به گزارش خبرنگار مهر، با شیوع ویروس کرونا و همزمان با اعمال قرنطینه‌های طولانی مدت در سرتاسر جهان کلاس‌های مدارس نیز به شکل غیرحضوری برگزار شد. برگزاری کلاس‌های مدارس به شیوه غیرحضوری اگر چه راه حلی موفق در کوتاه مدت بود؛ اما در بلند مدت آثار منفی خود را نشان داد.
افت تحصیلی در میان دانش آموزان و تضعیف جدی مهارت نوشتن در دانش‌آموزان اول ابتدایی را شاید بتوان مهم‌ترین اثرات منفی برگزاری کلاس‌های درسی به شکل غیرحضوری دانست؛ رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش دی ماه سال جاری در برنامه تیتر امشب شبکه خبر در خصوص افت شدید تحصیلی دانش آموزان خصوصاً در پایه اول ابتدایی گفته بود: "وقتی نتایج تکرار پایه اول ابتدایی را با سال قبل و دو سال قبل آن بررسی کردیم، باز هم مشاهده شد که درصد تکرار پایه در پایه اول به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است که حاکی از چالش‌های جدی در یادگیری دانش‌آموزان در خصوص مهارت‌های سواد پایه است. "
دلیل عمده این چالش در سال اول ابتدایی «مهارت نوشتن» است که مشخصاً نیاز به تمرین و تکرار زیر نظر معلم دارد؛ نحوه مداد دست گرفتن دانش‌آموز تا یادگیری رسم الخط الفبا در مدرسه صورت می‌گیرد و مهارت نوشتن امری است که دانش‌آموزان در فضای مجازی قطعاً نمی‌توانند به خوبی آن‌را فرا بگیرند.
تعطیلی مدارس؛ به کسب مهارت‌های اجتماعی کودکان نیز آسیب زده است
تعطیلی مدارس علاوه بر ایجاد افت تحصیلی در میان دانش آموزان و ضعف در مهارت نوشتن در میان کودکان اول ابتدایی، موجب تضعیف روند فراگیری مهارت‌های اجتماعی در میان کودکان نیز شده است. متأسفانه همانند مهارت نوشتن، دانش‌آموزان کوچک‌تر در سال‌های اولیه مقطع ابتدایی بیش از دیگر دانش‌آموزان در کسب این مهارت‌ها آسیب می‌بینند.
سعید صادقی استادیار دانشگاه شهید بهشتی و روانشناس کودک در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص ضرورت آموزش حضوری کودکان در مدارس گفت: در موضوع حضور کودکان در مدارس مخصوصاً در مقطع ابتدایی، آموزش صرفاً یادگیری از طریق کلاس درس و معلم نیست.
کودکان مهارت‌های زندگی را در محیط مدرسه یاد می‌گیرند. حل تعارض را درک می‌کنند، این موضوع را که چطور با دیگران رفتار کنند؛ در محیط‌های فیزیکی مثل مدرسه یاد می‌گیرند، مثلاً یک کودک مدادش را دیگری به زور بگیرد چطور می‌تواند از حق خود دفاع کند.
صادقی با بیان اینکه شکل‌گیری تعاملات اجتماعی، شیوه حل چالش‌ها و تنظیم هیجانات در فضاهایی همچون مدرسه شکل می‌گیرد؛ افزود: رشد مهارت‌های حسی و حرکتی در این سن بسیار با اهمیت است. محروم شدن دانش آموزان از فضاهای طبیعی مثل مدرسه علاوه بر اینکه ممکن است تهدیداتی را برای آموزش درسی آنان به وجود آورد، از نظر رشد مهارت‌های اجتماعی و حسی و حرکتی نیز واقعاً نگران‌کننده است.
تصور کنید کودکی که در مدرسه بازی می‌کند پله‌های مدرسه را بالا می‌رود، همه اینها کمک کننده تقویت مهارت‌های کودک است و این یک بخش بسیار جدی است. ما نباید صرفاً به آموزش آنلاین از این دید نگاه کنیم که در این نوع از آموزش کیفیت تدریس معلم کاهش پیدا می‌کند. در آموزش آنلاین فرصت‌های اجتماعی هم از کودکان گرفته شده است.
