خبرگزاری مهر - گروه استانها: اختتامیه بیست و سومین همایش کتاب سال حوزه و پنجمین جشنواره مقالات علمی حوزه در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه برگزار شد.
در اختتامیه این همایش پیام تصویری آیت‌الله‌العظمی نوری همدانی پخش شد.
گزارش دبیر کتاب سال حوزه و سخنرانی آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه و رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.
گزیده پیام آیت‌الله نوری همدانی به همایش کتاب سال حوزه
الحمدالله رب العالمین و السلام و الصلوة علی البشیر النذیر و سراج المنیر سیدنا و نبینا ابی القاسم محمد و علی اهل بی ته الطیبین الطاهرین المعصومین سیما بقیة الله فی الارضین.
با آرزوی خیر مقدم به محضر محترم عزیزان کار شما بسیار مهم است این توفیق پروردگار است که خدا را باید شکر کرد که همچنین توفیقی نصیب شما شده است. نعمت بزرگی است توفیق پروردگار است کار هم بسیار مهم است. آنچه که فعلاً به نظر بنده می‌رسد چند مطلب است: اول اینکه پژوهشگران محترم ناچار بایستی از افرادی که تحت نظر شما کار می‌کنند طبقه‌بندی به وجود آید و این طبقه‌بندی در حوزه‌ها بسیار مهم است. خداوند متعال درک‌ها و فرهنگ‌ها را متفاوت آفریده است. این است که بایستی ما برای شناختن افراد به فرهنگ و سلیقه و ذوق و همه خصوصیات یک فرد پی ببریم. طبیعتاً براساس آن ذوق طبقه‌بندی انجام بدهیم. یک نفر نمی‌تواند در همه ابعاد متخصص باشد مگر اینکه افراد بسیار نادری؛ افراد معمولی نمی‌توانند در همه رشته‌های مورد نظر شما متخصص و متبحر باشند باید بنابراین شما اولین گام تشخیص و شناخت افرادی است که زیر چتر شما کار می‌کنند، ذوق‌ها متفاوت است، درک‌ها متفاوت است، سلیقه‌ها متفاوت است، ثانیاً افرادی را انتخاب کنید که متخصص باشند متبحر باشند این اولین کار است در حوزه‌های علمی این مطلب سابقه داشته است بعداً حالا طوری است که این سابقه تقریباً متروک شده است این‌طور نبوده است.
ناچار هستید که شما افراد را بشناسید بین افراد تفاوت زیاد است اصلاً ذوق و شوق و سوابق اینها هرکدام با یک فنی تبحر پیدا کنند. درس‌های بزرگی در این تاریخ وجود دارد که برای ما درس است برای شما عزیزان درس است. این مساله طبقه‌بندی مساله‌ی بسیار مهم است اگر می‌شود سالی یکی، دو، سه مرتبه هم یک بالاخره وجهه‌ای ترتیب بدهیم از افرادی که نخبه هستند تقدیر کنیم، تشویق کنیم، در دانشگاه مراسمش را همینطور انجام دهید.
کار دوم در اینجا این است که مساله ادبیات خیلی مهم است و این مشکلی است که بنده خودم چون تجربه کرده‌ام می‌خواهم عرض کنم. ما افراد بسیاری که درس خارج چند سال است که می‌خوانند کتاب می‌گذارند جلویشان می‌بینید ادبیاتشان جالب نیست. و حال اینکه ریشه است و پله اول است اگر کسی ادبیاتش کامل نباشد ۵۰ سال هم درس بخواند این آدم محققی نخواهد شد. خلاصه ادبیات خیلی مهم است شما باید سعی کنید این افراد از لحاظ ادبیات عربی و فارسی چون این شخصی این درس‌ها را می‌خواند در خدمت شما و زیر سیستم شما مشغول تدریس و تعلق است اینها فردا در این جامعه قدم می‌گذارند. در این جامعه آنچه که آموختند بیان می‌کنند، نوشتن هم ادبیات قوی می‌خواهد هم بیان ادبیات قوی می‌خواهد.
مساله سوم که آخر هم اینکه در حوزه‌ها جریانات روز هم مورد توجه قرار گرفته است. وقتمان هم تمام است. از زبان شیخ مفید و شیخ طوسی و سیدمرتضی همینطور می‌آید این در حوزه‌ها خیلی سعی می‌کردند که به این مطالب روز هم توجه بکنند. امروز مطالب روز ما داریم. بعد از انقلابی که امام رضوان الله علیه به وجود آوردند مطالب روز در دنیا زیاد است هم دشمنانی داریم که همان دشمنانی که با اسلام مخالف‌اند هم دوستان و علاقمندانی داریم. پس لازم است به مطالب روز توجه کنیم، نشریاتی در موضوع داشته باشیم تا کسانی که در زیر چتر شما درس می‌خوانند با مطالب روز بسیار ورزیده باشند آشنا باشند. کار شما بسیار مهم است. از خداوند متعال توفیق شما را بیشتر خواستاریم.
