به گزارش خبرنگار مهر، سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ به اعلام آموزش و پرورش در سامانه شاد آغاز به کار کرد. ۳۰ شهریور بود که از نسخه جدید شبکه دانش‌آموزی «شاد» رونمایی شد. علیرضا کاظمی سرپرست وقت آموزش و پرورش در این مراسم گفت: ما سال تحصیلی جدید را در مدرسه تلویزیونی ایران آغاز می‌کنیم و سال تحصیلی را در شبکه شاد از روز اول مهر آغاز خواهیم کرد و زمینه بازگشایی حضوری و تدریجی مدارس را با کمک همکاران و اولیا آغاز می‌کنیم.
سرپرست وزارت آموزش و پرورش در ادامه با اشاره به قابلیت‌های شبکه شاد گفت: اضافه شدن مرورگر شادبین و جستجوگر شادجو کمک زیادی به دسترسی امن دانش‌آموزان به فضای مجازی و علمی با سرعت زیاد می‌کند. بهبود عملکرد حضور و غیاب دانش‌آموزان به کیفیت آموزشی کمک می‌کند.
اینها در حالی رخ می‌داد که پیشتر برای بازگشایی مدارس چندین اطلاعیه از سوی آموزش و پرورش صادر شده بود از جمله اطلاعیه‌ای در خصوص شبکه دانش آموزی شاد که وزارت آموزش و پرورش منتشر کرد و موارد نسبتاً عجیبی با ادبیاتی عجیب‌تر در آن اطلاعیه اعلام شد از جمله اینکه: «شما معلم‌تان را نخریده‌اید و معلم موظف نیست در تعطیلات و ساعات غیرکاری پاسخگوی شما باشد». او هم انسان است و در ساعات غیراداری وظایف و گرفتاری‌های خانوادگی دارد. اگر معلمی پاسخ شما را می‌دهد از سر لطف و دلسوزی اوست نه وظیفه. یا این مورد که «هنگام پیام دادن به معلم‌تان او را با کلمات رسمی مخاطب قرار دهید. درست است که او را نمی‌بینید ولی دخترخاله‌تان نیست که او را «عزیزم» خطاب کنید».
واقعیت این است که علیرغم رونمایی از چندین نسخه شاد و تلاش این شبکه برای اینکه تبدیل به حلقه واسط مهمی میان معلمان، کادر مدارس و حتی مسئولان با دانش آموزان و والدین شوند، اما فراز و فرودهای بسیاری را این شبکه طی کرد و در نهایت در آغاز سال تحصیلی جدید که دیگر تصمیم آموزش و پرورش بر این بود که به مرور به سمت حضوری شدن برود، شبکه شاد دیگر کمتر جایی میان حرف‌ها و سخنان و آموزش‌های مجازی داشت. هر چند باز هم تلاش‌های زیادی شد تا این پلت فرم آموزشی از دور خارج نشود و به خاطر همه تلاش‌هایی که شده بود و زمان زیادی که آموزش و پرورش برای معرفی این دستاورد در دوره کرونا داشته همچنان روی آن مانور داده شود.
علی باقرزاده رئیس مرکز هماهنگی حوزه وزارتی آموزش و پرورش ۲۹ شهریور در نشست خبری که بیشتر برای همین منظور تدارک دیده شده بود، گفت: پیش از شکل گیری شبکه شاد قرار بود با پیام رسان های داخلی همکاری کنیم که به دلایل مختلفی امکان پذیر نشد. اینترنت شاد با مصوبه ستاد ملی کرونا رایگان اعلام شد و تا امروز تراکنش مالی میان آموزش و پرورش و اپراتورهای تلفن همراه وجود نداشته است. اخیراً هم شورای عالی فضای مجازی، شبکه شاد را به عنوان پلتفرم رسمی آموزش در دوران کرونا معرفی و اینترنت مصرفی آن را نیز رایگان دانست.
باقرزاده ادامه داد: شبکه شاد خلأ عدم وجود تعامل دانش آموزان با معلمان را تا حدودی برطرف کرد و توانست یک محیط اختصاصی برای آموزش ایجاد کند. اکنون بیش از ۳۰۰ هزار کانال در شاد ایجاد شده که بزرگترین کانال اطلاع رسانی آن بیش از ۱۰ میلیون مخاطب دارد. ۲۴ میلیون و ۶۳۴ هزار مرتبه نصب شده است که حدود ۲۲ میلیون مورد منحصر به فرد است و تکرار نصب در این آمار نیست.
وی با اشاره به فعالیت ۱۸ میلیون و ۱۰۵ هزار کاربر در شبکه شاد اظهار کرد: شاد ۱۳ میلیون کاربر هفتگی و ۱۰ میلیون و ۲۳۷ هزار نفر کاربر روزانه دارد. حضور همزمان دو میلیون نفر در شبکه و ۷۰۰ هزار پخش زنده در شاد، ثبت شده است.
