به گزارش خبرنگار مهر، هر ساله وقوع سیلاب‌های فصلی باعث خسارات جانی و مالی بسیاری در کشورهای جهان می‌شود، اما نکته‌ای که بیش از هر چیزی دیگری خودنمایی می‌کند آن است که اگرچه بزرگترین سیل‌های تاریخ جهان در هزاره اخیر گستردگی وسیعی داشته و از کشورهای متعدد در شمال اروپا تا شرق چین را در بر می‌گیرد اما در صد سال اخیر بیشتر سیل‌های ویرانگر جهان در کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه بویژه در آسیا به وقوع پیوسته و هزاران نفر را به کام مرگ کشانده است.
وجه مشترک وقوع سیلاب‌های فصلی در تمامی این کشورها بارش باران‌های سنگین، ذوب سریع برف‌ها، وزش بادهای شدید به روی آب، سونامی و شهرسازی و تخریب گسترده پوشش گیاهی بوده است به طوری که به دلیل جنگل زدایی و حذف گیاهان این مناطق بیش از هر جای دیگر در معرض صدمات سیل هستند.
در واقع می‌توان اذعان کرد که کاشت و احیای پوشش گیاهی تا حد بسیار زیادی در کنترل سیل مؤثر خواهد بود و در زمان وقوع سیلاب‌های سهمگین این گیاهان و درختان بوسیله ریشه قوی خود آب‌های جاری را به دل سفره‌های زیرزمینی انتقال داده و از میزان سیلاب‌ها می‌کاهند، اما وقتی منطقه‌ای عاری از پوشش گیاهی باشد آب به درون زمین نمی‌تواند نفوذ کند و روی سطح زمین جاری می‌شود و نه تنها دیگر هیچ فایده‌ای نمی‌رساند، بلکه موجب تخریب هم می‌شود.
به همین منظور بسیاری از کشورهای دنیا به کاشت و احیای پوشش گیاهی که یکی از نمونه‌های اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری است، روی آورده‌اند.
اقدامات آمریکا جهت مقابله با سیلاب‌های فصلی
به طوری که مسئولین بیشتر شهرهای آمریکا از جمله لس آنجلس، کالیفرنیا و ایالات نیوهمپشایر، ورمونت و ماساچوست با اجرای عملیات آبخیزداری از جمله کاشت و توسعه پوشش گیاهی، میزان خسارات سیلاب را کاهش دادند.
سازمان حفاظت از محیط زیست، ارتش آمریکا و مهندسین آن به همراه محققان دانشگاه ماساچوست در تحقیقی در اطراف حوضه آبخیز رودخانه کنتیکات در ایالات نیو همپشایر، ورمونت و ماساچوست به این نتیجه رسیدند که با اجرای عملیات آبخیزداری از جمله کاشت پوشش گیاهی توانسته‌اند مانعی برای جلوگیری از خطرات احتمالی سیلاب‌ها باشند.
در کالیفرنیا هم از سال ۲۰۱۰ مبلغ ۱۰.۶ میلیون دلار بودجه برای احیای حیات‌وحش و پوشش‌های گیاهی این منطقه به منظور جلوگیری از سیل و کاهش آلودگی هوا تخصیص یافته است، در لس آنجلس نیز دولت به دنبال ایجاد جنگل مصنوعی باران زا است تا از این طریق نه تنها از هوای آلوده محیط بکاهد و آن را تمیز و سبز نگه دارد، بلکه در مهار سیل، ترفندی مؤثر به کار برده باشد.
کاشت درختان ۲۰ درصد خطرات سیلاب‌ها را کاهش می‌دهد
طبق گزارش روزنامه گاردین چاپ انگلستان، دانشمندان منابع طبیعی دانشگاه‌های ساوتهمپتون و بیرمنگام با مطالعاتی فراوان به این نتیجه رسیده‌اند که کاشت درختان و احیای پوشش گیاهی حداقل ۲۰ درصد از ارتفاع سیلاب‌ها کاهش می‌دهد.
طبق این تحقیقات کاشت درختان مقاوم در حوضه‌های آبخیز و مناطق پر خطر می‌تواند نقش اساسی در کاهش سیلاب‌ها داشته باشد.
کاشت بامبو در کنیا، مهمترین برنامه دولت برای کاهش خسارات سیلاب
در کنیا هر ساله ۱۰۰ نفر جان خود را در سیلاب‌ها از دست می‌دهند، در ماه مه ۲۰۱۸ نیز سیل ۳۰۰ هزار نفر را آواره کرد، به همین دلیل دولت این کشور با کمک به کشاورزان و اعطای نهال این گیاه قصد دارد کاشت درخت بامبو را در نزدیکی رودخانه تانا گسترش دهد تا از این طریق بتواند سیلاب‌ها را کنترل کند.
معمولاً وقتی کنار رودخانه، درخت و گیاهان دیگر کاشته می‌شود، اول از همه به عنوان فیلتر طبیعی آب کار می‌کند و با استفاده از سیستم درهم بافته ریشه‌های گیاهان و ریزوم دیواری محکم می‌سازد و در عین حال با محکم نگه داشتن خاک، موجب ثبات کناره‌های رودخانه می‌شود و از خطر فروریزی لبه‌های رودخانه و سرریز شدن آب می‌کاهد. بامبو می‌تواند از سرعت سیل بکاهد و حتی جلوی جاری شدن آن را بگیرد و کاشت و رشد آن نیز بسیار آسان و بی‌دردسر است. گیاه بامبو می‌تواند حجم بسیار بالایی از آب را جذب کند و این ویژگی از اثرات مخرب باران‌های سنگین و سیل آسا می‌کاهد.
گفتنی است استفاده‌های متفاوتی از بامبو، مانند پناهگاه، خانه‌سازی و غیره شده است و اکنون دولت کنیا به قربانیان مناطق سیل زده، نهال گیاه بامبو داده تا در منطقه خود که عاری از پوشش گیاهی است، از این گیاه بکارند. این گیاه بویژه در شیب‌های کوه و خط ساحلی رودخانه‌ها کاشته شده‌اند.
امین محمودی؛ خبرنگار اقتصاد بین الملل