حوزه‌های علمیه بنیان عقاید و اخلاق اسلامی را بر پایه منطق عقلانی قرار داده است
آیت الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه هم در مراسم اختتامیه بیست و سومین همایش کتاب سال حوزه و پنجمین جشنواره مقالات علمی حوزه که در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه برگزار شد، با اشاره به برکات ماه رجب و سیر سلوک این ماه و تبریک پیشاپیش عید سعید مبعث، و با تقدیر از همه پژوهشگران، نویسندگان، محققان، ارائه دهندگان آثار به همایش کتاب سال و دست‌اندرکاران این همایش، گفت: دعاهای دلربای این ماه در آسمان اخلاق و عرفان سیر و سلوک می‌کنند؛ برای ما حوزویان درک حقایق این ماه و حرکت برای رسیدن به عظمت ماه‌های شعبان و رمضان، فریضه است.
وی، با گرامیداشت یاد و خاطره همه اساتید فقید از جمله آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، افزود: ما افتخار داریم که حوزه‌های علمیه بنیان عقاید و اخلاق اسلامی را بر پایه منطق عقلانی، اجتهادی و اصیل قرار داده است، مراحل گوناگونی بر حوزه‌های علمیه گذشته است؛ قبض و بسط‌های مختلفی را در این سیر تاریخی حوزه‌های علمیه شاهد بوده‌ایم.
حوزه‌های علمیه شاهراه پاسخگویی به مسائل نوپدید
وی با تشکر از پیام حضرت آیت الله نوری به این همایش، حوزه‌های علمیه را در طول تاریخ در شاهراه پاسخگویی به مسائل نوپدید دانست و گفت: در یکصد سال اخیر که به نحوی حوزه علمیه قم بالنده شد و در کنار سایر حوزه‌های علمیه بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به قله‌های بلندی دست یازید.
رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه، تصریح کرد: حجم بالای آثار فقهی، اصولی، حدیثی، کلامی، تفسیری و ادبی در یکصد سال اخیر و در حوزه علمیه قم گویای پیشرفت چشمگیر آن در این قرن است.
وی با اشاره به ورود حوزه علمیه قم به علوم جدید افزود: پرداختن به نظریات تولید شده در جهان غرب و نقد آنها را در عصر اخیر حوزه علمیه قم شاهد هستیم که شامل بحث‌های مختلفی در زمینه‌هایی همچون فلسفه‌های مضاف است.
پایه‌ریزی سایت‌ها و مجلات و بهره‌گیری از دانش روز در حوزه قم
مدیر حوزه‌های علمیه، بیان داشت: پایه‌ریزی سایت‌ها و مجلات و بهره‌گیری از دانش روز، جهت ارائه مطالب علمی یکی از کارهای بزرگی است که در دهه‌های اخیر حوزه قم اتفاق افتاده است.
وی گفت: گسترش و تنوع نهادی و ساختاری در حوزه پژوهش و راه اندازی پژوهشگاه‌های مختلف را یکی دیگر از دستاوردهای حوزه علمیه قم در سده گذشته است.
آیت الله اعرافی، اظهار کرد: با توجه به برخی کمبودها و کاستی‌ها باید در کنار یکدیگر، با بهره‌گیری از منابع عمیق دینی و با استفاده از ظرفیت علما و بزرگان حوزه از مشکلات بکاهیم.
وی با تأکید بر لزوم خلق نظریات علمی و عبور از مرزهای دانشی جدید، عنوان داشت: ما باید بزرگانی مانند شیخ انصاری، علامه طباطبایی، شیخ طوسی و بزرگانی از این دست را الگوی خود قرار دهیم؛ حرکت ما باید حرکتی نو، ناظر به نیازهای جدید، اما در عین حال عمیق و با تکیه بر روش اجتهادی اصیل باشد.
علم‌سنجی جامع از لوازم حوزه‌های علمیه
رئیس شورای سیاستگذاری کتاب سال حوزه، گفت: توازن تحقیقات و مطالعات حوزوی باید از سوی مسئولین ذیربط و با تهیه نقشه جامعی از تولیدات موجود رعایت شود.
وی ادامه داد: با توجه به درختواره دانشی و طبقه بندی علومی که مصوبه شورای عالی حوزه نیز بوده، لازم است محققان در تدوین دقیق منابع و متون رشته‌های مختلف ما را یاری کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه، علم‌سنجی جامع را یکی از لوازم حوزه‌های علمیه برشمرد و خاطرنشان کرد: ما باید رتبه بندی‌های مختلفی اعم از مجلات، مدارس علمیه، محققان و کتب حوزوی را در دستور کار خود قرار دهیم؛ در برخی از این محورها رتبه بندی انجام گرفته اما هنوز جا برای کار زیاد است.
