خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: دولت مردمی با تأکید بر «نظریه نظام انقلابی»، پیشرفت را مدار حرکت کشور قرار داده و عزم خود را برای تحول جهادی و نوآورانه جزم کرده است و در این راستا همه دولتمردان را در فضای باورمندی به گفتمان حاکم بر آن، پاسخگو می خواهد.
از همین رو نخستین نسخه سند تحول دولت مردمی را منتشر کرده است.
در این سند تحول جهادی و نوآورانه مبتنی بر چهار رکن ذیل است:
* عدالت محوری و فسادستیزی به مثابه جوهره تحول و مسیر اصلی برای حرکت آینده؛
* میدان‌داری مردم با پیشتازی جوانان برای اقامه قسط و عدل به مثابه الگوی راهبری تحول؛
* دانش و خیزش علمی برای تولید ثروت و اقتدارآفرینی به مثابه پیشران تحول؛
* خانواده مداری به مثابه پیکره سلولی بنیادین تحول؛
این سند برای ترمیم اساسی در ۳۷ حوزه کلان کشور، راهکارهای عملیاتی ارائه کرده و از جمله ویژگی‌های مهم آن، زمان‌مند بودن اجرای هر یک از این راهکارهاست.
وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های موضوع سند باید طرحهای تحول مربوط به حوزه ماموریت خویش را در بازه‌های زمانی ۱ تا ۴ ساله به پایان برسانند.
سند تحول دولت مردمی در دو سطح کلی طبقه‌بندی شده‌اند. یک سطح موضوعات فرابخشی که ویژگی آنها کانونی بودن نقش این بخش در توسعه زیرساخت‌ها و پشتیبانی از عرصه‌های تخصصی است و دیگری پیش‌ران‌های تحول که برای سایر بخش‌ها نقش کشنده دارند و با ظرفیت بالا، امکان توسعه برای سایر بخشهای کشور را فراهم می‌سازند.
یکی از موضوعات مهم سند حوزه علم و آموزش عالی است که در فصل ششم با عنوان آموزش درج شده است اما غیر از آن بخش های دیگری از سند نیز به حوزه آموزش عالی مرتبط است که به صورت خلاصه به آن اشاره می شود.
توجه: برای اهم اقدامات هر یک راهبردهای ناشی از عوامل و چالش ها در مبحث مورد نظر، متولیان مخصوص به خود دارند. در این جدول تنها وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مباحث خارج از آموزش عالی ذکر شده است. سایر متولیان اقدام هر یک از راهبردها در سند موجود است.
خلاصه اقداماتی که وزارت علوم هم علاوه بر سایر نهادهای ذیربط بر عهده دارد:
| مباحث و راهبردها | |
| مبحث: مهارت و اشتغال/ چالش: ناکارآمدی بازار مهارت | |
| راهبرد: متناسب سازی کیفی و کمی خروجی آموزش و تربیت حرفه ای با نیازهای بازار کار | |
| اقدامات: | ۲. تقویت و تسهیل مشارکت بخش غیردولتی در دو حیطه آموزش های حرفه ای اولیه رسمی، غیررسمی و حین کار، همزمان با خروج تدریجی دستگاه های دولتی مرتبط از ارائه خدمات و فعالیت های تصدی‌گرایانه و تغییر نقش به سیاستگذاری، تنظیم‌گری و تسهیلگری |
| ۳. جلب مشارکت سمت تقاضای مهارت در بازنگری محتوای آموزش های حرفه ای اولیه رسمی و غیررسمی، متناسب با نیازهای بازار کار | |
| راهبرد: تقویت نظام تنظیم‌گری مهارت در سطح ملی | |
| اقدامات: | ۱. یکپارچه سازی ساختار حکمرانی بخش آموزش و تربیت حرفه ای |
| ۲. طراحی و استقرار نظام صلاحیت حرفه ای ملی به عنوان نظام حاکم بر تمامی بازار مهارت | |
| ۳. ایجاد نهاد تنظیم‌گر فرابخشی در قالب مرکز ملی مهارت، ایجاد الگوی هماهنگی بین نظامات حرفه ای کشور در مشاغل مشترک، ظرفیت سازی و بهبود زیست‌بوم مهارت کشور، تقویت و جهت دهی کلان الگوهای هدایت تحصیلی و هدایت شغلی با پیشنهاد قوانین لازم | |
| مبحث: مهارت و اشتغال/ چالش: منزلت اجتماعی پایین مشاغل مهارت محور در باورهای عمومی | |
