به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری دوازدهمین جشنواره مردمی فیلم «عمار» و نخستین جشنواره علوم انسانی «عمار» صبح امروز یکشنبه ۱۲ دی ماه با حضور نادر طالب‌زاده دبیر و دیگر دبیران اجرایی این دو رویداد در حسینیه هنر برگزار شد.
حمید صالحی دبیر اجرایی دوازدهمین دوره از جشنواره عمار در ابتدای این نشست گفت: فراخوان این دوره از اوایل مهرماه منتشر شد که تا سی آبان آثاری از سراسر کشور به دست ما رسید و بالغ بر سه هزار اثر به دبیرخانه رسید. در بخش فیلم، فیلمنامه، مستند، پویانمایی و… هم آثاری داشتیم. بیش از ۵۸۰ اثر در حوزه متن، سیناپس و… به دبیرخانه رسید.
وی افزود: بیشترین آثار بعد از تهران، مربوط به خراسان رضوی، فارس، البرز و… است. امسال جشنواره ۱۸ دیماه در سالن اندیشه حوزه هنری برگزار می‌شود و اختتامیه را هم جمعه ۲۴ دی ماه در همین سالن خواهیم داشت از روز ۱۹ تا ۲۳ دی اکران‌های مرکزی در سینما فلسطین خواهد بود.
پاسداشت محمد سرور رجایی و مسعود جعفری جوزانی
صالحی ادامه داد: ما امسال در افتتاحیه و اختتامیه پاسداشت دو نفر از جبهه انقلاب را خواهیم داشت مرحوم محمد سرور رجایی نویسنده افغانستانی که تابستان امسال ایشان را از دست دادیم، در اختتامیه هم پاسداشت آقای مسعود جعفری جوزانی را برگزار می‌کنیم که خالق آثار ماندگاری چون «شیر سنگی» و «در چشم باد» است.
دبیر اجرایی جشنواره دوازدهم در ادامه گفت: مثل سال‌های گذشته اکران‌های مردمی را به‌صورت حضوری در سراسر کشور خواهیم داشت که اکران‌کننده‌ها به‌عنوان رابط جشنواره می‌توانند ثبت‌نام کنند. همچنین امسال بستر اکران مردمی آنلاین را رونمایی می‌کنیم. این بستر به شکلی است که هر کجا که امکان اکران حضوری وجود ندارد، مخاطبان می‌توانند از این بستر استفاده کنند.
جای وحید جلیلی خالی است
نادر طالب‌زاده دبیر این رویداد هم در ادامه این نشست بیان کرد: جای وحید جلیلی خالی است. خوشحال شدم که یکی از سیاستگذاران اصلی عمار که شاهد دغدغه‌هایش در حوزه رسانه بودم، در صدا و سیما مسئولیت گرفته است. این نشان می‌دهد بستر عمار چقدر استخوان‌دار است. تقدیر این بود که ایشان به صداوسیما با ماموریت ایجاد تحول بروند.
وی افزود: به نظرم این یک اتفاق مهم بود که کسی آن را پیش‌بینی نمی‌کرد. اینکه عمار کانسپتی بود که بر آن اساس باید اقدام می‌شد، خوب است. ریشه‌های اصلی این موضوع را شهید آوینی ریخته بود، بستر آن هم سوره بود که آقای جلیلی در آن کار کرده بود. مشکل امروز ما این است که نصف دولتمردان این دولت و دولت قبلی نمی‌دانند که جمهوری اسلامی چه چیزی است و به همین دلیل درگیر مسایلی مثل برجام می‌شویم. در حوزه جنگ نرم و تفکر، آن جایی که شعله جمهوری اسلامی خوب گرفت، عمار بود.
این کارگردان باسابقه ادامه داد: از اول انقلاب تا امروز گروه عمار بوده‌اند، یعنی جوانان پرفکر و پردغدغه که به اینجا آمده‌اند. ما امسال برای اولین بار گروه‌های حرفهای، تهیه‌کننده‌های حرفهای، فیلمبرداران کاربلد و… داریم. بچه‌هایی داریم که آثارشان را دیدم و به وجد آمدم. آنها را به برنامه خودم دعوت کردم. البته برنامه من هم محصول همین عمار است.