نقشه جامع علمی حوزه‌های علمیه را اجرایی کنیم
ویبا بیان اینکه همه اینها مبتنی بر این است که ما نقشه جامع علمی حوزه‌های علمیه را اجرایی کنیم، بیان داشت: کتاب سال حوزه به عنوان نماد تحقیق و پژوهش حوزه‌های علمیه باید مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل‌های جامعی از آن و نتایجی که داشته است به مخاطبین ارائه گردد، توسعه‌ای که کتاب سال به سمت تحقیقات بانوان داشته توسعه مبارکی است و همچنین ارتباط با نویسندگان بین‌الملل و فضلای غیر ایرانی نیز بسیار مغتنم است.
آیت الله اعرافی ضمن بیان شاخه‌های توسعه همایش کتاب سال حوزه افزود: کتاب سال حوزه در قلمروهای مختلفی همچون بین‌الملل و بانوان توسعه خوبی را داشته است.
مدیر حوزه‌های علمیه، با تأکید بر ضرورت احیای سنت‌های پژوهشی و علمی حوزه اظهار داشت: در میانه این دو نیز افراط و تفریط وجود دارد و عده‌ای در روش‌های جدید هضم شده و میراث هزار ساله را کوچک می‌شمارند و کسانی هم هستند که در آن سنت‌ها می‌مانند و به علم روز آشنایی ندارند.
وی ادامه داد: باید میراث تاریخی متقن و برآمده از تجربه‌های تاریخی را مهم بشماریم و افق ذهنمان را بهره‌گیری از تجربه‌های جدید گشوده داریم، چرا که اگر یک تعامل روان علمی را پایه‌ریزی نکنیم از زمانه عقب می‌مانیم.
۸۶۵ اثر به مرحله ارزیابی تفصیلی راه یافتند
حجت الاسلام سید حمید جزایری دبیر همایش کتاب سال حوزه هم در مراسم اختتامیه بیست و سومین همایش کتاب سال حوزه و پنجمین جشنواره مقالات علمی حوزه که در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه برگزار شد، با ارائه گزارشی از روند و فرایند برگزاری این همایش، گفت: همایش کتاب سال حوزه و جشنواره علمی مقالات حوزویان، بدون تردید یکی از مهمترین و مؤثرترین رویدادهای علمی-پژوهشی در حوزه‌های علمیه است که می‌تواند برای جامعه مخاطب اثرگذار باشد.
وی افزود: کتاب‌ها در ۲۰ گروه و مقالات در ۱۶ گروه مورد ارزیابی علمی قرار گرفتند؛ آثار هر گروه را ۳ تا ۵ استاد ارزیابی نمودند.ارزیابی تفصیلی در مرحله دوم انجام شد و طرح و شکل و مهندسی آثار در این مرحله مورد توجه قرار گرفت.
دبیر همایش کتاب سال حوزه، با بیان اینکه نظر گروه‌های علمی به شورای علمی با ۲۱۰ نفر جلسه منتقل شد تا آثار نهایی مورد انتخاب واقع شوند، گفت: در سال ۹۹ نسبت به ۹۸ با رشد کمّی خوبی مواجه بودیم؛ مثلاً در بخش رساله ۱۵۵ درصد و در بخش کتاب ۲۵ درصد رشد داشته‌ایم. ۸۶۵ اثر به مرحله ارزیابی تفصیلی راه یافتند و از جهت محتوایی و در عین حال از لحاظ شکلی مورد بررسی قرار گرفتند.
حضور بانوان رشد قابل قبولی داشته است
وی افزود: در این همایش، حضور بانوان رشد قابل قبولی داشته است؛ این حضور هم از جهت کیفی و هم از جهت کمی دارای رشد بود، در بخش کتاب ۲ اثر و در بخش‌های رساله و مقاله هرکدام یک اثر برگزیده داشته‌ایم.
حجت الاسلام والمسلمین جزایری بیان کرد: همایش امسال در عین اینکه نسبت به سال گذشته ارتقای کمی و کیفی را داشته است، اما این تمام ظرفیت حوزه نیست و باید بیش از این به رشد آن اهتمام داشته باشیم.
وی ادامه داد: روش علمی متقن و بومی، پاسخگویی به شبهات و نیازهای روز از مؤلفه‌های مورد توجه ارزیابان آثار دریافتی این جشنواره بوده است.
وی افزود: از چند کشور دیگر مانند عراق، افغانستان، پاکستان، لبنان، بحرین، بنگلادش و کلمبیا آثاری ارسال کردند که برخی از آنها جزء برگزیدگان هستند.
بنابراین گزارش، در اختتامیه این همایش ۳ اثر برگزیده و ۲۴ اثر شایسته تقدیر و ۴۳ اثر نیز شایسته تحسین اعلام شد.