خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم محبی: همه ساله حدود نیم میلیون هکتار از اراضی گلستان زیر کشت انواع محصولات زراعی پاییزه می‌رود و صدها هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی با هدف امرار معاش و خودکفایی در تولید منابع غذایی وارد زمین‌های زراعی استان می شوند.
در یکی دو سال اخیر موضوع تغییر اقلیم و بروز خشکسالی به یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان حوزه کشت و زرع تبدیل شده و بر اساس نوع زمین، نوع کشت و روش‌های زراعت، آسیب‌های زیادی به این بهره‌برداران وارد کرده است.
با استناد به شاخص‌های خشکسالی هواشناسی استان، امسال در زمره سال‌های بسیار خشک قرار داشته و این امر یعنی در سال زراعی جاری خسارت‌های گسترده‌ای در حوزه کشاورزی محتمل خواهد بود.
خساست آسمان و افت شدید نزولات آسمانی در سه ماهه نخست سال آبی سبب شد تا صدها هزار هکتار از اراضی گندم جو و کلزا در استان حتی به مرحله جوانه زنی نرسد و هزاران تن بذر در دل خاک مدفون باقی بماند.
وضع وخیم کشت و زرع به همین جا ختم نمی‌شود بلکه هزاران هکتار دیگر از اراضی استان هم گرفتار بد سبزی شده‌اند و اگر بارش‌های مؤثر و مطلوبی طی هفته‌های پیش رو اتفاق نیفتد این اراضی هم سرانجام خوبی نخواهند داشت.
هر چند در صد روز اول سال آبی بارش‌هایی در مناطق مختلف استان به ثبت رسیده اما بارش‌ها به اندازه‌ای نبود که تشنگی زمین را برطرف و برای رشد بذور و جوانه‌ها کافی باشد.
با توجه به اینکه اقتصاد گلستان بر محور زراعت و باغبانی استوار است هرگونه خسارت و آسیب به فعالان این بخش، تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر اقتصاد استان و معیشت مردم خواهد داشت.
کاهش ۳۱ درصدی بارش‌ها در گلستان
مدیرکل هواشناسی گلستان در خصوص بارش‌های سال آبی جاری به خبرنگار مهر گفت: میانگین بارش گلستان از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون ۱۰۱.۴ میلی متر بوده که نسبت به بارش بلندمدت ۳۱ درصد کاهش داشته است.
تاکنون ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی زیرکشت محصولات پاییزه در گلستان سبز نشده و ۷۰ هزار هکتار هم دچار بدسبزی شده است نوربخش داداشی افزود: میانگین بارندگی از اول دی ماه تاکنون هم نسبت به آمار بلندمدت ۱۲.۹ میلی متر بوده و ۳۵ درصد کاهش داشته است.
وی گفت: با توجه به پیش بینی‌های فصلی میزان بارش طی ماه‌های بهمن و اسفند در حد نرمال و میانگین دما برای بهمن و اسفند ماه ۰.۵ درجه نسبت به نرمال کاهش خواهد داشت.
طبق گفته داداشی میانگین دما از ابتدای دی ماه تاکنون ۸.۷ درجه بود که نسبت به میانگین بلندمدت یک درجه افزایش داشته است.
امیدی به سبز شدن محصول خود ندارم
یک کشاورز گمیشانی با اشاره به خسارت خسکسالی به مزارع جو به خبرنگار مهر گفت: حدود ۴۰ هکتار از اراضی جو در منطقه گمیش تپه بر اثر خشکسالی سبز نشده و هیچ امیدی به جوانه زدن این محصول نداریم.
آنه محمدمرادی افزود: اگر تا هفته آینده باران ببارد شاید دوباره در زمین جو بکارم چون تنها راه کسب درآمد و معیشت من همین زمین است.
مرادی بیان کرد: خسارت‌هایی که بیمه برای خشکسالی در نظر می‌گیرد بسیار ناچیز است و به سختی هم پرداخت می‌شود و من به همین دلیل امسال زمین خود را بیمه نکرده‌ام.