ماجرای تماس یک ارگان برای پخش نشدن یک فیلم
وی با تأکید بر پیشرفت حرفهای فیلمسازان جریان عمار گفت: امروز عمار شاهد فیلمی با استانداردهای «دیپورت» است که یادآور کارهای رابرت برسون است. این تنها یکی از کارهاست که برد بین‌المللی دارد. یکی از خصوصیات «عمار» این است که هویت انقلاب اسلامی در وجودش است. در وین امروز دعوا بر سر این است که جمهوری اسلامی چیست. ما برخی جاها در عمار نگهبانان خوبی نبودیم که این هم به خاطر سن کم بچه‌هاست. مثلاً به سراغ حوزه‌های امنیتی نمی‌روند. البته سال گذشته فردی را داشتیم که فیلم خوبی در حوزه اقتصادی ساخت و از صاحبان یک ارگان تماس گرفتند و گفتند این فیلم را پخش نکنید در حالی که نقد خوبی داشت. در این قسمت‌ها فیلم کمی داریم در حالی که در این حوزه کارهایی است که پول نامشروع ایجاد شده است
طالب‌زاده بیان کرد: بچه‌ها باید دست به جراحی بزنند، اما برخی آنها را می‌ترسانند، آقای محمدرضا شهبازی کارهای طنز می‌سازد، روزی نقدی به فرزند یکی از مسئولان داشت که چرا با وجود سن کم صاحب یک هولدینگ چند میلیاردی است، اما به محض گفتن این حرف حالا چهار ماهی می‌شود که او را از روی آنتن برداشته‌اند! ما به عمود خیمه انقلاب اعتقاد داریم، بنابراین باید نقد هم کنیم. حتی آخرین فرمان امام (ره) نادیده گرفته شده است. این نیازمند یک جراحی است. این در حالی است که صداوسیما، حوزه هنری، فارابی هیچکدام این کار را نمی‌کنند. بنابراین باید بچه‌های انقلاب ضمن حفظ انقلاب این کار را کنند.
امروز امید بیشتری به صداوسیما داریم
وی افزود: برای رسیدن به انقلاب، چهارده قرن طول کشیده است، باید نترسیم، اصلاً چه کسی می‌خواهد ما را بترساند؟ البته الان صدا و سیمای قوی‌تری داریم، امید بیشتری داریم تا حرفهای بیشتری در صدا و سیما بزنیم و آزادتر باشیم. یادم است در روزگاری می‌گفتند در برنامه راز سوالات پرت و پلا می‌کنی، آن روز آقای جلیلی مهمان من بود و او هم بدون ترمز می‌رفت، گفتند برنامه را سریع‌تر جمع کنم. من به آنها چشم گفتم اما «چشم» را برای خودم می‌گفتم و بحث را ادامه دادم.
این برنامه‌ساز باسابقه تلویزیون ادامه داد: در این سال‌ها آنقدر حرف روی زمین مانده که من گاهی شب‌ها خوابم نمی‌برد. باید کارهایی در ابعاد بین‌المللی کنیم. همین امروز برای بزرگداشت حاج قاسم مهمانانی از آمریکا دعوت کرده‌ایم اما به آنها ویزا نمی‌دهند. می‌گویند کمیته‌ای در وزارت خارجه هست که اجازه ورود نمی‌دهد، من قدیم دست و پایی داشتم و به دنبال کار می‌رفتم ولی الان نمی‌توانم. اما این ریای آمریکا را چه کسی باید بگوید؟ باید خود آمریکایی‌ها بگویند اما حالا دو هفته است این کمیته اجازه نمی‌دهند. این مسایل باعث می‌شود گاهی اوقات شک کنم، برخی تحلیل‌ها نیاز به برنامه سازی و فیلمسازی دارد چون به راحتی خرابکاری می‌شود. اولین اقدام دولت قبلی جلوگیری از برگزاری کنفرانس ما بود، دولت فعلی هم همین است. فکر می‌کنند ما باید جلوی دهان‌مان زیپ بکشیم اما عمار دهانش را نمی‌بندد.