| راهبرد: گفتمان‌سازی الگوهای صحیح مهارت سرمایه انسانی | |
| اقدامات: | ۳. توسعه گفتمان خلق ارزش مبتنی بر مهارت و آموزش الگوهای صحیح مهارت سرمایه انسانی از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| مبحث فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان/ چالش: سهم پایین ارزش محصولات و خدمات دانش‌بنیان در تولید ناخالص داخلی و اثربخشی محدود شرکت های دانش‌بنیان در حل مسائل اساسی کشور | |
| راهبرد: مطالبه گری و تشویق دستگاه های اجرایی به عنوان طرف تقاضای فناوری | |
| اقدامات: | ۳. بازنگری در مأموریت‌ها و ساختارهای متولی توسعه فناوری در سطح دستگاهها، حذف مداخلات غیرضرور، آزادسازی و به اشتراک‌گذاری زیرساخت‌های فیزیکی و سخت افزاری مرتبط و نقش سپاری به نهادهای غیردولتی در تسهیل همکاری فناورانه بین بخشی و بین دستگاهی |
| مبحث بازار سرمایه/ چالش: رفتار هیجانی بازار سرمایه و تضییع حقوق سهامداران خُرد | |
| راهبرد: ارتقای سواد مالی سرمایه گذاران خُرد و آحاد جامعه | |
| اقدامات: | ۱. ارائه آموزش های لازم برای ارتقای سواد مالی بویژه آموزش های مرتبط با بازار بورس و روش های صحیح سرمایه‌گذاری خُرد، از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| مبحث نظام بانکی/ چالش: ضعف در اِعمال کامل بانکداری مطابق با احکام شریعت | |
| راهبرد: ارتقای سواد مالی و اقتصادی مردم | |
| اقدامات: | ۱. ارائه آموزش های لازم برای ارتقای سواد مالی بویژه آموزش های مرتبط با خدمات و محصولات نظام بانکی، از طریق تدوین محتواهای مناسب و اصلاح کتب درسی |
| مبحث محیط زیست و آب/ چالش: آلودگی هوای کلانشهرها | |
| راهبرد: اهرم کردن حمایت از خودروسازان به ازای توسعه فناوری های پاک | |
| اقدامات: | ۱. توسعه تولید خودروهای پاک، از جمله خودروهای برقی و موتورسیکلت ها، همزمان با توسعه زیرساخت های موردنیاز |
| مبحث دریا/ چالش: ضعف در مدیریت کلان حوزه دریایی کشور | |
| راهبرد: بازمعماری نظام ملی حکمرانی حوزه دریایی | |
| اقدامات: | ۳. توسعه میان رشته ها و چند رشته های دریایی در قالب برنامه جامع آموزش و پژوهش حوزه دریایی |
| مبحث کشاورزی/ چالش: بهره‌وری نامناسب نژادی از نهاده های تولید | |
| راهبرد: انطباق ظرفیت نژادی با نهاده‌های داخلی تولید | |
| اقدامات: | ۱. تدوین و اجرای نقشه پویای نیازمندی های نژادی منطبق با شاخصهای زیست‌بوم کشور، از طریق داده پردازی و تعیین سناریوهای تغییر اقلیم و الگوی انتظاری اثرگذاری آنها و شبیه سازی تأثیر سناریوها بر ظرفیت تولیدی نژادهای کشور و انتخاب نژاد سازگار |
| ۳. افزایش تنوع نژادی سازگار از طریق شناسایی و به‌نژادی گیاهان، دام، طیور، آبزیان و موجودات قابل بهره‌برداری، نظیر بندپایان و گیاهان پست، با تأکید بر بهره‌برداری از ظرفیت نژادهای بومی در برنامه های اصلاح نژاد، بهره‌برداری از ظرفیت نژادهای وارداتی سازگار و استفاده مؤثر ا ظرفیت نژادهای وحشی دارای ظرفیت اهلیت در زنجیره تأمین کشاورزی | |
| راهبرد: بهره‌برداری از ظرفیت علمی و دانشی مراکز دانشگاهی و مشارکت مردمی در توسعه نژادهای سازگار با زیست‌بوم کشور | |
| اقدامات: | ۱. ایجاد و تسهیل فعالیت قطب های علمی دانشگاهی برای ارزیابی، تعیین مشخصات، اصلاح و توسعه نژادی |
| ۲. تسهیلگری و ایجاد انگیزه برای ورود مؤثر شرکت های دانش‌بنیان در توسعه نژادی سازگار با زیست‌بوم کشور | |