وی ادامه داد: ۱۲ میلیون و ۷۹۳ هزار دانش آموز معادل ۸۶ درصد جمعیت دانش آموزان در شاد احراز هویت شده‌اند. ۱۱۶ هزار مدیر مدرسه معادل ۹۹.۸ درصد در شاد احراز هویت شده‌اند. شمار معلمان احراز هویت شده در شاد نیز ۷۳۱ هزار و ۸۹۳ نفر معادل ۹۸ درصد است. ۴۷ میلیارد پیام در سال گذشته در شبکه شاد مبادله شده که اگر به تعداد دانش آموزان و معلمان تقسیم کنیم می‌توان گفت تقریباً هر شخص ۴۰۰۰ پیام ارسال کرده است همچنین تا کنون ۱۶ میلیارد فایل مبادله شده است.
اما این اعداد و ارقام احراز هویت شده‌ها در سامانه شاد با شروع سال تحصیلی چه سرنوشتی پیدا کردند؟ آیا معلمان آموزش‌ها را در بستر شبکه شاد برگزار کردند؟ آیا والدین چیزی جز حاضری زدن‌های اجباری فرزندانشان در شبکه شاد داشتند؟ یا این اپلیکیشن صرفاً یک اپلیکیشن اجباری نصب شده روی گوشی والدین بود؟
اما این اعداد و ارقام احراز هویت شده‌ها در سامانه شاد با شروع سال تحصیلی چه سرنوشتی پیدا کردند؟ آیا معلمان آموزش‌ها را در بستر شبکه شاد برگزار کردند؟ آیا والدین چیزی جز حاضری زدن‌های اجباری فرزندانشان در شبکه شاد داشتند؟ یا این اپلیکیشن صرفاً یک اپلیکیشن اجباری نصب شده روی گوشی والدین بود؟
گزارش‌های میدانی و در دسترس خبرنگار مهر در همان روزهای مهرماه حاکی از آن بود که عموم معلمان در فضای پیام رسان واتساپ و پلت فرم‌های آموزش مجازی غیر از شاد در حال برگزاری آموزش‌ها هستند؛ از مدارس غیردولتی تا دولتی! فقط در زمان ثبت نام هر دانش آموزی به صورت اجباری باید شماره‌ای را برای ثبت دانش آموز در شبکه شاد به مدرسه اعلام می‌کرد. همچنان امکان تعامل در این پلت فرم برای آموزش‌ها وجود ندارد و یک فضایی برای بارگذاری فیلم آموزشی و نهایتاً تکالیف دانش آموزان است که همین هم به دلیل دسترس پذیری بیشتر در فضاهایی مثل واتساپ صورت می‌گرفت.
از همین رو خبرنگار مهر در نخستین نشست خبری وزیر آموزش و پرورش از وی در خصوص شبکه شاد و عدم استقبال از این شبکه سوال پرسید که وی گفت: فعلاً تنها گزینه رسمی آموزش و پرورش شبکه شاد است و باید از شبکه مجازی شاد حمایت کنیم اما متاسفانه متخصصین برنامه درسی در برنامه نویسی شبکه شاد حضور نداشتند و این یک ضعف است که باید سازمان پژوهش نسبت به این مسئله ورود کنند تا معلمان و دانش آموزان را به این شبکه بیاوریم. این شبکه باید غنی و کاربر پسند باشد تا استفاده از آن بیشتر از قبل باشد.
بعد از سخنان وزیر درباره شبکه شاد در نشست خبری، باز هم خبرها حاکی از این است که به مدارس -عموما دولتی- ابلاغ و دستورالعملی رسیده است که والدین و معلم‌ها را این روزها مجبور کرده است سری به این شبکه بزنند.
منیر طالبی مادر مهرسا به خبرنگار مهر گفت: دقیقاً هفته قبل بود که معلم دخترم که کلاس اول است در گروه واتساپی که فیلم آموزش‌ها و تکالیف هر روز را اعلام می‌کرد یک پیامی گذاشت با این مضمون که از فردا همه در شبکه شاد حضوری فرزندانشان را بزنند و سوالی هم پرسیده نشود اجباری است. تقریباً همه ما والدین شوکه شدیم چون از اول سال آموزش‌ها در اسکای روم بود و تکالیف در واتساپ ارسال می‌شد و اصلاً به این سامانه شاد سر هم نزده بودیم. دوباره پیام دادند که همین امشب بروید چند فیلم و تکالیف قدیمی از دخترتان در شبکه شاد بگذارید. خیلی از مادرها اصلاً این برنامه را نصب نکرده بودند. آن شب داستانی شده بود. از آن روز هم ما مجبوریم هر روز یک سری تکلیف را در واتساپ بفرستیم و یک سری تکالیف را در شاد.
وی ادامه داد: من مادر متوجه این کارهای نمایشی نمی‌شوم. اگر شاد خوب بود که خب قاعدتاً بدون دستورالعمل و بخشنامه باید معلم‌ها و والدین از آن استقبال می‌کردند. الان کار ما دو برابر شده است.
