به گزارش خبرنگار مهر، همزمان با سالروز درگذشت مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی، عالم، عارف، فقیه و دانشمند برجسته خراسان در قرن هشتم هجری قمری، همایش بین‌المللی نکوداشت وی با حضور شخصیت‌های بزرگ علمی، فرهنگی و هنری از کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان در تایباد برگزار شد.
در این همایش که به دلیل شیوع کرونا امیکرون در دو فضای حقیقی و مجازی برگزار شد، شخصیت‌هایی همچون امام جمعه اهل سنت شهرستان تایباد، محمدجعفر یاحقی استاد برجسته دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، عبدالغفور آرزو سفیر سابق افغانستان در ایران و تاجیکستان، یامان حکمت استاد دانشگاه کابل، مهدی زمانی دبیر جشنواره ملی شاهنامه‌خوانی ایران، شکوفه اکبرزاده نویسنده و پژوهشگر از کابل، نجیب بارور شاعر برجسته افغانستانی، حسین صالحی عضو هیأت مدیره انجمن سیاوش و دیگر اساتید دانشگاه‌های هرات، کابل، فرهنگیان و فردوسی مشهد حضور داشتند.
تعامل با قدرت‌های سیاسی
معاون سابق پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در این همایش گفت: مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی در زمانه‌ای زندگی می‌کرد که خراسان یکی از پرتلاطم‌ترین دوران خود را سپری می‌کرد، دوره‌ای که حدود یک قرن پیش از تولد مولانا با حمله ویرانگر مغول آغاز شده بود و در زمانه ولادت او آخرین سال‌های حکومت ایلخانان در حال سپری شدن بود و باز در دوره‌ای زیست کرد که بازماندگان این قوم با رهبری تیمور در قدرت بودند.
جواد عباسی افزود: تعامل مولانا با قدرت‌های سیاسی آل‌کرت و تیمور می‌تواند الگوی ما باشد، شخصیتی وارسته، معنوی و بدون لکنت زبان بود، بطوری که تیمور خاضعانه به محضر او می‌رسد و مولانا تیمور را نصیحت و رسالت تاریخی خود را به انجام می‌رساند؛ به تیمور توصیه می‌کند اگر نمی‌خواهد به سرنوشت خاندان کرت دچار شود، از ظلم بپرهیزد.
وی ادامه داد: پس از هجوم مغول دوره رشد عرفان در ایران و خراسان بود، در این دوره شیوخ و اهل معنویت از عزلت گزینی خارج شدند و در واقع عرفا نسبت به آنچه در اطراف آنها می‌گذشت واکنش نشان می‌دادند و مولانای تایبادی یکی از افرادی بود که در این وادی قدم گذاشت.
ارادت به اهل بیت (ع)
امام جمعه اهل سنت شهرستان تایباد نیز در این همایش گفت: مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی شخصیتی است که نام او در اطراف عالم سفر کرده است و بسیاری از تذکره نویسان درباره وی قلم زدند، مولانا شخصیتی بود که علم را از هرات آموخت و تایباد را هم مرکز نشر علوم در دوره خود کرد.
مولانا غلام نبی توکلی افزود: وی از ارادتمندان سلطان خراسان علی بن موسی‌الرضا (ع) و شیخ احمد جام بود. همچنین جنبه فقاهت وی بر دیگر ابعاد شخصیتش برتری دارد و فقیه بزرگ زمان خود بود.
وی عنوان کرد: متأسفانه امروز کتاب فقهی از مولانا در دسترس نیست و ممکن است در طول زمان از بین رفته باشد اما به تازگی کتابی در حوزه عقاید از این شخصیت به چاپ رسیده است.
در ادامه، استاد برجسته دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، گفت: مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی شخصیتی تأثیرگذار بر فضای فرهنگ و سیاست قرن هشتم بود، منطقه تایباد به وجود شخصیت‌های بزرگی نظیر تایبادی برکت خاصی پیدا کرده است و این برکت در ذهنیت مردم منطقه ماندگار شده است.
بحری مواج از معرفت
محمدجعفر یاحقی افزود: وقتی از ایران سخن می‌گوئیم، منطقه تایباد به جایگاه عرفانی مشهور است و این خلق حتی به موسیقی این منطقه نیز راه یافته است. روحیه‌ای که شخصیت‌های نام آوری در طول تاریخی زاده است.
وی با بیان اینکه تایباد حلقه وصل هرات به فردوسی است، گفت: در عظمت مولانای تایبادی تنها دو نکته‌ای که از وی درباره تیمور و حافظ شیرازی نقل شده، کافی است تا چنین شخصیتی را در فضای فرهنگی ما ماندگار کند. اگر موسیقی تایباد و عرفان این منطقه شهرت جهانی یافته از وجود شخصیت‌هایی نظیر مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی است.
در بخش دیگر این برنامه سفیر سابق افغانستان در ایران و تاجیکستان با اشاره به اینکه تایباد سرزمین بابرکتی است که زادگاه بزرگان بسیاری از جمله مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی است، اظهار کرد: وی در واقع نماد عشق توأم با معرفت است. در زمانی که عرفان به ابتذال گراییده بود، عرفان بزرگانی از بلخ و سمرقند تا تایباد و هرات به مبارزه با آن برخواست و بسیاری این شخصیت برجسته را "بحری مواج از معرفت" توصیف کردند.
عبدالغفور آرزو اضافه کرد: وی عشق را دوباره بر افروخت و در همین مکتب عشق بود که فرهنگ دوباره قد بر کشید و مدنیتی به وجود آورد که با هفت اورنگ جامی رشد یافت، به همین علت سرزمین تایباد تاریخ فشرده عرفان و عشق و سرزمین فرهنگ و معرفت برای اهل خراسان بزرگ است، خراسانی که پهنه آن همیشه پهنه عشق بود و مردم آن از سبزوار و هرات، بلخ و نیشابور و تایباد همه یکی بودند.
در پایان این برنامه از شاعر و عارف معاصر، غلامعلی تیموری به عنوان یکی از چهره ماندگار خراسان رضوی تجلیل شد، همچنین حاضران با حضور در مزار مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی، به این عالم وارسته ادای احترام کردند.
مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی از علما و مشاهیر بزرگ خراسان در قرن هشتم و ارادتمندان حضرت امام رضا (ع) بوده است و بارها پیاده به زیارت ایشان در مشهد مشرف شده همیشه فرزندان خود را به زیارت مزار فلک فرسای سلطان خراسان علی بن موسی الرضا (ع) توصیه و دعوت می‌کرد.
مولانا زین‌الدین ابوبکر تایبادی در پایان محرم سال ۷۹۱ هجری قمری وفات یافت و در قبرستان تاریخی تایباد دفن شد و شاهرخ تیموری بر جوار مزار وی مسجدی عظیم به یاد وی بنا کرد.