خبرگزاری مهر -گروه هنر-نیوشا روزبان: سهم سینمای مستند از ویترین سالانه مهمترین رویداد سینمایی ایران، همواره با حرف و حدیث‌ها و حاشیه‌هایی همراه بوده است اما فارغ از حواشی اصل این حضور حالا صورتی تثبیت‌شده پیدا کرده و هر سال تعدادی از آثار مستند این شانس را پیدا می‌کنند تا در قالب جشنواره فیلم فجر، داوری و با اندکی شانس شاید «دیده» شوند!
براساس اعلام دبیرخانه چهلمین جشنواره فیلم فجر امسال هم ۸ فیلم مستند شامل «آن مرد با اتوبوس آمد» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی نیما مهدیان، «احتضار» به کارگردانی حجت طاهری و تهیه‌کنندگی حجت طاهری، عبدالخالق طاهری، «تفنگ برادرم» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی کامران جاهدی، «دبستان پارسی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی حسن نقاشی، «سرباز شماره صفر» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محمد سلیمی‌راد، «مشق امشب» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی اشکان نجاتی و مهران نعمت‌الهی، «هیچکس منتظرت نیست» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن اسلام‌زاده و «یکی از رویاهای من» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن هادی در این بخش حضور دارند.
احمد ضابطی جهرمی، محمد تهامی‌نژاد، محمدعلی فارسی، مرتضی شعبانی و محمدرضا عباسیان به عنوان اعضای هیأت انتخاب بخش مستند جشنواره چهلم این آثار را انتخاب کرده‌اند.
براساس فراخوان این دوره از جشنواره، همانند سال‌های گذشته فیلم‌های مستندی امکان حضور و رقابت در بخش سینمای مستند را داشتند که دارای پروانه نمایش از سازمان امور سینمایی بوده، به بخش مسابقه پانزدهمین دوره جشنواره «سینما حقیقت» راه یافته و دارای مدت زمان نمایش حداقل ۷۵ دقیقه‌ای باشند.
تقریباً فیلم‌های که در بخش مستند این دوره از جشنواره فیلم فجر حضور دارند از پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» جوایزی دریافت کرده‌اند، فیلم‌هایی که موضوع‌های متنوعی را از جمله معضلات و مشکلات اجتماعی، زیست محیطی و حتی معرفی قهرمانان ناشناخته دفاع مقدس دربرمی‌گیرند.
از میان این آثار فیلم‌های «دبستان پارسی»، «سرباز شماره صفر»، «تفنگ برادرم»، «هیچکس منتظرت نیست» از «سینماحقیقت» جایزه گرفت.
هرچند هنوز شرایط اکران مستندهای راه‌یافته به جشنواره امسال از سوی مسئولان برگزاری اعلام نشده اما پیش‌تر مسعود نقاش‌زاده دبیر جشنواره از نمایش این آثار در خانه جشنواره خبر داده بود.
در ادامه این گزارش معرفی کوتاهی برای هرکدام از این مستندها خواهیم داشت.
«آن مرد با اتوبوس آمد» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی نیما مهدیان درباره یکصد سال تاریخچه بزرگ‌ترین جمعیت کارگری خاورمیانه (شرکت واحد اتوبوسرانی تهران) و تاریخچه اتوبوسرانی ایران از ابتدا تاکنون است.
«احتضار» به کارگردانی حجت طاهری و تهیه‌کنندگی حجت طاهری، عبدالخالق طاهری درباره آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس و از بین رفتن درختان بلوط این جنگل بوده و به سفارش صدا و سیما ساخته شده است.
این مستند داستان یک دوستدار محیط زیست است که در کنار نگهداری از پدر بیمارش، برای طبیعت رو به مرگ زاگرس تلاش می‌کند.
«تفنگ برادرم» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی کامران جاهدی از جمله مستندهایی است که درباره تاریخ دفاع مقدس ایران ساخته شده است، اما این بار قهرمان داستان به جای یک مرد، یک زن است که پابه‌پای مردان برای خاک سرزمین خود می‌جنگد.
داستان زندگی شخصی به نام خواهر بسیطی از قهرمانان تاریخ دفاع مقدس ایران که متأسفانه نامش در تاریخ حذف شده است. این مستند توانست تندیس برنزی شهید آوینی و دیپلم افتخار جایزه شبکه مستند را در جشنواره «سینماحقیقت» دریافت کند.
«دبستان پارسی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی حسن نقاشی و تولید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است که درباره مدارسی است که توسط زرتشتیان در منطقه کویر مرکزی ایران ساخته شده و به مدارس پارسی شهرت پیدا کرد، مدارسی که تملک آن بعدها به مسلمانان سپرده شد.
این مستند که ساخت آن نزدیک به ۴ سال طول کشیده است، توانست جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند را از پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» دریافت کند.
«سرباز شماره صفر» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محمد سلیمی‌راد که تندیس طلایی بخش شهید آوینی پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» نیز دریافت کرده است داستان زندگی مردی به اسم جهانگیر را روایت می‌کند که به خاطر بیماری همسرش، به سراغ پرونده جانبازی‌اش می‌رود ولی متوجه می‌شود در زمان جنگ بیمارستانی که در آن بستری بود مورد حمله دشمن قرار گرفته و اسناد تعداد زیادی از مجروحان جنگی از بین رفتند.
«مشق امشب» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی اشکان نجاتی، مهران نعمت‌الهی از جمله آثار مستندی است که در این دوره از جشنواره فیلم فجر حضور دارد، مستندی که با نگاه به فیلم «مشق شب» یکی از فیلم‌های ماندگار عباس کیارستمی جلوی دوربین رفته است.
این فیلم، لایه‌های پنهان مسائل آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان ایران را به تصویر می‌کشد که از نگاه جامعه به دور مانده است. در خلاصه داستان متفاوت این فیلم مستند آمده است: «مدرسه به درد نمی‌خوره.»
«هیچکس منتظرت نیست» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن اسلام‌زاده در پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» توانست جایزه ویژه بهترین فیلم مستند از نگاه داوران ناجی هنر در بخش ملی را بدست آورد. این مستند روایتی از مرکز نگهداری زنان کارتن خواب است.
«یکی از رویاهای من» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن هادی نیز داستان قصه زندگی روزمره «وحید رجبلو» جوان نخبه دارای معلولیت است که قصد دارد یک پلتفرم آنلاین برای ارائه خدمات در منزل به افراد دارای معلولیت ایجاد کند.
این هشت مستند در حالی برای شکار سیمرغ بهترین مستند جشنواره چهلم رقابت می‌کنند که سال گذشته و در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر، از بین ۵ مستندی که بخش رقابتی جشنواره راه پیدا کردند، فیلم سینمایی «کودتای ۵۳» به کارگردانی تقی امیرانی سیمرغ بلورین بهترین فیلم مستند را دریافت کرد، فیلمی که پیش از آن جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» را هم به دست آورده بود. حال باید دید از بین ۸ مستند حاضر در جشنواره کدام اثر سیمرغ چهلم را دریافت می‌کند.