علیرضا پیمان پاک در گفت و گو با خبرنگار مهر در مورد وضعیت بازارهای صادراتی کشور، اظهار کرد: با توجه به مشکلاتی که در سالهای قبل وجود داشته طبیعتاً کشورهای همسایه در اولویت صادراتی ما هستند؛ از سویی دیگر هزینه‌های حمل به شدت بالا رفته که باعث می‌شود بازارهای صادراتی منطقه‌ای تر شود و فرصت پیش می‌آید که از این بازارها استفاده بیشتری کنیم. بنابراین اینکه همیشه بازارهای صادراتی متنوع باشند شاید در بسیاری از اوقات منطقی و علمی نباشد.
بازارهای صادراتی منطقه بندی شدند
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به برنامه فعلی دولت برای توسعه صادرات در افق ۴ سال آینده، افزود: بازارهای صادراتی را منطقه بندی و دسته بندی کرده ایم که در این بازارها نیز دو نگاه -اقتصادی و سیاسی- داریم. در حوزه سیاسی کشورهایی که طی سالهای گذشته با ما هم سو بودند و قرابت فرهنگی و اجتماعی با ما دارند و در حوزه اقتصادی هم کشورهای دارای اقتصاد مکمل با ما و درصد موفقیت کالاهای ایرانی از نظر حجم کالا و حجم بازار در آن کشورها مدنظر قرار دارد.
وی ادامه داد: همچنین در این برنامه صادرات خدمات فنی و مهندسی و دانش بنیان مورد تاکید قرار گرفته است که البته طی ۳ ماه گذشته کار ویژه ای کرده ایم و توانستیم در این مدت زمینه سازی صادرات بیش از ۲ برابر سال گذشته را فراهم کنیم.
پیمان پاک گفت: گستره صادرات فنی و مهندسی متنوع است و همه جا می‌توان کار کرد که در حال حاضر نیز همکاران ما در جنوب شرق آسیا، آفریقا و حوزه CIS کار می‌کنند.
وی افزود: در برنامه‌ای که برای نقشه راه توسعه صادرات داریم بیش از ۴۰ کشور را مد نظر قرار داده‌ایم که در ۲۲ گستره جغرافیایی هستند. عدد و رقم‌های مربوط به تجارت با این مناطق را نیز مشخص کرده ایم؛ به این معنا که برای ۳۵- ۴۰ میلیارد دلاری که می‌خواهیم در ۴ سال آینده صادرات داشته باشیم نقاط هدف تعیین کرده ایم و زیرساخت‌ها را در حوزه حمل و نقل، جریان‌های توسعه بازار، سیستم بانکی، نظامات تعرفه‌ای و توسعه داده ایم.
تعریف تعرفه ترجیحی با همه کشورها شدنی نیست
معاون وزیر صمت ادامه داد: اگر قرار باشد با تمام دنیا تعرفه ترجیحی ببندیم شدنی نیست؛ ما اقتصادهای مکمل مثل اوراسیا، پاکستان، سوریه و جنوب شرق آسیا را شناسایی کرده ایم که در ارتباط با این کشورها صنایع ما کمترین تاثیرپذیری را از یک تجارت ترجیحی یا آزاد خواهند داشت و در مقابل صنایع ما می‌توانند صادرات چشم گیری داشته باشند.
پیمان پاک تصریح کرد: وقتی با ۱۰ منطقه جغرافیایی تعرفه ترجیحی تعریف می‌کنیم طبیعی است که صادرات و تجارت به آن مناطق توسعه یابد و دیگر نمی‌گویید چرا با ۶۰ کشور دیگر تجارت کمتر شده است.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران افزود: به عنوان مثال اگر ما با ترکیه تعرفه ترجیحی داشته باشیم قطعاً جریان وارداتی ما چندین برابر می‌شود و صنایع و اقتصاد ما آسیب می‌بینند پس این ارتباط عایدی خوبی ندارد اما در مقابل ارتباط با پاکستان و سوریه را به شدت پیگیری می‌کنیم زیرا در این ارتباط حجم جریان صادراتی بیشتر از واردات خواهد بود. در ارتباط با اوراسیا هم اگر جریان وارداتی باشد مربوط به مواد اولیه و نهاده‌هایی است که با سختی از جاهای دیگر تأمین می‌کنیم و در مقابل به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی ایران صادرات کالاهایی که آنها نیاز دارند بسیار افزایش می‌یابد.
