خبرگزاری مهر – گروه استانها: چند سال قبل بود که برنامه‌های ترسیب کربن با هدف توسعه یکپارچه و مشارکت افراد بومی و محلی در پایداری معیشتی روستاییان در شهرستان‌های کویری کرمان از جمله ریگان در دستور کار قرار داشت و موجب کشت جنگل‌های مصنوعی در بیابان‌های اطراف مناطق مسکونی در ریگان و مهار کانون‌های شن‌های روان شد.
اما به مرور این طرح‌ها کم رنگ شد و کشت و توسعه جنگل‌های کهور که عامل اصلی تثبیت بیابان‌ها بود به فراموشی سپرده شد و مالچ پاشی جای آن را گرفت.
درختانی که در عمل کویر خشک می‌شوند
از سوی دیگر عدم تأمین اعتبار و محدودیت اجرای مالچ پاشی و تعارضاتی که با مسائل زیست محیطی داشت هیچ گاه جایگزین مناسبی برای کشت جنگل‌های دست کاشت نبود.
این در حالی است که به دلیل خشکسالی جنگل‌های کاشته شده در سال‌های گذشته نیز با مخاطرات جدی مواجه شد و حتی جنگل‌های طبیعی درختان عمانی نیز در مناطق کم ارتفاع ریگان به دلیل بی آبی در حال خشک شدن هستند.
مداخلات انسانی، چرای دام و آتش سوزی نیز از تهدیدهای دیگر این جنگل‌ها محسوب می‌شدند و در نهایت به دلیل سد سازی در بالا دست و کاهش رطوبت در منطقه توسعه بیابان‌ها در شرق کرمان شدت گرفت.
متأسفانه به دلیل اینکه در ابتدای بروز پدیده ریزگردها خشک شدن جازموریان را عامل اصلی بروز ریزگردها و طوفان شن در ریگان می‌دانستند عامل اصلی بروز مشکل یعنی کویر لوت و طرح‌های تثبیت شن‌های روان کویر فراموش شد.
تعداد قطعی روستاهایی که به صورت کلی زیر شن‌های منطقه مدفون شده‌اند و دیگر نشانی از دیوارها و نخلستان‌ها نیست به ۱۷ مورد رسیده است
حالا تعداد قطعی روستاهایی که به صورت کلی زیر شن‌های منطقه مدفون شده‌اند و دیگر نشانی از دیوارها و نخلستان‌ها نیست به ۱۷ مورد رسیده است.
فرماندار ریگان نیز در گفتگو با مهر تاکید کرد که هر روز مخاطرات ناشی از طوفان‌ها و گسترش بیابان‌ها افزایش می‌یابد و روستاهای بیشتری در خطر خالی شدن از سکنه قرار می‌گیرند.
امین باقری گفت: این در حالیست که بسیاری از این روستاها در عمق کویر قرار گرفته‌اند و از نظر اقتصادی و امنیتی وجود این روستاها اهمیت بسیار زیادی دارد.
وی تصریح کرد: بیابان زایی در ریگان هیچ ارتباطی با جازموریان ندارد و این کد غلطی است که داده می‌شود و اگر اعتباری وجود دارد باید به شهرستان ریگان اختصاص یابد تا بتوانیم جلوی گسترش بیابان را بگیریم.
شن‌های روان خانه‌ها مردم را فرا گرفته است
وی گفت: در بسیاری از روستاها شن‌های روان بعد از هر طوفان خانه‌ها، معابر و نخلستان‌ها را فرا می‌گیرد و مردم با کامیون این شن‌ها را از روستاها خالی می‌کنند.
فرماندار ریگان افزود: هر سال وضعیت طوفان‌های شن بدتر می‌شود و بر تعداد روزهایی که درگیر طوفان شن می‌شویم افزوده می‌شود، بسیاری از جوانان این روستاها را ترک و مهاجرت کرده‌اند و باید هر چه زودتر فکری اساسی برای مقابله با توسعه بیابان در شرق کرمان و به خصوص ریگان اندیشیده شود.