وی اضافه کرد: کشاورزان گمیشان در یکی دو سال اخیر خسارت‌های زیادی متحمل شده و تعدادی از آنها دیگر در زمین خود زراعت نمی‌کنند و برای امرار معاش به شهرهای دیگر مهاجرت کرده و اگر این روند ادامه داشته باشد کشاورزی نابود خواهد شد.
پراکنش بارندگی مؤثر نبود
یک کارشناس مهندسی کشاورزی هم به خبرنگار مهر گفت: پراکنش بارش‌های امسال به نحوی نبود که برای کشاورزان و زارعان ثمربخش باشد.
فائزه شیخ افزود: بارش‌های مؤثر و کافی باید قبل از رسیدن زمستان به مزارع دیم برسد تا جوانه زدن بذرها اتفاق بیفتد موضوعی که در سال جاری شاهد آن نبودیم.
وی اضافه کرد: اگر بارش‌ها نتواند رطوبت خاک را افزایش دهد قوه جوانه زنی بذرها ضعیف شده و عملاً شاهد بد سبزی و سبز نشدن مزرعه خواهیم بود.
شیخ بیان کرد: به سبب افت ایستایی چاه‌های کشاورزی و کاهش دبی آب چاه‌ها امکان استفاده از آب چاه در کشت پاییزه وجود ندارد یعنی اگر چاه آب را روشن کنیم در تأمین سرانه آب فصل بهار و تابستان دچار مشکل می‌شویم.
خسارت ۳۰ هزار میلیاردی خشکسالی به زراعت گلستان
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی گلستان در خصوص خسارت خشکسالی، به خبرنگار مهر گفت: تاکنون ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی زیر کشت محصولات پاییزه در گلستان سبز نشده که ۷۰ هزار هکتار آن گندم و ۳۰ هزار هکتار آن جو بوده است.
آمنه جمشیدی رودباری افزود: همچنین ۷۰ هزار هکتار از اراضی گلستان هم دچار بد سبزی شده اما همچنان به بارش‌های پایانی دی‌ماه امیدواریم و انتظار داریم که این اراضی احیا شوند.
وی اضافه کرد: کشاورزان شهرستان‌های آق قلا، گمیشان، شمال گنبد و بندرترکمن تاکنون بیشترین خسارت‌ها را متحمل شده‌اند.
جمشیدی رودباری مجموع خسارات وارده به بخش‌های مختلف زراعی گلستان را ۳۰ هزار میلیارد ریال برآورد کرد.
وی با اشاره به ضرورت آبیاری اراضی دیم در استان، بیان کرد: با توجه به خشکسالی شدید در استان انتظار می‌رود مدیران آب منطقه‌ای با برداشت آب توسط کشاورزان موافقت کرده تا بهره برداران این بخش بتوانند با آبیاری اراضی جلوی خسارت‌های بیشتر را بگیرند.
جمشیدی رودباری تاکید کرد: همواره توصیه و تاکید ما به کشاورزان بیمه کردن محصولات زراعی، باغی و دام و طیور بوده و امیدواریم کشاورزان در این زمینه پیش قدم شوند.
به گزارش خبرنگار مهر، مدیریت مصرف آب، ترویج شیوه‌های استحصال و جلوگیری از اتلاف آب، کم کردن مصرف آب زراعی، کوددهی مناسب، کاهش تبخیر رطوبت از خاک و شخم عمیق از جمله روش‌های کوتاه مدت در مقابله با خشکسالی است.
مدیریت در کاشت، انتخاب گونه‌های کم آب‌خواه و سازگار با اقلیم‌های خشک، عادت دادن گیاهان به شرایط خشکی، ایجاد بادشکن و تقویت منابع آب‌های زیرزمینی از روش‌های منظور شده در برنامه‌های بلندمدت محسوب می‌شود.
یکی از اقدامات زیربنایی و حیاتی برای تحقق مقابله با خشکسالی و کاهش اثرات آن، ایجاد و گسترش سامانه‌های پایش و پیش‌بینی خشکسالی کشاورزی و منابع طبیعی است تا با طراحی، پیاده‌سازی و فعال کردن سامانه‌های پایش و پیش‌بینی، بتوان خشکسالی را بهتر شناخت و به درستی با آن مواجه و خسارات محتمل را به حداقل رساند.