| ۴. استقرار کارآمد و توسعه حفاظت از مالکیت معنوی اشخاص و گروه های فعال در توسعه نژادی سازگار | |
| راهبرد: حفاظت از تنوع نژادی کشور | |
| اقدامات: | ۱. رصد مستمر تغییرات ظرفیت نژادی کشور و ایجاد پایگاه های اطلاع رسانی و ارائه دسترسی های طبقه بندی شده به بهره‌برداران و ذینفعان |
| مبحث فقر و تامین اجتماعی/ چالش: ضعف در بسیج ظرفیت های مردمی برای ریشه‌کنی فقر | |
| راهبرد: توسعه گفتمان انفاق و احسان | |
| اقدامات: | ۲. آموزش الگوهای اسلامی مشارکت و تأمین مالی مردمی، نظیر وقف و زکات و روش های نوآورانه تأمین مالی مردمی، از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| مبحث مشارکت اجتماعی/ چالش: ضعف در آمادگی ظرفیت های سازمان یافته مردمی برای نقش آفرینی در عرصه های اجتماعی و اداره کشور | |
| راهبرد: نهادینه سازی گفتگوی مؤثر دولت با مردم | |
| اقدامات: | ۴. تقدیر از نقدها و پیشنهادهای برتر درباره دولت مبتنی بر نظرسنجی مستقیم از صاحبنظران، فعالان، رسانه ها، مراکز علمی و نهادهای مردمی، با همکاری سازمان صدا و سیما، حوزه های علمیه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و سایر نهادهای فرهنگی و اجتماعی |
| راهبرد: توسعه گفتمان مشارکت مردم | |
| اقدامات: | ۲. آموزش الگوهای صحیح مشارکت های مردمی و مهارت افزایی اجتماعی در سطح نوجوانان وجوانان و معرفی عرصه های حضور آنها از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| راهبرد: توانمندسازی نهادهای مردمی | |
| اقدامات: | ۲. ایجاد رشته های تخصصی دانشگاهی در حوزه مدیریت نهادهای مردمی |
ادامه جدول خلاصه اقداماتی که وزارت علوم هم علاوه بر سایر نهادهای ذیربط بر عهده دارد:
| مباحث و راهبردها | |
| مبحث بانوان/ چالش: عدم توازن نقش های خانوادگی و اجتماعی بانوان | |
| راهبرد: بسط گفتمانی مرجعیت علمی و اجتماعی بانوان در چارچوب الگوی سوم نقش آفرینی بانوان | |
| اقدامات: | ۳. حمایت از راه‌اندازی دوره های تحصیلات تکمیلی و توسعه مراکز تخصصی و مطالعات مرتبط با نیازهای بانوان و خانواده، نشریات تخصصی و پژوهش های نظری و کاربردی مرتبط و نقد گفتمان های غربی و گفتمان های غلط سنتی |
| راهبرد: توسعه سازوکارهای توانمندسازی بانوان | |
| اقدامات: | ۱. طراحی برنامه ها و سازوکارهای لازم برای استعدادیابی بانوان پیشتاز در عرصه های مختلف، همسو با رویکرد هویت سازی مبتنی بر شاخص های تربیتی الگوی سوم، با اولویت بانوان تحت پوشش نهادهای حمایتی |
| ۲. مهارت افزایی دختران و بانوان در حوزه های خودفعالسازی و خودارزیابی و افزایش شناخت نسبت به خود و اعتماد به نفس و تکیه بر توانایی ها از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی | |
| مبحث بانوان/ چالش: رعایت ناکافی حقوق زنان و نارضایتی نسبی بانوان | |
| راهبرد: متناسب سازی قوانین و مقررات با زمینه‌های مرتبط | |
| اقدامات: | ۱. پیشنهاد اصلاح برخی مفاد قانون مدنی و قانون حمایت خانواده با رویکرد پایدارسازی نهادخانواده و متناسب با شرایط روز و مسائل نوین در چارچوب شرع مقدس، نظیر ارث، دیه، حضانت، نفقه، مهریه و خروج از کشور، و نظارت دقیق بر حسن اجرای قوانین مرتبط |
| مبحث بانوان/ چالش: گسترش برخی آسیب های اجتماعی مرتبط با بانوان | |
| راهبرد: تقویت زیرساخت های عمومی مرتبط با حوزه نشاط بانوان | |
| اقدامات: | ۱. ایجاد و گسترش عادلانه امکانات ورزشی، تفریحی، فرهنگی و هنری برای بانوان با رویکرد خانواده محور |
