به گزارش خبرگزاری مهر، مرکز الحضاره در لبنان اعلام کرد با آغاز سال نو میلادی، نخستین کتاب خود را با نام «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: درآمدی بر اصول و مبانی نظری از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۱» اثر عباس خامه‌یار را روانه بازار نشر کرده است.
این کتاب ۵۶۰ صفحه‌ای که به زبان عربی نگارش شده است، در حقیقت حاصل پژوهشی آکادمیک و کابردی یک دیپلمات، فعال فرهنگی و پژوهشگری آشنا با نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز ایران است. خامه‌یار که طی چهار دهه گذشته در صحنه‌های فرهنگی و سیاسی ایران حضور داشته است، می‌کوشد تا یافته‌هایش را تبیین و برداشتی روشن و شفاف از سیاست خارجی ایران به مخاطب ارائه کند.
ویژگی کتاب در این است که نگارنده در آن به بررسی تطبیقی بنیان‌های نظری نظام جمهوری اسلامی ایران و نحوه کاربست آنها در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران می‌پردازد. مؤلف در این کتاب پس از ارائه شرح مفصلی از مبانی و اصول نظریه‌پردازی سیاست خارجی ایران، اصول قانون اساسی که خطوط کلی سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی را ترسیم و بررسی کرده است. خامه‌یار همچنین به ساختار و سازوکارهای تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی ایران و نقش سایر نهادهای قانونی و سیاسی و مراکز مطالعاتی و پژوهشی در روند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران پرداخته است.
خامه‌یار در ادامه سیر تحول در سیاست خارجی ایران از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان جنگ تحمیلی را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این بخش تمام رویدادها و تحولات داخلی و خارجی که بر ساختار و روند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تأثیر گذاشته است مورد بررسی قرار می‌گیرد.
با وجود اینکه کتاب برهه مشخصی از تاریخ جمهوری اسلامی ایران (فاصله بین سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۱) را مورد بررسی قرار داده، اما نگارنده سعی کرده است تصویری روشن و جامع از چگونگی و سیر تحول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ساختار و سازوکارهای تصمیم‌سازی و اصول و مبانی نظری تأثیرگذار بر آن را تبیین کند. از این‌رو این اثر تا حد زیادی پژوهشگران را در فهم دقیق سیاست خارجی ایران و موضع‌گیری آن از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی یاری می‌رساند.
مؤلف در مقدمه کتاب خود نوشته است: «انقلاب مردمی که در فوریه سال ۱۹۷۹ میلادی پیروز شد، مهم‌ترین انقلاب تاریخ ۲۵۰۰ ساله ایران به شمار می‌رود. این انقلاب رخداد منحصر به فردی بود که جوامع اسلامی را تحت شعاع قرار داد و به صورت مستقیم بر روابط بین‌الملل تأثیر گذاشت؛ به این دلیل که به یک نظام شاهنشاهی که به عنوان همپیمان غرب شناخته می‌شد، پایان بخشید و به پایه‌گذاری نظام جمهوری با مختصات و گرایش‌های اسلام‌گرایانه و رویکردی مردم‌محور با نقش‌آفرینی کلیدی و مؤثر روحانیت منجر شد.»
در ادامه مقدمه کتاب می‌خوانیم: «با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران نخستین حکومت دینی دوران معاصر به شمار می‌رود، این نوشتار به دنبال بررسی و تبیین این پدیده نوظهور در دهه اول انقلاب اسلامی با تاکید بر مطالعه اصول و مبانی نظری سیاست خارجی ایران در این فاصله زمانی؛ یعنی از سال ۱۹۷۹ تا سال ۱۹۹۱ میلادی است. یکی از اهداف مورد نظر کتاب، تبیین چگونگی تأثیر ایدئولوژی بر روند تصمیم‌گیری در حوزه سیاست خارجی است. ایدئولوژی بر سیاست خارجی ایران و نقش‌آفرینی ایران در صحنه بین‌الملل در برهه مذکور تأثیر گذاشته است. ایدئولوژی نقشی بسزایی در تحقق اهداف تعیین‌شده از سوی مقامات وزارت خارجه دارد و این موضوع از اهمیت بسیار بالای سیاست خارجی در سیاست کلی نظام نشأت می‌گیرد. تببین و بررسی مراحل و دهه‌های بعدی انقلاب از حیطه این بحث خارج است؛ از این‌رو پاسخ درباره دلایل بقا، تدام و پایداری نظام پس از گذشت چهار دهه آن هم در سایه تحولات، چالش‌ها و تحریم‌های فعلی به خواننده واگذار می‌شود.»
همچنین عدنان منصور، وزیر خارجه اسبق لبنان در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته است، تاکید می‌کند: «کتاب دکتر عباس خامه‌یار، خواننده را به تأمل وامی‌دارد. نویسنده در این کتاب مسائلِ بسیار حساس و سرنوشت‌ساز مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از زمان تأسیس تا دهه ۹۰ قرن گذشته را مورد بررسی قرار می‌دهد. این سیاست برگرفته از آرمان‌ها، اصول و ارزش‌هایی است که تاج و تخت پهلوی را سرنگون ساخت و پایه‌ها و مبانی حکومت و نهادهای نظام جدید را پی‌ریزی کرد.»