مردم بیش از نیمی از سال با طوفان شن مواجه هستند
وی گفت: مردم ریگان بیش از نیمی از سال زیر طوفان شن هستند و این مساله موجب بروز مشکلات زیادی شده است، حل این مشکل نیاز به اعتبار ملی دارد تا بتوانیم محرومیت این منطقه را رفع کنیم.
وی برخی از روستاهای ریگان را دارای ضریب بالای محرومیت دانست و گفت: این محرومیت نیاز به توجه ویژه دارد تا بتوانیم امکانات مناسبی را برای مردم مهیا کنیم.
محمد یکی از ساکنان روستای رستم آباد چاه ملک است که می‌گوید: مردم برای اینکه شن‌های روان وارد روستا نشود مقابل بیابان دیوار بلندی احداث کرده‌اند که تا نیمه این دیوارها مملو از شن شده و به زودی بیابان از این دیوار هم عبور می‌کند.
مردم برای اینکه شن‌های روان وارد روستا نشود مقابل بیابان دیوار بلندی احداث کرده‌اند که تا نیمه این دیوارها مملو از شن شده و به زودی بیابان از این دیوار هم عبور می‌کند
وی می‌گوید: کوچه‌های روستا تا یک متر مملو از شن شده‌اند و خودمان باید برای خالی کردن روستا از شن کامیون اجاره کنیم، نخلستان‌ها و خانه‌هایمان هم مملو از شن شده است.
وی می‌افزاید: بسیاری از جوانان از روستا رفته‌اند و زمین‌های کشاورزی در حال خشک شدن هستند و تعدادی پیرمرد که جایی برای رفتن ندارند در روستا مانده‌اند.
از رئیس جمهور دعوت می‌کنیم به روستای رستم آباد چاه ملک سفر کند
وی گفت: اکثر روستاهای اطراف همین وضعیت را دارند و دامداری و کشاورزی مردم در حال نابودی است و برای رفع این مشکل از رئیس جهور کمک می‌خواهیم.
این روستایی از رئیس جمهور دعوت کرد در سفرش به استان کرمان از روستای رستم آباد چاه ملک بازدید کند و از نزدیک وضعیت مردم را مشاهده کند.
یکی دیگر از اهالی این روستا گفت: بعد از هر بار طوفان شن مردم روستا باید بیل به دست از زیر شن‌های روان قنات را پیدا کنند تا شن‌ها قنات را مدفون نکنند، از مسئولان می‌خواهیم مشکل روستاهای ریگان را پیگیری کنند ما در اینجا باید هم با شن‌ها روان بجنگیم هم بی آبی و هم مشکلات اقتصادی.
ابراهیم می‌گوید: هر زمان از مسئولان سوال می‌کنیم می‌گویند که اعتبار نداریم آخر چرا پروژه‌های آن‌چنانی در مناطق دیگر اجرا می‌شود اما برای یک روستا مشکلات اساسی پیگیری نمی‌شود.
حیات خانه‌ها و حتی اتاق‌های خانه‌ها مملو از شن شده است و در برخی از خانه‌های پنجره‌های اتاق‌ها با حیاط خانه هم سطح شده است
وی ادامه داد: حیات خانه‌ها و حتی اتاق‌های خانه‌ها مملو از شن شده است و در برخی از خانه‌های پنجره‌های اتاق‌ها با حیاط خانه هم سطح شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: در سال ۱۴۰۰ از محل اعتبارات بودجه ۱۴۵ میلیارد تومان اعتبار برای مالچ پاشی مختص شرق کرمان در نظر گرفته شده است.
علی رجبی زاده افزود: تا امروز اعتبار لازم برای حمل مالچ از پالایشگاه به ریگان و اجرای عملیات اختصاص نیافته است و در این زمینه پیگیری‌های مستمری هم انجام شده است.
وی افزود: به سرعت در حال از دست دادن زمان هستیم و روستاهای منطقه در حال شن گرفتگی گسترده هستند و باید هر چه زودتر عملیات مالچ پاشی انجام شود.
هر چند بارها رسانه‌ها و مردم ریگان از مشکلات گاه بسیار عجیبشان از هجوم شن‌های روان به ریگان سخن گفته‌اند اما هنوز هیچ اقدامی برای کنترل شن‌های روان و ریزگردها در کرمان انجام نشده است.