| ۲. تقویت، گسترش و به‌روزرسانی شیوه‌های خلاقانه نشاط بانوان نظیر برگزاری سفرهای طبیعت گردی | |
| مبحث خانواده و فرزندآوری/ چالش: کاهش ازدواج و تشکیل خانواده | |
| راهبرد: فرهنگ‌سازی و گره‌گشایی ذهنی در جامعه | |
| اقدامات: | ۲. حمایت از تولید و نشر محصولات فرهنگی و رسانه ای برای آموزش الگوهای صحیح همسرگزینی، ترغیب به ازدواج بهنگام، آسان و پایدار و تقویت مسؤولیت پذیری، بویژه در مردان .... با همکاری حوزه های علمیه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و ... سایر نهادها |
| ۳. آموزش الگوهای صحیح همسرگزینی، ترغیب ازدواج بهنگام، آسان و پایدار و تقویت مسؤولیت پذیری، بویژه در مردان، از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی | |
| راهبرد: کاهش مخاطرات ازدواج و آغاز زندگی | |
| اقدامات: | ۱. احیا و تقویت طرح ازدواج آسان با استفاده از ظرفیت های قانون تسهیل ازدواج جوانان و حمایت از ازدواج آسان دانشجویان و سایر اقشار |
| راهبرد: احیای الگوهای بومی واسطه گری و همسرگزینی | |
| اقدامات: | ۱. حمایت از تأسیس نهادهای همسریابی ازدواج با مشارکت نهادهای دینی، نظیر مساجد، و تقویت الگوهای واسطه‌گری بومی، نوآورانه و معتبر در سکوهای (پلتفرم ها) مجازی در چارچوب امنیت داده‌های شخصی کاربران .... با همکاری حوزه های علمیه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و ... سایر نهادها |
| مبحث خانواده و فرزندآوری/ چالش: کاهش فرزندآوری و اختلال در نظام حقوقی و تربیتی | |
| راهبرد: گره‌گشایی ذهنی در موضوع فرزندآوری و جمعیت | |
| اقدامات: | ۱. حمایت از تولید و نشر محصولات فرهنگی و رسانه ای برای ترویج ارزشمندی فرزندآوری و افزایش جمعیت باکیفیت .... با همکاری حوزه های علمیه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و ... سایر نهادها |
| ۳. آموزش ارزشمندی فرزندآوری و افزایش جمعیت باکیفیت و تغییر سبکهای پُرهزینه فرزندپروری به زوج های جوان، با تدوین محتوای مناسب و اصلاح کتب درسی متناسب با سیاست های کلی خانواده و جمعیت | |
| راهبرد: تقویت زیرساخت های تربیتی و حقوقی مرتبط با کودکان | |
| اقدامات: | ۳. حمایت از تولید و نشر محصولات فرهنگی و رسانه ای برای تقویت مهارت های والدگری با تمرکز بر نقش پدری در خانواده .... با همکاری حوزه های علمیه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و ... سایر نهادها |
| ۵. آموزش مهارت های والدگری با تمرکز بر نقش پدری در خانواده از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی، حذف محتواهای مغایر و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی | |
| مبحث خانواده و فرزندآوری/ چالش: افزایش طلاق و اختلافات خانوادگی | |
| راهبرد: افزایش مهارت های زندگی | |
| اقدامات: | ۱. آموزش مهارت های وابسته به جنسیت از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و حذف محتواهای مغایر |
| راهبرد: اصلاح نهاد حکمیت و مراقبت از خانواده | |
| اقدامات: | ۲. اجرای نظام مشاوره و آموزش خانواده قبل، حین و پس از تشکیل خانواده با استفاده از ظرفیت مساجد، مدارس، دانشگاهها، بقاع متبرکه، هیئات مذهبی و سایر نهادهای مردمی و همکاری شهرداریها |
ادامه جدول خلاصه اقداماتی که وزارت علوم هم علاوه بر سایر نهادهای ذیربط بر عهده دارد:
| مباحث و راهبردها | |
| مبحث مهاجرت/ چالش: فقدان نظام حکمرانی کارآمد مهاجرت در کشور | |
