به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد پیش از ظهر امروز سه‌شنبه ۲۸ دی ۱۴۰۰ با حضور غلامرضا طریقی، دبیر اجرایی این جایزه، مریم بصیری، دبیر علمی، علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و با اجرای احسان رضایی در سالن زنده‌یاد عاشوری خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
نمی‌توانستیم روند داوری‌ها را زودتر به پایان برسانیم
غلامرضا طریقی در این نشست گفت: با توجه به تغییراتی که در دولت اتفاق افتاد، اعضای هیات علمی دیر انتخاب شدند و جلسات اعضا نیز بسیار دیرتر از موعد معمول این جایزه تشکیل شد. باید اشاره کنم که سال گذشته هم جایزه در دی ماه برگزار شد و حتی عدم برگزاری جایزه در یک دوره هم سابقه داشته است. در این دوره نیز به دلیل وسواسی که آقای رمضانی داشتند تا برگزاری جایزه به تقویم اصلی خود نزدیک باشد ما به صورت کاملاً فشرده جلسات داوری را برگزار کردیم.
وی افزود: ما اگر همان آبان ماه داوری‌ها را به پایان می‌رساندیم، قطعاً بسیاری به ما خرده می‌گرفتند که چطور توانستید در عرض کمتر از دو ماه کار را تمام کنید؟ به هر حال درست دو روز بعد از اینکه جلسه هیات علمی برگزار شد و داوران انتخاب شدند، نخستین جلسه داوری برگزار شد. برخی از داوران نیز در شهرستان‌های مختلف ساکن بودند و برای جلسات باید به تهران مسافرت می‌کردند. به همین دلیل ناچار شدیم تا چند جلسه داوری را در یک روز برگزار کنیم و جا دارد به دلیل همین سختی کار از داوران عزیز تشکر ویژه کنم.
برترین ویراستار نیز معرفی می‌شود
طریقی ادامه داد: تشکر ویژه‌ای هم باید از خانم مریم بصیری داشته باشم که در حین کار برادرشان به رحمت خدا رفتند، اما ایشان با تحمل این مصیبت کار را ادامه دادند و اگر ایشان را نداشتیم قطعاً کار به سرانجام نمی‌رسید. با این شرایط کار داوری‌ها تا همین هفته گذشته ادامه داشت و حتی بجز چهار بخش اصلی، دو بخش دیگر نیز به جشنواره اضافه شد و برگزیدگانش انتخاب شدند: بخش انتخاب برترین ویراستار و بخش جنبی که با عنوان «نگاهی دیگر» پیگیری شد.
دبیر اجرایی چهاردهمین جایزه ادبی جلال آل احمد درباره چند و چون بخش جنبی این دوره از جایزه گفت: از طرف دبیرخانه از داوران خواهش کردیم که در همه بخش‌ها اگر کتابی را دیدند که نگاهی متفاوت به موضوع داشت آن را به عنوان برگزیده معرفی کنند و به همین ترتیب بخش جنبی نیز به سرانجام رسید. نکته دیگری را که باید به آن اشاره کنم که در بخش داستان کوتاه این دوره مجموعه داستان کوتاه «هاملت در نم نم باران» مرحوم اصغر عبداللهی نیز از جمله نامزدهایی نهایی بود، اما برای اینکه شان این نویسنده فقید حفظ شود، داوران تصمیم گرفتند که این کتاب را در زمره نامزدهای نهایی معرفی نکنند و در روز اختتامیه تجلیلی ویژه از این کتاب و نویسنده فقید آن داشته باشند.
طریقی همچنین داوران این دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد را به این شرح معرفی کرد: در بخش رمان و داستان بلند قاسمعلی فراست، منصور علیمرادی و اکبر صحرایی، در بخش داستان کوتاه خسرو باباخانی، هادی خورشاهیان و یوسف قوجق، در بخش مستندنگاری ابراهیم زاهدی مطلق، داوود امیریان و مهدی قزلی و در بخش نقد ادبی نیز ابوالفضل حری، علی کاشفی خوانساری و محمدرضا سنگری داوری کتاب‌ها را بر عهده داشتند.
طریقی همچنین اشاره کرد که آیین اختتامیه چهاردهمین دوره جایزه جلال روز ۱۲ بهمن در تالار وحدت برگزار می‌شود.
چهار کتاب اولی از نامزدهای نهایی چهاردهمین جایزه جلال هستند
احسان رضایی نیز در این نشست گفت: با تمام فراز و نشیب‌ها خوشحالیم که جایزه جلال ۱۴ ساله شده و ان‌شاءالله که به عمر ۱۴۰ سال هم برسد. در این دوره از جایزه ۱۵۷۹ اثر به دبیرخانه رسید؛ آثاری که سال ۱۳۹۹ منتشر شده بودند. بخش رمان و داستان بلند با ۹۰۹ پرشرکت کننده‌ترین بخش جایزه بود. ۲۶۰ اثر نیز در بخش داستان کوتاه شرکت کرده بودند و در بخش‌های مستندنگاری و نقد ادبی نیز به ترتیب ۳۶۱ و ۴۹ اثر شرکت کرده بودند. جای نگرانی است که حوزه نقد ادبی شرکت کننده‌های بسیار پایینی داشته است.