دانش آموز در سال‌های نخست تحصیل باید مهارت‌های گوناگون زندگی و اجتماعی را یاد بگیرد
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه دانش آموز در سال‌های نخست تحصیل باید مهارت‌های گوناگون زندگی و اجتماعی را یاد بگیرد، افزود: دانش آموزی را تصور کنید که در این دو سال و به علت مواجهه با کرونا از فضای مدرسه دور مانده و بعد می‌خواهد وارد یک مدرسه بزرگ‌تر شود. این دانش آموز کاملاً بی مهارت رشد یافته یا حداقل مهارت‌های لازم برای حضور در مدرسه و اجتماع را به اندازه کافی کسب نکرده است.
صادقی با تأکید بر اینکه فرصت‌های اجتماعی، ارتباطی و حسی-حرکتی باید جایگزین مدرسه در نظر گرفته شود، گفت: با خلاقیتی که معلم یا والدین به خرج می‌دهند، شاید بتوانند گروه‌های دوستان را تشکیل دهند تا هر چند وقت یک بار تعدادی از کودکان در فضای آزاد و با رعایت پروتکل‌ها همدیگر را ببینند و تعامل اجتماعی با هم داشته باشند و چه بسا در همین پلتفرم‌های آنلاین بتوان با تشکیل شبکه‌ای از دوستان، قدری از نبود تعامل دوستانه را جبران کرد.
آموزش آنلاین فرصت یادگیری را از کودکان می‌گیرد
استادیار دانشگاه شهید بهشتی افزود: عمده مهارت‌های کسب شده توسط کودکان در سنین پایین از طریق تقلید و یادگیری مشاهده‌ای است و ما در آموزش آنلاین فرصت این نوع یادگیری‌ها را از کودکان می‌گیریم. پدر و مادرها عمدتاً شاغل و خانواده‌ها عمدتاً تک فرزند هستند. خیلی سخت می‌توان خانواده‌ای را پیدا کرد که انواع تعاملات اجتماعی در آن وجود داشته باشد یا فرزندان گروه سنی نزدیک به هم داشته باشند؛ با آموزش غیرحضوری و تعطیلی مدارس این فرصت از کودک گرفته می‌شود که شیوه تعامل درست با دنیای اطراف خود را درک کند.
صادقی در تشریح علل ناکافی بودن نقش خانواده در آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان گفت: اینکه خانواده‌ها تا چه میزان اصلاً مهارت تعاملات اجتماعی را دارند؛ خود موضوع مهمی است. خانواده‌ها در ایران مثل همه جای دنیا به سمت هسته‌ای شدن و تمرکز پیش رفتند؛ تعاملات اجتماعی کاهش پیدا کرده و بسیاری از والدین مهارت والدین در نسل‌های قبل را ندارند.
مثلاً در نسل‌های قدیم خانواده‌ها گسترده‌تر بود؛ مهمانی‌های خانوادگی بیشتر بود؛ والدین خیلی از مسائل فرزندپروری را از هم یاد می‌گرفتند؛ اما امروز علاوه بر کوچک شدن خانواده‌ها کرونا هم در ایزوله شدن خانواده‌ها نقش داشته است در چنین شرایطی اتخاذ تدابیر لازم برای بازگشایی هوشمند مدارس با حفظ پروتکل‌ها و ایجاد فضایی برای شکل‌گیری گروه‌های دوستانه بین کودکان ضروری است.
آموزش آنلاین انگیزه‌های تحصیل را کاهش می‌دهد
وی با تاکید بر این مطلب که حرکت به سمت آموزش ترکیبی علاوه بر فراهم کردن فضایی برای آموزش مهارت‌ها انگیزه دانش آموزان را هم برای تحصیل هم بیشتر می‌کند؛ گفت: تصور کنید برای دانش آموزی که پیش از شروع کرونا مدرسه نرفته بود؛ ذهنیتی از مدرسه جز همان صفحه کامپیوتر مقابلش ندارد.
در صورتی که بخش زیادی از تحصیل آن شور و شوقی است که کودک برای رفتن به مدرسه، دیدن دوستان و گرفتن پاداش‌های اجتماعی به دست می‌آورد. این آموزش آنلاین انگیزه‌های تحصیل را هم کاهش می‌دهد.
صادقی با بیان اینکه ما ناگزیر به باز کردن مدارس مثل همه جای دنیا هستیم؛ خاطر نشان کرد: حداقل باید در مدارس آموزش ترکیبی وجود داشته باشد که کودکان به تدریج مهارت‌های اجتماعی را به دست بیاورد و رشد یکدستی داشته باشد و رشد کاریکاتوری وجود نداشته باشد که فقط در آن به املا، ریاضی و دروس آموزشی دانش‌آموز توجه می‌شود و از آن طرف مهارت‌های ارتباطی اجتماعی و هیجانی کودک نادیده گرفته می‌شود.