| راهبرد: تعامل و هماهنگی دستگاه های ذیربط برای ساماندهی وضعیت کلان مهاجرتی کشور | |
| اقدامات: | ۱. توسعه قدرت نرم و حوزه اثر گفتمان جمهوری اسلامی ایران در زمینه تمدن نوین ایرانی- اسلامی در منطقه از طریق تدوین سیاست های فعال مهاجرتی، مشتمل بر مهاجرتهای تحصیلی، کاری، بازگشتی و پناهجویی، به منظور تبادل سرمایه انسانی اثرگذار با کشورها و جذب نیروهای علاقمند به ارزشها و باورهای اسلامی و انقلابی |
| ۲. افزایش ضریب چرخش نخبگان با تقویت و توسعه ظرفیت همکاری با نهادهای بین المللی و سازمان های منطقه‌ای از جمله گروه دی هشت، اکو و سازمان همکاری اسلامی | |
| راهبرد: نهادسازی، ساماندهی و هماهنگی در امور مهاجرتی کشور | |
| اقدامات: | ۱. ایجاد سازمان ملی مهاجرت با مأموریت هماهنگی و مدیریت کلیه جریان های مهاجرتی ورودی و خروجی کشور و ساماندهی و ارتقای سطح همکاری های بین المللی با نهادها و سازمانهای بین المللی مهاجرت در دنیا و انتقال شورای ایرانیان به این سازمان، با پیشنهاد قوانین لازم |
| ۲. ایجاد پایگاه جامع آماری برای تبیین شاخص های کلان مهاجرتی کشور | |
| مبحث مهاجرت/ چالش: مهاجر فرستی و خروج دانشجویان، متخصصان و افراد ماهر و نیمه ماهر | |
| راهبرد: برنامه ریزی فعال و پیشدستانه برای مهاجرت های تحصیلی و کاری | |
| اقدامات: | ۱. ایجاد پنجره واحد صیانتی و حمایتی از دانشمندان و پژوهشگران در همکاری های علمی و فناوری بین المللی و توانمندسازی آنها، به منظور حضور عزتمندانه در عرصه های بین المللی |
| ۲. شناسایی، شبکه سازی، جذب و انتقال پروژه های فرامرزی و بین المللی به متخصصان برتر ایرانی داخل کشور، از طریق دعوت مستقیم و پروژه محور و بر اساس نیازسنجی در حوزه های تخصصی مورد نیاز کشور | |
| ۳. اعزام متخصصان، فارغ التحصیلان و نیروی کار ایرانی به خارج از کشور و گرفتن سهم قابل قبول از بازارهای کار منطقه ای و بین المللی با استفاده از ظرفیت اتحادیه های اقتصادی برای تقویت جایگاه اقتصادی کشور در بازار کار از طریق آموزش و توسعه حرفه ای نیروی کار ایرانی مطابق با استانداردهای بازارهای کار بین المللی برای داوطلبان کار در خارج از کشور و توسعه نظام ارزیابی مؤسسات اعزام نیروی کار ایرانی مطابق با نمونه های موفق کاریابی های تراز جهانی | |
| ۴. هدایت مهاجرت تحصیلی دانشجویان و برگزیدگان المپیادهای علمی و رتبه های برتر کنکور از طریق اعزام به دانشگاه های ممتاز دنیا به منظور تسهیل و تقویت بازگشت آنها به داخل کشور یا حفظ ارتباط و تعامل با آنها در خارج از کشور، در حوزه های اولویت‌دار دانشی و فناوری کشور و ساماندهی فعالیت مؤسسات اعزام دانشجو به خارج | |
| راهبرد: توسعه زیست‌بوم بازگشت ایرانیان خارج از کشور و افزایش ضریب آمادگی کشور برای بازگشت دانشمندان، متخصصان و کارآفرینان | |
| اقدامات: | ۳. شناسایی و جذب متخصصان، دانشمندان، کارآفرینان و شخصیت های برجسته فرهنگی و ورزشی ایرانی متمایل به بازگشت به کشور از طریق تسهیل و رفع موانع حقوقی، قانونی، اداری و تعریف پروژه های مشترک با دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی، شرکت های دانش‌بنیان، بخشهای غیردولتی و انجام پروژه های اولویت دار داخل کشور با استفاده از ظرفیت های قانونی موجود و پیشنهادقوانین لازم |
| ۴. تسهیل اشتغال متخصصان، دانشمندان و شخصیت های برجسته فرهنگی و ورزشی ایرانی مقیمخارج بر اساس نقشه نیازمندی های کشور در رسته ها و سطوح مختلف شغلی | |
