم در شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند از طرفی تا حدی پاسخگوی نیاز به ارتباط است و از طرف دیگر تفسیر کلان داده‌ها در این حوزه می‌تواند به کمک دولت‌ها و جوامع پزشکی بیاید تا تفسیر درستی از وضعیت سلامت روانی مردم علاوه بر سلامتی جسمی آنها داشته باشند و از طرفی تفسیری دیگر از همین کلان‌داده‌ها می‌تواند منجر به ذائقه سنجی درست مردم و طرح پیام‌های بهداشتی مؤثر و مناسب برای عموم باشد.
از طرف دیگر با افزایش تصاعدی تعداد موارد ابتلاء، کلان داده‌ها این پتانسیل را دارند که به شناسایی شیوع بیماری کمک کند.
با جمع‌آوری داده‌ها از منابع مختلف می‌توان به الگوریتم‌هایی جهت تجزیه و تحلیل سوابق سلامتی افراد و ردیابی سابقه تماس و ارتباط بیماران با سایرین به شناسایی الگوهای انتشار ویروس دست یابیم.
واقعیت این است که به رغم تلاش‌های بشر در سال‌های اخیر مبنی بر ارتقا سطح سلامت عمومی اپیدمی‌ها هچنان یکی از نگرانی‌های اصلی سلامت عمومی هستند. پاسخ مؤثر به چنین شیوع‌هایی متکی به مداخله به موقع است.
پیچیدگی روز افزون داده‌های شیوع بیماری و تجزیه تحلیل آن منجر به ظهور علم داده شده که برای چگونگی مقابله با شیوع بیماری‌ها طراحی شده است.
چگونگی مقابله با اپیدمی با استفاده از علم داده
*تشخیص شناسایی بیماری
نخستین کارویژه کلان داده‌ها در مقابل همه گیری هایی چون کرونا را می‌توان در مراحل نخست شیوع در نظر گرفت. به عنوان مثال در مورد بیماری کویید ۱۹، یک شرکت نوپای فعال در حوزه استخراج و آنالیز داده‌ها، طی ماه دسامبر سال ۲۰۱۹، در شهر ووهان واقع در چین، برخی موارد از نوعی ذات الریه غیرعادی را شناسایی کرد. این امر از طریق استخراج کلان داده‌ها از منابع مختلفی چون سوابق پزشکی، برنامه پرواز مسافران، اطلاعیه‌های دولتی و اخبار منتشر شده در رسانه‌ها و آنالیز آنها محقق شد. علاوه بر مسئله شناسایی موارد غیرعادی بیماری، کلان داده‌های این حوزه می‌توانند با تحلیل الگوی علائم بیماران، به تشخیص منشأ بیماری از سوی پزشکان نیز کمک شایان توجهی کنند.
*تحلیل روند گسترش بیماری
با افزایش تصاعدی تعداد موارد ابتلاء به ویروس کرونا، کلان داده‌ها این پتانسیل را دارند که به شناسایی شیوع بیماری کمک کنند. با گردآوری داده‌ها از منابع مختلف، متخصصان می‌توانند از الگوریتم‌هایی برای تجزیه و تحلیل سوابق سلامت و ردیابی سابقه تماس بیماران برای کمک به شناسایی الگوهای انتشار ویروس استفاده کنند. این برنامه‌ها می‌توانند نه تنها مناطق موجود با تعداد موارد بالای ابتلاء را مشخص کنند، بلکه به پیش بینی شیوع بیماری در آینده با کمک فرایند حرکت و ردیابی مسیر حرکت افراد مبتلا نیز کمک کنند. یکی از تکنیک‌های اساسی استفاده از کلان داده‌ها با استفاده از هوش مصنوعی، فناوری پردازش زبان طبیعی (NLP) است. این روش با تجزیه و تحلیل تعاملات منظم انسانی در قالب متن و گفتار، می‌تواند به معناشناختی بهتر ارتباطات انسانی کمک کند. کارشناسان علوم داده همچنین از این فناوری برای بررسی پیوندهای موجود در رسانه‌های اجتماعی و گزارش‌های خبری آنلاین استفاده می‌کنند. این فناوری به طور بالقوه، زمانی که هر گونه تحول جدید مرتبط با کووید ۱۹ در جهان به وجود آمده و خبرساز شود، زنگ خطر را به صدا در می‌آورد. NLP و سایر تکنیک‌های بهره برداری از کلان داده می‌توانند در تشخیص حادثه مورد استفاده قرار گیرند تا در آینده با چنین پاندمی هایی به سرعت مقابله شود.
*آموزش، آگاهی بخشی و ظرفیت سازی
وجه دیگری از کارایی کلان داده‌ها در مواجهه با کویید ۱۹، افزایش آگاهی عمومی و آموزش است. هنگامی که یک بحران شناسایی می‌شود، تصمیم گیرندگان برای تجزیه و تحلیل سناریوهای احتمالی و انتخاب استراتژی‌های موفق، نیاز دارند که به وضعیت گذشته نیم نگاهی داشته باشند و سپس اصلاحات مربوطه را در برنامه‌های آموزش حرفه‌ای و بهداشتی انجام می‌دهند تا آمادگی بیشتری برای رویارویی با یک بحران بهداشتی دیگر داشته باشند. در دوران شیوع کووید ۱۹، بسیاری از سازمان‌های جهانی و ملی، با جمع آوری داده‌هایی پیرامون میزان ابتلاء، موارد مرگ و میر، سطح انتقال و نقاط جغرافیایی آلوده و آنالیز دقیق این داده‌ها، از خروجی نهایی برای تنظیم مطالب آموزشی مفید و گسترش آگاهی در میان مردم استفاده کردند.
همه گیری هایی چون کووید -۱۹ تنها به قرن بیست و یکم یا حتی دهه گذشته محدود نمی‌شود. چندی پیش، ابولا و زیکا در غرب آفریقا و قاره آمریکا خسارات گسترده به بار آوردند. بی شک استفاده از کلان داده‌ها می‌تواند در مدیریت موفق چنین بحران‌هایی بسیار مؤثر واقع شود. قطعاً در مسیر، همکاری همه بازیگران جهانی، به منظور همرسانی داده‌ها و اتخاذ راهبرد مشترک واحد در راستای استفاده بهینه از اطلاعات، بسیار حیاتی و مهم خواهد بود.