خبرگزاری مهر – گروه استانها: استان یزد زیستگاه گونه‌های حیات وحش ارزشمندی است که خطر کاهش جمعیت در کمین همه آنهاست و بزرگترین عاملی که جان آنها را تهدید می‌کند، جاده‌هایی است که در دل طبیعت و زیستگاه‌ها ساخته می‌شود.
زیستگاه‌های استان یزد وسیع و پهناور هستند و بسیاری از گونه‌ها در آن زندگی می‌کنند. شاید یکی از دلایل آن امنیت حضور در این زیستگاه‌ها است. اما اغلب به دلیل خشکسالی و کاهش طعمه از قلمرویی به قلمروی دیگر می‌روند اما باز هم احساس امنیت دارند.
یکی از مشکلاتی که همواره جمعیت حیات وحش استان را تهدید می‌کند، جاده‌هایی است که برای برداشت از منابع از سوی معدنکاران اجرا می‌شود و با عبور خودروهای حامل مواد معدنی جان انواع گونه‌ها، در معرض خطر قرار می‌گیرد.
بارها و بارها عنوان شده که باید از ایجاد این مسیرها جلوگیری کرد یا مسیر تردد مناسب برای حیات وحش ایجاد کرد اما همچنان شاهد لاشه‌هایی از حیات وحش استان در اثر برخورد با خودروها هستیم که جمعیت آنها را در معرض تهدید قرار می‌دهد.
اما گاهی عوامل دیگری هم در کاهش جمعیت برخی از گونه‌ها مؤثر هستند. شاید برای شما تعجب آور باشد که برخی از گونه‌ها به دلیل خرافاتی که درباره آنها وجود دارند، شکار می‌شوند.
برای مثال می‌توان به کفتار راه راه که یزد یکی از زیستگاه‌های اصلی آن است، اشاره کرد. اندام این حیوان به دلیل خرافات افراد سودجو، مورد بهره برداری قرار می‌گیرد از اینرو شکار آن مهم شده است.
خرافات درباره اندام کفتار راه راه
کارشناس حیات وحش استان یزد در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: خرافات درباره همراه داشتن اندام تناسلی کفتار راه راه ماده، باعث کاهش جمعیت این حیوان حیات وحش استان یزد شده است.
مهدی زارع خورمیزی ادامه داد: بر اساس این خرافات بعضی از سودجویان در استان و در سراسر ایران اقدام به شکار کفتارها و فروش اندام آنها می‌کنند.
وی ادامه داد: همچنین مواردی نیز از بریدن قسمتی از پیشانی کفتار برای به کار گیری در خرافات گزارش شده بر این اساس با وجود عوامل همچون تلفات جاده‌ای، شکار، جمعیت کفتارها در استان در شرایط مناسبی نیست و در آینده نیز با کاهش مواجه خواهد شد.
تهدید به کاهش جمعیت کفتار راه راه
این کارشناس حیات وحش استان با بیان اینکه وضعیت حفاظتی این گونه در طبقه نزدیک به تهدید NT فهرست سرخ IUCN جهانی قرار دارد، عوامل دیگری را نیز در کاهش جمعیت این گونه مؤثر دانست.
وی گفت: کفتارها دشمنان طبیعی خاصی ندارند ولی جمعیت آنها به دلیل عواملی نظیر تصادفات جاده‌ای، خوردن طعمه مسموم، شکار آنها توسط چوپانان، افراد محلی و افراد سودجو هر سال در استان یزد کاهش پیدا می‌کند.
کارشناس حیات وحش استان یزد اظهار داشت: بر اساس پژوهشی که درباره میزان پراکنش و وضعیت کفتار راه راه در بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ در استان یزد انجام شده، مهمترین عامل مرگ و میر کفتار در استان یزد یعنی ۸۰ درصد آن تلفات جاده‌ای است. بر اساس پژوهشی که درباره میزان پراکنش و وضعیت کفتار راه راه در بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ در استان یزد انجام شده، مهمترین عامل مرگ و میر کفتار در استان یزد یعنی ۸۰ درصد آن تلفات جاده‌ای است
وی با تاکید بر اینکه حیوانات چه اهلی و چه وحشی همه مخلوق خداوند هستند و همچون انسان‌ها حق حیات دارند، بیان کرد: کفتار راه راه تنها عضو خانواده کفتارسانان در ایران است. جثه بزرگی دارد و همچنین سر و آرواره بزرگ و دندان‌های محکمی دارد به‌طوری که می‌تواند استخوان‌های بزرگ باقیمانده از لاشه سایر حیوانات را به راحتی خرد کند. گوش این گونه نیز بزرگ و پهن است و دست‌هایش بلندتر از پاهایش و موهای روی بدنش به رنگ سفید مایل به کرم تا خاکستری روشن همراه با نوارهای سیاه تا قهوه‌ای تیره است.
زارع گفت: این حیوان به ترسویی مشهور است، به صورت انفرادی زندگی می‌کند و شبگرد است و بیشتر از انسان دوری می‌کند ولی در هنگام خطر و استرس با سیخ کردن موهای پشت خود حالتی بزرگ‌تر و ترسناک‌تر به خود می‌گیرد.
به گفته این کارشناس حیات وحش، کفتار راه راه همه چیز خوار بوده ولی تغذیه آنها از لاشه احشام، حیوانات وحشی تلف شده در جاده و مناطق، پسماند مرغداری‌ها در شهرستان‌ها و مناطق مختلف استان یزد گزارش شده است.
وی با بیان اینکه همچنین گزارشاتی مبنی بر تغذیه این حیوان از گیاهانی از جمله هندوانه و خربزه نیز ثبت شده است، ادامه داد: کفتارها با پاکسازی طبعیت از باقیمانده غذای جانوران و لاشه حیوانات نقش مهمی در سالم سازی محیط طبیعی دارند به همین دلیل رفتگران طبیعت نیز نامیده می‌شوند.
پراکنش کفتار راه راه در استان یزد
کارشناس محیط زیست استان یزد اظهار داشت: پراکنش این گونه محدود به آفریقا و آسیا است و در همه نوع زیستگاه مانند زیستگاه‌های بیابانی، استپی و کوهستانی زندگی می‌کند.
وی افزود: در ایران نیز در اکثر مناطق به جز شمال و شمال غرب مشاهده شده و مناطق بیابانی استان یزد یکی از زیستگاه‌های مهم این گونه در کشور محسوب می‌شود و تاکنون حضور این گونه در اکثر مناطق تحت مدیریت و سایر زیستگاه‌های استان ثبت شده است.
همه گونه‌های حیات وحش استان ارزشمند هستند و باید برای حفاظت از جمعیت آنها کوشید. هر دلیلی عوامل مرگ و میر آنها اعم از طبیعی یا غیرطبیعی باید از سر راه برداشته شود اما اینکه افرادی به قصد سودجویی جان این حیوانات بی زبان را نشانه روند، از انسانیت به دور است و باید به شدت با آن برخورد شود.