وی افزود: یکی از سنت‌های جایزه ادبی جلال آل احمد این است که از برگزیدگان دوره قبلی برای داوری استفاده می‌کند. در این دوره نیز منصور علیمرادی که در سیزدهمین دوره شایسته تقدیر بخش رمان بود به عنوان داور حضور داشته است. از برنامه‌های جنبی جایزه ادبی جلال نیز برگزاری دوره‌های آموزشی آل جلال است که امسال نیز به دلیل شرایط خاص کرونایی کشور در فضای مجازی به صورت آنلاین برگزار شد و در طی ۹ روز ۷۰۰ دانشپذیر درس‌های نویسندگی را فرا گرفتند.
رضایی ادامه داد: در این دوره ۱۹ اثر به عنوان برگزیدگان نهایی بخش‌های اصلی انتخاب شدند که میانگین سنی آنها ۵۵ سال است. جوان‌ترین نامزد متولد ۱۳۷۰ است و نامزد پیشکسوت نیز به سال ۱۳۲۹ قدم به عرصه گیتی نهاده. این ۱۹ کتاب را ۲۰ ناشر منتشر کرده‌اند و هفت ناشر نیز برای نخستین بار است که نامزدهایی در جایزه جلال دارند. از میان نامزدهای نهایی نیز چهار نویسنده کتاب اولی هستند.
نگذاشتیم داوری‌ها تحت تاثیر نام‌های بزرگ قرار بگیرد
دبیر علمی این دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد نیز در این نشست گفت: این دوره از جایزه نیز مانند دوره‌های قبل شامل چهار بخش اصلی بود. پس از اینکه داوران انتخاب شدند به سرعت جلسات داوری تشکیل شد و کتاب‌ها برای داوران ارسال شدند. در بخش رمان و داستان بلند تعداد جلسات داوری بیشتر بود تا اینکه در نهایت در تمام بخش‌ها نامزدهای نهایی انتخاب شدند.
وی افزود: نامزدها فقط به دلیل کیفیت آثار و توانایی نویسنده انتخاب شدند. من به عنوان دبیر علمی تاکید کردم که نباید اثری صرفاً به خاطر شهرت نام نویسنده‌اش بالا باید. سعی ما این بود که بهترین آثار به عنوان برآیند جریان‌های ادبی کشور انتخاب شوند و به همین دلیل جلسات داوری معمولاً با چالش‌های بسیار بالایی مواجه می‌شدند. برخی از جلسات داوری حتی تا هفت ساعت هم طول کشیدند، چرا که هدف ما انتخاب بهترین آثار بود.
ادبیات از حوزه‌های پرطرفدار است
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران نیز در این نشست گفت: ادبیات از حوزه‌هایی که هر ساله منشورات بسیاری را به خود می‌بیند. اگر حوزه کم رونق و کم طرفداری بود قطعاً ناشران به سمت آن نمی‌رفتند و این نشان می‌دهد که مردم و اهالی فرهنگ از حوزه ادبیات مطالبه دارند. همه دست‌اندرکاران فرهنگی کشور، حوزه ادبیات را پرطرفدار می‌دانند. در کتابخانه‌های عمومی نیز معمولاً کتاب‌های قفسه ادبیات بیشتر به امانت گرفته می‌شوند. این مسئله مسئولیت سنگینی را بر عهده خانه کتاب و ادبیات ایران می‌گذارد.
وی افزود: آنچه که توانسته جایزه جلال را در جایگاهی قرار دهد که همه چشم‌ها منتظرش باشند، نخست به شخصیت خود زنده‌یاد جلال آل احمد برمی‌گردد، چرا که این نویسنده حریت خوبی در نوشتن داشت. بخش دیگری از این توجه هم به عموم مردم بازمی‌گردد، چرا که می‌خواهند برگزیده‌ها را شناسایی کرده و برنامه مطالعاتی خود را بر اساس کتاب‌های برگزیدگان تنظیم کنند. به همین دلیل ما وظیفه داریم تا دامنه این جایزه را گسترش دهیم.
رمضانی ادامه داد: گسترش دادن دامنه جایزه یعنی اینکه اثر پس از برگزیده شدن رها نشود. ما در هفته کتاب از ویکی ادبیات رونمایی کردیم که بخشی از سرفصل‌های آن برگزیدگان جایزه جلال بودند. بخشی از کار هم بر عهده رسانه‌هاست و اصحاب رسانه باید پس از آیین اختتامیه به آثار برگزیدگان ضریب بدهند.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه از اعضای هیات علمی، دبیران علمی و اجرایی و همچنین داوران این دوره از جایزه تشکر کرد که به صورت فشرده و با برگزاری جلسات پرشمار و طولانی توانستند چهاردهمین دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد را به سامان برسانند.