سارا پور صادقی نیز که فرزندش در کلاس چهارم دبستان مدرسه‌ای نمونه دولتی درس می‌خواند به خبرنگار مهر گفت: از اول سال هیچ کاری و حرفی از شاد نبود. همین طوری هم کار ما والدین ده برابر آموزش حضوری است. معلم یک درسی را برای ۳۰ دانش آموز در فضای آنلاین اسکای روم می‌گوید و نهایتاً هر روز می‌تواند از ۷ دانش آموز یک سوال کوتاهی هم بپرسد. بچه‌ها هم معلوم نیست پای درس نشسته‌اند یا نه و بعد انبوهی از تکلیف که باید در واتساپ ارسال شود. حالا می‌گویند یکبار تکالیف را در شاد بارگذاری کنید یکبار هم در واتساپ و اصلاً به فکر نیستند چقدر باعث ناراحتی والدینی می‌شوند که در این دو سال دارند تمام تلاششان را می‌کنند تا پا به پای معلم کنار فرزندانشان باشند.
از اول به جای اینکه بتوانند استاندارد مدارس را بالا ببرند که بشود با اطمینان بچه‌ها را به مدرسه فرستاد مدام گفتند شبکه شاد، آموزش تلویزیونی. هیچکدام هم خصوصاً در مناطق شهری کارایی ندارد. نمی گویم اینها بد است شاید برای یک سری مناطق خیلی هم کارکرد داشته باشد اما شما یکبار سر به سامانه شاد بزنید می‌بینید چقدر با استاندارد یک پلت فرم فاصله دارد
وی ادامه می‌دهد: من خودم برای فرزندم معلم خصوصی گرفتم تا با او رفع اشکال کند. بعد هم مدام می‌گویند معلم‌ها در این ایام فداکاری کردند. آنها وظیفه شان بوده و اصلاً حقوق می‌گیرند تا به بچه‌ها درس بدهند منت گذاشتن هم ندارد. من مادر هم دوست دارم بچه ام حتی در این ایام کرونا با سواد بالا بیاید و ببینم کم و کاستی هست معلم خصوصی می‌گیرم. ولی دیگر چرا به خاطر آمارهای خودشان کار ما را زیاد می‌کنند. این اسمش آمار سازی است چون خودشان هم می‌دانند شاد کارایی ندارد.
سهراب سلیمانی پدر راشا که کلاس دوم است هم به خبرنگار مهر می‌گوید: من در این دو سال سر از کار آموزش و پرورش در نیاوردم. از اول به جای اینکه بتوانند استاندارد مدارس را بالا ببرند که بشود با اطمینان بچه‌ها را به مدرسه فرستاد مدام گفتند شبکه شاد، آموزش تلویزیونی. هیچکدام هم خصوصاً در مناطق شهری کارایی ندارد. نمی گویم اینها بد است شاید برای یک سری مناطق خیلی هم کارکرد داشته باشد اما شما یکبار سر به سامانه شاد بزنید می‌بینید چقدر با استاندارد یک پلت فرم فاصله دارد.
وی ادامه می‌دهد: مهمترین ضعف شاد این است که اصلاً تعاملی نیست. معلم نمی‌تواند آنطور که آموزش آنلاین در فضاهایی مثل اسکایپ و… هست را اینجا برگزار کند. فقط می‌شود دو تا فایل فرستاد و چند وویس. اگر منظور آموزش و پرورش از استاندارد آموزش مجازی این چیزی است که در شاد برگزار می‌شود که واقعاً باید تاسف خورد. خدا را شکر خیلی از مدارس با اتکا به شاد درس ندادند وگرنه همین میزان آموزش هم به دست نمی‌آمد.
وی درباره اینکه آیا مدرسه دخترتان در روزهای اخیر برای رفتن به شاد به والدین اجباری کرده است یا نه نیز گفت: یک اطلاعیه در کانال مدرسه گذاشته بودند اما خیلی کسی به آن توجهی نکرد. خود من تا حالا شاد را باز نکرده‌ام اما مجبورم روی گوشی نصب شده داشته باشم.
به نظر می‌رسد شاید در این میان باز هم بحثی از تعارض منافع وجود داشته باشد. مدیرانی در آموزش و پرورش که دوست ندارند وزیر آموزش و پرورش ورود جدی به سامانه شاد داشته باشد یا خبرنگارانی که سوالی درباره کارایی این سامانه بپرسند. واقعیت این است که پلت فرم شاد گرچه می‌تواند کارایی‌هایی به عنوان یک دیوار بزرگ اطلاعیه‌ای برای تمام ذی نفعان آموزش و پرورش داشته باشد و اطلاع رسانی‌ها از این طریق صورت بگیرد اما این سامانه هیچ وقت نتوانست به یک فضای آموزشی استاندارد تبدیل شود چرا که قدرت یک پلت فرم آموزشی به میزان برقراری تعامل است که در این سامانه ضعف‌های اساسی در این باره دیده می‌شود و شاید در این میان آموزش و پرورش نیاز دارد از این تعارض منافع عبور کند تا بیشتر باعث گلایه‌های ذی نفعان آموزش و پرورش با کار اضافه نشود.