| راهبرد: باز بهره‌مندی و تسهیل تعاملات ایرانیان مقیم خارج با سرزمین مادری | |
| اقدامات: | ۴. افزایش مشارکت و تعامل دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی، شرکتهای دانش بنیان، نهادهای غیردولتی با متخصصان ایرانی مقیم خارج، از طریق ارائه مشوقها و امتیازات ویژه برای تعامل بین المللی در قالب طرحهای مشترک |
| ۷. ایجاد صندوق حمایت مالی ویژه از دانشجویان و فارغ التحصیلان ایرانی خارج از کشور متمایل به حفظ ارتباط و تعامل با داخل کشور | |
| مبحث مهاجرت/ چالش: ضعف در جریان مهاجرپذیری | |
| راهبرد: تقویت جاذبه سرزمینی حوزه تمدنی ایرانی- اسلامی در سطح کشورهای منطقه و دنیای اسلام | |
| اقدامات: | ۱. تسهیل جذب دانشمندان، متخصصان و کارآفرینان کشورهای همسایه، منطقه و جهان اسلام به منظور چرخش نخبگان از طریق بورسیه های تحصیلی یا بورسیه های فرهنگی مبتنی بر معیارهای شفاف علمی |
| ۲. ایجاد دفاتر تسهیلگر و معرفی کننده برنامه های اقامت تحصیلی- فرهنگی ایران در سطح کشورهای منطقه و جهان اسلام از طریق فعال سازی ظرفیت بخش خصوصی | |
| راهبرد: ارتقای تراز سطح پذیرش دانشجویان بین المللی و تسهیل ماندگاری و ادغام فارغ التحصیلان خارجی در جامعه ایران | |
| اقدامات: | ۱. تقویت فرهنگ مهاجرپذیری و ارتقای ضریب جذب ادغام فرهنگی اجتماعی دانشمندان، متخصصان، دانشجویان و طلاب خارجی مشغول به کار و تحصیل در قطبها و شهرهای علمی و مذهبی داخل کشور |
| ۲. بازنگری و بهبود شرایط بورسیه و روادید و تنوع گزینه های اقامت و اشتغال پس از تحصیل برای دانشجویان بین المللی | |
| ۳. تسهیل فرایندهای تأیید دانشگاهها و مدارک دانشگاهی ایران در کشورهای هدف، همراه با استفاده از ظرفیت معاهدات بین المللی به منظور جذب و تبادل دانشجوی خارجی در ایران | |
| ۴. اعطای اقامت کاری بلندمدت به دانشمندان، متخصصان و کارآفرینان خارجی برجسته متناسب با مهارت و تخصص آنها و طراحی سازوکارهای لازم، به منظور اطمینان از استفاده بهینه در دوره اقامت | |
ادامه جدول خلاصه اقداماتی که وزارت علوم هم علاوه بر سایر نهادهای ذیربط بر عهده دارد:
| مباحث و راهبردها | |
| مبحث سلامت/ چالش: درمان محوری نظام سلامت و بی توجهی به پیشگیری | |
| راهبرد: ارتقای سواد سلامت جامعه برای افزایش خودمراقبتی فعال و اصلاح سبک زندگی | |
| اقدامات: | ۱. آموزش الگوهای خودمراقبتی فعال، تغذیه سالم، ورزش و آموزش های پُرکاربرد طب سنتی با محوریت خانواده از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی برای دانش آموزان، دانشجویان و والدین |
| مبحث سلامت/ چالش: بهره مندی ناکافی و دسترسی غیرعادلانه به خدمات پزشکی بویژه در مناطق محروم | |
| راهبرد: استفاده حداکثری از ظرفیت ها برای تربیت نیروی انسانی موردنیاز بویژه برای خدمت در مناطق محروم | |
| اقدامات: | ۱. تقویت نیروی انسانی بومی جهت خدمت در مناطق محروم از طریق بومیگزینی و افزایشظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی تا رسیدن به سطح کشورهای همتراز و توجهبه نیازهای سالمندی جمعیت کشور در آینده نزدیک (بلندمدت - وزارت بهداشت، درمان و |
| ۲. فراهم کردن امکان بورسیه دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی توسط نهادهای دارای مأموریت محرومیت زدایی، نظیر بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، نیروهای مسلح، کمیته امداد امام خمینی (ره)، آستان قدس رضوی و سایر مؤسسات غیردولتی با همکاری دانشگاه های دولتی و غیردولتی | |
