خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - رؤیا فریدونی: قزاقستان به عنوان بزرگترین کشور آسیای مرکزی از نظر مساحت و تأمین کننده امنیت انرژی مورد نیاز کشورهای مختلف در شرق و غرب این روزها صحنه ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده عمومی است.
اعتراضات مسالمت آمیز در قزاقستان که در روزهای ابتدایی سال ۲۰۲۲ در واکنش به افزایش دو برابری قیمت سوخت آغاز شد، به سرعت به درگیری‌های خشونت آمیز تبدیل شد.
کشورهایی چون آمریکا و اروپا که سرمایه گذاری‌های عظیمی در قزاقستان انجام داده اند به شدت نگران اوضاع این کشور هستند.
۵ ژانویه «قاسم جومرت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان اعتراضات در کشورش را یک اقدام تجاوزکارانه خارجی خواند و از سازمان پیمان امنیت جمعی درخواست کمک کرد.
به درخواست رئیس جمهوری قزاقستان از سازمان پیمان امنیت جمعی و با توجه به تهدید امنیت ملی و حق حاکمیت قزاقستان از جمله مداخله خارجی، شورای امنیت جمعی پیمان امنیت جمعی برای تثبیت اوضاع در قزاقستان تصمیم به اعزام گروه صلحبانان به این کشور در یک مدت محدود گرفت.
تحولات اخیر در قزاقستان نشان می‌دهد که یک سازماندهی بسیار گسترده در پشت پرده این اعتراضات وجود دارد و برخی طرف‌های خارجی چون آمریکا و اروپا در صدد بهره برداری از این ناآرامی‌ها و ایجاد بی ثباتی در این کشور هستند.
خبرنگار مهر در این خصوص گفتگویی با «هاکان گونش» کارشناس مسائل اروپا انجام داده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:
* برخی طرف‌های خارجی مانند آمریکا و سایر کشورهای غربی با سوءاستفاده از تحولات داخلی قزاقستان، درصدد دامن زدن به ناآرامی‌ها و ایجاد بی ثباتی در این کشور هستند. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنچه در قزاقستان در حال جریان است یک حرکت مردمی است و به هیچ کشوری مربوط نمی‌شود. این حرکت که صدها هزار نفر در بیش از ۲۰ شهر بزرگ قزاقستان در آن شرکت کرده اند یک اقدام عمومی و در اعتراض به افزایش قیمتها است. با این حال آمریکا و کشورهای غربی آشفتگی داخلی در قزاقستان را به عنوان مهمترین متحد روسیه، یک فرصت می‌دانند.
آمریکا و غرب توانایی ایجاد اغتشاش یعنی تغییر دولت در قزاقستان را ندارند اما با حمایت از معترضان در این کشور تلاش می‌کنند روسیه را ضعیف و متحدین آن را دولتهایی دیکتاتور نشان دهند. بنابراین آنها امیدوار هستند که با ادامه این سیاست قدرتهایی که نزدیک به خودشان هستند در میان مدت یا بلند مدت شانس بیشتری برای به دست آوردن حاکمیت کشور قزاقستان خواهند داشت.
آمریکا باور دارد که کشورهایی مانند قزاقستان، بلاروس و حتی اوکراین نیز در آینده به دولتهای غربی نزدیک خواهند شد و در نتیجه واشنگتن می‌تواند در مقابل مسکو اقتدار بیشتری داشته باشد.
*برخی کارشناسان معتقدند که آمریکا برای منحرف کردن توجه روسیه از اوکراین به قزاقستان به عنوان مهمترین متحد خود خواهان ایجاد انقلاب رنگی در قزاقستان است. نظر شما درباره این موضوع چیست؟
نه آمریکا و نه متحدان آن نمی‌توانند هزاران نفر را در یک کشور مجبور به شورش کنند. مردم قزاقستان نیز در واکنش به مسائل اقتصادی اعتراض کرده اند. بنابراین، من این را تلاش برای ایجاد انقلاب رنگی از سوی آمریکا یا هیچ کشور دیگری نمی‌دانم.
این ادعاها از سوی افرادی که در مورد قزاقستان اطلاعاتی ندارند مطرح می‌شود و چیزی جز تئوری توطئه نیست.
آمریکا می‌خواهد در همه جا انقلاب رنگی ایجاد کند اما سوال این است آیا می‌تواند این کار را انجام بدهد یا خیر؟ پاسخ خیر است. آمریکا در قزاقستان هم امکان انجام چنین چیزی را ندارد بخصوص که مردم قزاقستان به دلیل این که آمریکا می‌خواهد علیه دولت توکایف شورش کنند، به خیابان‌ها نیامدند بلکه در اعتراض به افزایش قیمتها و ناعدالتی اقتصادی به خیابان‌ها آمده اند.
*بسیاری از تحلیلگران معتقدند آمریکا پس از خروج از افغانستان به دنبال راه‌هایی برای بازگشت به منطقه است و پیگیری تحولات قزاقستان از سوی واشنگتن را ناشی از این امر می‌دانند. تحلیل شما درباره این موضوع چیست؟
این ادعاها تئوری توطئه بوده و به دور از هر گونه جدیت علمی هستند. واشنگتن در نتیجه توافق با طالبان از افغانستان خارج شد. از طرف دیگر آمریکا اگرچه در حال خروج از خاورمیانه است اما از اروپا خارج نشده است.
آمریکا بعد از خروج از افغانستان تمام تمرکز خود را به سمت اروپای شرقی و میانه و مناطق شبه جزیره بالکان معطوف کرده است. دلیل این موضوع هم به مساله اوکراین باز می‌گردد. آمریکا از طریق اوکراین و با محاصره این کشور قصد محدود کردن روسیه در منطقه را دارد.
با این تفاسیر کناره گیری آمریکا از منطقه خاورمیانه مانعی در تحرکات نظامی این کشور مقابل روسیه نبوده است. توجه اصلی آمریکا بیشتر از اینکه به آسیا پاسیفیک یعنی کشور چین باشد به جبهه اروپا با هدف ایجاد محدودیت جدی برای روسیه است.
در خاورمیانه مهمترین مسئله برای آمریکا، امنیت اسرائیل است. یکی دیگر از اهداف آمریکا این است که کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربستان سعودی به واشنگتن وابسته باشند. دولتهای آمریکا از زمان اوباما برای حفظ این دو سیاست خواستار حفظ حضور نظامی خود در منطقه هستند.