از فقدان عدالت رسانه‌ای رنج می‌بریم
سعید خورشیدی، عضو شورای سیاستگذاری عمار هم در این نشست مطرح کرد: دوازدهمین دوره جشنواره را در شرایطی شروع می‌کنیم که این رویداد توانسته متناسب با آسیب‌شناسی که از فضای سینمایی و رسانه‌ای کشور داشته در جهت رفع نواقص این سیستم تلاش می‌کند. ما از فقدان عدالت رسانه‌ای رنج می‌بریم. وضعیت رسانه و سینما به گونه‌ای است که بخشی از مردم و اقدامات در سینما و رسانه دیده نمی‌شوند. در این چند دوره تلاش شده تا این افراد دیده شود که گاهی هم موفق بوده‌ایم.
وی افزود: این مسیر باید با قوت بیشتر پیموده شود. فارغ از موضوعات و… به من گفتند لوکیشن روستا بسامد معناداری در فیلم‌های عمار دارد. در حوزه نقد درون گفتمانی مخاطبان را به حل مسایل فرا می‌خوانیم. تلاش می‌کنیم این مسایل دیده شوند. از همین جا به اتفاق جدیدی که به برکت این دوره در حال رقم خوردن است اشاره می‌کنم، که آن هم آغاز جشنواره علوم انسانی عمار است تا از این ساختار برای حل سایر مسایل و کاستی‌هایی که در فضای انقلاب اسلامی است، استفاده کنیم.
خورشیدی ادامه داد: اگر ما با آسیب‌شناسی فقدان عدالت رسانه‌ای به سراغ عمار می‌آییم، وقتی به سراغ نهاد علم هم می‌رویم می‌بینیم آنجا هم با چنین ناعدالتی رو به رو هستیم. آنجا هم بخشی از ظرفیت جامعه ایرانی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اساساً سابقه جشنواره را نگاه می‌کنیم می‌بینیم دلالت بر گردهم‌آیی دارد. تلاش کردیم این حوزه محدود به فعالان حوزه سینما و رسانه نباشد، عمار به محلی برای تعامل و تامل فعالان حوزه اندیشه، رسانه و مردم تبدیل شده است. ما حالا با تنوعی از تخصص‌ها و افراد رو به رو هستیم. بخشی از این موضوع ناشی از نگاه عمار به سینما بوده که آن را صنعت و هنر می‌دیده و تلاش داشته بخشی از گسل‌ها را مرتفع کند. به همین دلیل از دل جشنواره عمار جشنواره جدیدی تحت عنوان «جشنواره علوم انسانی عمار» متولد شد. امیدواریم این مسیری که آغاز شده بتواند فضای جدیدی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی ما برقرار کند و بتوانیم در راستای تحقق آرمان‌ها و اهدافی که وجود دارد، کمکی کنیم.
ایده جشنواره علوم انسانی عمار از کجا آمد؟
حجت‌الاسلام مجتبی نامخواه دبیر علمی جشنواره علوم انسانی عمار هم اظهار کرد: اگر بخواهم ایده جشنواره را توضیح بدهم به سیر عمار برمی‌گردد، ده سال پیش وقتی این رویداد برگزار شد به جشنواره علوم انسانی هم فکر می‌کردیم این ایده خود را در هیات داوران نشان داد. خروجی آن جلسات برای هر دو گروه جذاب بود. آنچه برای ما جالب بود تحلیل‌های این اندیشه ورزان بود که افق‌های جدیدی را پیش روی ما باز می‌کرد، گفتگوهای مفصلی داشتیم. این گفتگوها از یک دیالوگ ساده خارج و به داد و ستادی در هر دو حوزه منجر شد، این ضرورت ما را به شکل‌گیری یک جشنواره واداشت.
وی ادامه داد: این جشنواره تنها یک جشنواره صرف نیست، این به این معنا نیست که به‌دنبال روایت واقعیت نیستیم، بلکه جشنواره «عمار» می‌خواهد تجربه‌ای را تبدیل به یک نهاد منسجم کند. این جشنواره اهالی علوم انسانی را دعوت می‌کند که به مسایل عینی بیشتر توجه کنند. فرض کنید در جشنواره عمار به گونه‌ای از روایت انسان‌هایی دست پیدا کرده‌ایم که در عین معمولی بودن قهرمان زندگی خود هستند، فیلمساز با موضوع روایت خود از موضع برابر برخورد می‌کند، ما مجموع این مستندها را تحت عنوان «انسان انقلاب اسلامی» صورت‌بندی کردیم.