| راهبرد: بازنگری در شاخص های ورود به پزشکی با اولویت تحصیل در تخصص های موردنیاز | |
| اقدامات: | ۱. پذیرش دانشجوی پزشکی به صورت تخصص پیوسته در رشته های پایه نظیر داخلی و اطفال و رشته های دارای اولویت یا دچار کمبود نظیر طب سالمندی، طب سنتی، طب اورژانس و عفونی |
| راهبرد: ایجاد روش های متنوع مشارکت مردم در مدیریت، نظارت و ارائه خدمات داوطلبانه بهداشت و درمان | |
| اقدامات: | ۳. ایجاد امکان بورس تحصیلی جوانان بومی توسط مردم یک منطقه برای تحصیل در رشته های پزشکی و دندانپزشکی با تعهد خدمت بلندمدت به مردم همان منطقه |
| مبحث سلامت/ چالش: بهره وری پایین هزینه کرد در بخش بهداشت و درمان | |
| راهبرد: بازطراحی فرایند ارائه خدمت با رویکرد به‌کارگیری نیروهای حد واسط | |
| اقدامات: | ۱. توسعه آموزش نیروهای حد واسط (مراقب سلامت) برای ارائه خدمات درمانی غیرپزشک محور با نظام پرداخت مبتنی بر پیشگیری محوری و کیفیت مراقبت |
| مبحث ورزش/ چالش: سهم پایین ورزش همگانی در سبک زندگی مردم | |
| راهبرد: افزایش بهره‌مندی و گسترش دسترسی عموم مردم به ورزش | |
| اقدامات: | ۲. فراهم سازی زمینه استفاده خانواده ها از محوطه مدارس، دانشگاهها، اماکن و فضاهای فرهنگی در ساعات آزاد برای برگزاری برنامه ها و فعالیت های ورزشی |
| مبحث ورزش/ چالش: ضعف رویکردهای فرهنگی و تمدنی در ورزش | |
| راهبرد: فعالسازی کارکردها و ظرفیت های فرهنگی، اجتماعی، هویتی و تمدنی ورزش | |
| اقدامات: | ۴. استقرار نظام آموزشِ ورزش برای کارآمدسازی و بهره‌مندی از ظرفیت های آموزشی، پرورشی، علمی، تحقیقاتی و فناورانه در ورزش، به منظور فعالسازی نقش تربیتی، فرهنگی و هویتی ورزش |
| مبحث گردشگری/ چالش: حجم پایین و توزیع نامتوازن گردشگری داخلی | |
| راهبرد: اطلاع رسانی و آگاهی بخشی درباره جاذبه ها و مقصدهای گردشگری | |
| اقدامات: | ۳. معرفی جاذبه ها و مقصدهای گردشگری کشور از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| مبحث سبک زندگی و رفتار اجتماعی/ چالش: انفعال فرهنگ عمومی در برابر تهاجمات گسترده به سبک زندگی و ضعف سواد مصرف | |
| راهبرد: افزایش سواد مجازی و ارتقای مقاومت فرهنگی | |
| اقدامات: | ۲. آموزش سواد مجازی از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| راهبرد: تحول گفتمانی نظام فضیلت های اجتماعی | |
| اقدامات: | ۲. آموزش های لازم برای ارتقای فضیلت اجتماعی گروه های پیشرو در تحول فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| راهبرد: مدیریت روندها، روندسازی و گفتمان سازی اجتماعی | |
| اقدامات: | ۳. آموزش سنتها، آیین ها و مناسک اجتماعی گسترده ملی از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| مبحث ایثار و ایثارگران/ چالش: ضعف در نهادینه سازی فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت | |
| راهبرد: نوآوری و خلاقیت در استفاده از ابزارها برای اعتلا، ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت | |
| اقدامات: | ۵. تبیین ادبیات مقاومت و پایداری و ارائه روایتگری های متقن، مستند، منصفانه و بهنگام رویدادهای تاریخ ایثار، جهاد و شهادت، از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی |
| ۷. تحلیل خاطرات شهدا و ایثارگران، به منظور احصا، ترویج و آموزش الگوهای معرفتی و مدیریتی، با استفاده از ظرفیت های علمی بنیاد شهید و امور ایثارگران از جمله دانشگاه شاهد | |
| راهبرد: بسط جغرافیایی مصادیق ایثار، جهاد و شهادت | |
| اقدامات: | ۳. نمادسازی جمهوری اسلامی به عنوان کشوری غنی در فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت و معرفی رویدادها و شخصیت های برجسته آن به جهانیان از طریق برگزاری رویدادهای علمی ملی، منطقه ای و بین المللی و انتشار مقالات در مجلات بین المللی و تولید آثار هنری با جامعه مخاطب منطقه ای و بین المللی |
| مبحث صنایع فرهنگی/ چالش: محیط کسب و کار نامناسب صنایع فرهنگی | |
| راهبرد: ایجاد فرصت های یادگیری برای توسعه کسب و کارهای صنایع فرهنگی | |
| اقدامات: | ۱. اولویت‌دهی به تأسیس رشته های صنایع خلاق در هنرستانها و مراکز آموزش فنی و حرفه ای و آموزش عالی |
| ۲. معرفی بازار صنایع فرهنگی و روشهای توسعه کسب و کارهای مرتبط از طریق تدوین محتواهای مناسب، اصلاح کتب درسی و به‌کارگیری ابزارهای نوین آموزشی | |
| مبحث صنایع فرهنگی/ چالش: ضعف رقابت پذیری صنعت پویانمایی و بازی های دیجیتال | |
| راهبرد: حمایت از کاربردپذیری بازی های دیجیتال | |
| اقدامات: | ۱. حمایت از تحقیق، تولید و تجاری سازی بازیهای دیجیتال در زمینه آموزش، مهارت آموزی و سلامت |
| ۲. حمایت از تحقیق، تولید و تجاری سازی بازیهای دیجیتال مبتنی بر فناوری های نوظهور از جمله بلاکچین، واقعیت گسترده و پردازش ابری | |
| مبحث صنایع فرهنگی/ چالش: نابسامانی نظام تولید، توزیع و ترویج کتاب | |
| راهبرد: توسعه فناوری های نوین ترویج کتاب | |
| اقدامات: | ۱. حمایت از سرمایه گذاری بخش غیردولتی در توسعه زیرساخت های دیجیتال و فناورانه در صنعت نشر |
| مبحث اطلاعات/ چالش: ضعف در مواجهه با برخی مسائل، تهدیدات و تهاجمات اطلاعاتی | |
| راهبرد: توسعه ظرفیت های آموزشی متناسب با اولویت های اطلاعاتی و امنیتی کشور | |
| اقدامات: | ۱. توسعه رشته های تخصصی مورد نیاز، توانمندسازی کارشناسان و جذب سرمایه انسانی متخصص، با اولویت روندهای نوین امنیتی در فضای مجازی، الگوهای جنگ های نوین اطلاعاتی نرم، شناختی، ادراکی، هیبریدی، سایبری، بیوتروریسم، سایبرتروریسم، نفوذ و فروپاشی از درون و جریان های نوظهور فرهنگی، معرفتی و هنری با همکاری نهادهای اطلاعاتی- امنیتی |
| مبحث اطلاعات/ چالش: تلاش دشمن برای نفوذ و اختلال در برخی فرایندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی | |
| راهبرد: ارتقای نظارت های حفاظتی و حراستی در گلوگاه های تبادل اطلاعات حساس | |
| اقدامات: | ۱. رصد و پایش مستمر مسیرها و گلوگاه های تبادل و انتقال اطلاعات راهبردی و جلوگیری از نشت و انتقال اطلاعات به عناصر فاقدصلاحیت |
| مبحث پشتیبانی دفاعی/ چالش: تنوع و رشد فزاینده تهدیدات توأم با تشدید محدودیت های منابع | |
| راهبرد: توسعه زیرساخت های صنعتی و اکتساب فناوری های پیشرفته | |
| اقدامات: | ۱. شناسایی و کسب قابلیت فناورانه موردنیاز، با فعالسازی مراکز دانشگاهی، شرکت های دانش‌بنیان و سایر ظرفیت های پژوهشی در سطح ملی، مبتنی بر سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی- امنیتی جمهوری اسلامی ایران به منظور ایجاد نوآوری جهشی در سامانه های دفاعی |
این ۳۳ مبحث در عین حال که هر کدام نهاد مسئول خود را دارد باید از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز پیگیری شود.