تکمیل زنجیره‌ها در کشورهای هدف
وی در مورد سبد متمرکز صادراتی ایران نیز گفت: در حال حاضر یک سری محصولات سنتی ما مثل پتروشیمی، سیمان، فولاد و … صادر می‌شود که با توجه به شرایط ارزی کشور ما بنا نداریم جلوی صادرات این محصولات را بگیریم و قرار هم نیست بگیریم منتهی برنامه ما حرکت به سمت تکمیل زنجیره هاست. هم اکنون برنامه این است که تمام سیاست‌های تشویقی صرف زنجیره‌ها شود و صرف محصولات بالادستی و خام نشود.
پیمان پاک افزود: برای شکل گیری زنجیره‌ها باید سیاست‌های تشویقی را جلو ببریم؛ یعنی اگر به کشوری پتروشیمی صادر می‌شود کالاهای پایین دست نیز صادر شود. بنابراین در نقاط هدف به تکمیل زنجیره‌ها بسیار تاکید کرده ایم.
عوائد صندوق مدیریت عوارض صرف تسهیل صادرات صنایع پایین دستی می‌شود
معاون وزیر صمت در مورد جزئیات سیاست‌های تشویقی اظهار کرد: به عنوان مثال شرط کردیم که اولویت اول تسهیلات صندوق توسعه ملی صنایع پایین دستی و تکمیلی باشند. همچنین شاخص‌های انتخاب صادرکننده نمونه را عوض خواهیم کرد و مصوبه هیأت دولت را نیز خواهیم گرفت، به این شکل که اگر صادرکننده‌ای کالای جدیدی به کشور جدیدی در حوزه زنجیره ارزش صادر کرد امتیاز بیشتری بگیرد. تنوع بخشی برگشت ارز صادراتی نیز مورد تاکید قرار دارد.
وی ادامه داد: صندوق مدیریت عوارض نیز جزو برنامه‌های وزارت صمت است که اگر این عوارض اخذ شد صرف بودجه عمومی دولت نشود بلکه به تسهیل صادرات صنایع پایین دستی و دانش بنیان کمک کند. همچنین توافق کردیم که سرمایه‌های صندوق توسعه ملی ابزاری برای سرمایه گذاری در صنایع شود.
تغییر ماهیت نمایشگاه‌های بین المللی به مرکز رویدادهای بین المللی
پیمان پاک به صادرات دانش بنیان نیز اشاره کرد و گفت: در خصوص صادرات محصولات دانش بنیان جلسات متعددی را با معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری داشتیم. به رایزن‌ها و مراکز تجاری نیز اعلام کردیم که اولویت اول محصولات دانش بنیان باشد که هر کسی در این حوزه بیشتر کار کند امتیاز بیشتری می‌گیرد. البته در همین برهه هم موفقیت‌هایی را داشتیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران تاکید کرد: اکسپو را اصلاح می‌کنیم و در همین راستا دستاورهای دانش بنیان را در آنجا به نمایش خواهیم گذاشت تا توان علمی کشور را به جهان بشناسانیم. در حال حاضر کشورهای عمان و سریلانکا، کشورهای جنوب شرق آسیا و آفریقا کاملاً آماده برقراری تعامل با ما در این حوزه‌ها هستند. کشورهای اروپای شرقی و حوزه CIS نیز برای سرمایه گذاری جهت تکمیل زنجیره اعلام آمادگی کردند اما از ظرفیت‌های ما شناختی ندارند.
وی افزود: این کشورها وقتی متوجه توانمندی ایران می‌شوند از گسترش ارتباط استقبال می‌کنند زیرا ما در دانش فنی، انتقال دانش فنی و انتقال تجهیزات با این کشورها رقابت می‌کنیم. این رویکرد با آن رویکردی که دولت‌های غربی نسبت به زنجیره تجاری با کشورها داشتند، متفاوت است.
معاون وزیر صمت گفت: سیستم نمایشگاه‌ها را تغییر خواهیم داد؛ به این شکل که نمایشگاه‌های بین المللی تبدیل به مرکز رویدادهای بین المللی خواهد شد. وقتی می‌گوئید رویداد بین المللی یعنی از فضای مجازی تا ایونت ها و پاویون‌های بین المللی و نمایشگاه‌های مشترک و تخصصی و مجموع موارد مختلف را در می‌گیرد. همچنین نشست هم اندیشی و … نیز برگزار خواهد شد و از حالت سنتی خارج خواهیم شد.