نامخواه گفت: در حوزه هنر آثاری را در ادوار مختلف داشتیم که کارهای بعد از انقلاب را روایت می‌کرد. روایت اتفاقات هنری که در دل انقلاب اسلامی روی داد، نیازمند کندوکاو نظری است که در دل جشنواره علوم انسانی عمار رخ می‌دهد. قالب‌های این رویداد جدید هم جنبه‌های تازه‌ای دارد، در جشنواره علوم انسانی امکان دریافت آثار در قالب گفتار علمی هم وجود دارد. در حال حاضر تأملات قابل توجهی از اندیشمندان علمی اسلامی داریم که تقریر آنها مهم است.
وی افزود: در هیات علمی جشنواره علوم انسانی عمار در خدمت آقایان پارسانیا، شجاعیان و کچویی هستیم که سال‌ها در حوزه علوم اجتماعی فعالیت داشتند، در ادامه رویدادهایی خواهیم داشت که از اواسط دی شروع می‌شود که ایده جشنواره علوم انسانی را توضیح می‌دهد. همانطور که جشنواره فیلم عمار رشد جنبش واره داشت، امیدواریم جشنواره علم انسانی عمار هم چنین رشدی داشته باشد.
در ادامه نامخواه بیان کرد: جشنواره علوم انسانی عمار اساساً یک دیکته نیست، این رویداد بیش از اینکه یک جشنواره باشد پاسخ به مطالبه‌ای است که از سوی اندیشمندان علوم اجتماعی و انسانی مطرح شده است. از این جهت یک جنبه دستوری ندارد، نمی‌تواند به محدودیت‌های علوم انسانی رسمی پایبند باشد، ما امیدواریم این جشنواره رونمایی از گفتگوهایی که رخ داده، باشد، به نقدها به چشم امیدواری نگاه می‌کنیم.
خورشیدی هم گفت: بخشی از کاستی‌های علوم انسانی به دلیل تکرار و کلی‌گویی است. یکی از تئوری‌های رایج این است که ما اهل کار جمعی نیستیم، مروری بر تولیدات ما در حوزه کرونا و تعاون اجتماعی که شکل گرفت مثال نقضی در این حوزه است که یک بار دیگر به این تئوری نگاه کنیم.
سطح کیفی فیلم‌های عمار پایین نیست
طالب‌زاده هم در ادامه این نشست مطرح کرد: بچه‌های سفیر فیلم و آرمان مدیا با اولین کارهای‌شان دیده شدند، این در حالی است که این یک سنت نبود، در همه این سال‌ها یک‌بار با آقای آوینی صحبت نشد که ببینند ایشان چه بود، ما نمی‌توانیم لله شویم و به بچه‌ها بگوییم همه آثارتان را به این ور و آن ور معرفی می‌کنیم. با این حال باید فکر کرد به این موضوع که بچه‌ها رها نشوند، تعهدی به آنها داشته باشیم، اما همه کارها عالی نیست که روی آنتن بیاوریم. این کار را به شکل سیستماتیک نمی‌توانیم انجام بدهیم.
دبیر این رویداد درباره سطح کیفی آثار هم مطرح کرد: سطح کیفی آثار پایین نیست.
صالحی هم گفت: اگر لیست آثار دوره‌های قبل را ببینید متوجه می‌شوید که خیلی از آثار فروش میلیونی داشتند و برخی از آثار هم در تراز یک جشنواره هستند.
خورشیدی هم گفت: ما کیفیت را با پرداخت هنری اثر می‌سنجیم. همین امسال در جشنواره درباره شهید بندی کاری داریم همین که فیلمسازی این سوژه را دیده واجد اهمیت کیفی است.
وی توضیح داد: جشنواره عمار با «سازمان تماشا» تلاش کرده قوت خود را مبنی بر این بگذارد که در تمام سال با فیلم‌هایش کار داشته باشد. اصل جشنواره در اکران‌های مردمی رقم می‌خورد که به خود اکران‌کننده‌ها برمی‌گردد. نقطه قوت جشنواره عمار اکران‌هایش در طول سال است.