خبرگزاری مهر، گروه سیاست- محمد مهاجرانی: این روزها که مذاکرات احیای برجام در وین دچار وقفه شده است، زمزمه‌های مخرب جریانات سیاسی داخلی نیز در واشنگتن برای جلوگیری از بازگشت آمریکا به برجام بالا گرفته است.
در جدیدترین نسخه از سنگ‌اندازی‌های همیشگی آمریکایی‌ها در مورد یک معاهده بین‌المللی، این بار نمایندگان مجلس سنای این کشور پرچم مخالفت با مذاکرات وین را عَلم کردند.
در همین راستا ۴۹ سناتور مجلس سنای آمریکا با صدور بیانیه‌ای مشترک به ابراز مخالفت با تلاش‌های دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگشت به برجام پرداختند.
این سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکایی در این بیانیه بر موضع خود در رد هر گونه تلاش از سوی دولتِ بایدن برای رفع تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران به بهانه ادعایی «حمایت از تروریسم» تأکید کردند و گفته‌اند که تلاش خواهند کرد تصمیم‌گیری در خصوص رفع چنین تحریم‌هایی را به کنگره بیاورند.
در این بیانیه آمده است: «به استناد قرائن مختلف می‌توان گفت به نظر می‌رسد دولت بایدن عرصه را به ایران واگذار کرده است. به نظر می‌رسد دولت با رفع تحریم‌هایی که دلیل وضع آنها نه فعالیت‌های هسته‌ای ایران بلکه حمایت مستمر از تروریسم و نقض فاحش حقوق بشر بوده موافقت کرده است.
همچنین حزب «فیل‌ها» از دولت بایدن به دلیل «عدم مشورت کافی» با کنگره در خصوص برجام انتقاد کرده و نوشته‌اند که دولتِ بایدن به مفاد قانونی موسوم به «قانون بررسی توافق هسته‌ای ایران» که خواستار ارائه هر گونه توافق هسته‌ای با ایران به کنگره است پایبند نبوده است.[حزب جمهوری خواهان آمریکا با نماد فیل شناخته می‌شود]
سناتورهای آمریکایی همچنین در این بیانیه تاکید کردند که قصد دارند هر گونه تلاش برای برداشتن تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران به بهانه تروریستی را به رأی‌گیری در مجلس سنا منوط کنند. آنها همچنین تصریح کردند: به دنبال بازاعمال چنین تحریم‌هایی بعد از رفع احتمالی آنها خواهند بود.
ترامپ فهرست تحریمی را بسط داد
این نوع رفتار آمریکایی‌ها محدود به پارلمان‌ها نمی‌شود بلکه پس از خروج ترامپ از برجام دولت این کشور، برخی از افراد و نهادهایی را که پیش‌تر به بهانه هسته‌ای در فهرست تحریم قرار گرفته بودند به بهانه‌های دیگر در فهرست تحریم‌ها قرار داد.
تیم ترامپ به صراحت اعلام کرد که هدف از اضافه کردن برچسب‌های تحریمی جدید (مانند تروریسم و حقوق بشر) به نهادهایی که پیش‌تر به بهانه همکاری با برنامه هسته‌ای ایران در فهرست تحریم قرار داشتند، دشوار کردن بازگشت به برجام برای دولت آینده آمریکا است.
تأیید قانون کنگره برای سخت‌تر شدن مذاکرات توسط اوباما
این رفتار سناتورهای آمریکایی در هنگام انجام مذاکرات برجام نیز مسبوق به سابقه است و کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نیز در پی توافق لوزان ضمن انتقاد از نحوه مذاکرات از سوی دولت اوباما طرحی را به تصویب رساند که امکان ورود و نظارت کنگره‌ی آمریکا بر توافق هسته‌ای و قدرت لازم برای کنگره به جهت تأیید یا رد توافق نهایی اتمی با ایران را فراهم کرد.
طرح سنای آمریکا از سوی باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی و رابرت منندر، سناتور ارشد حزب دمکرات ارائه شده بود و از پشتیبانی اکثریت مجلس سنا، متشکل از سناتورهای حزب جمهوری‌خواه و دمکرات برخوردار بود.
به‌رغم مخالفت اولیه باراک اوباما با درخواست‌های کنگره، سرانجام پس از تغییراتی محدود، این طرح به امضای رئیس جمهور آمریکا هم رسید.
در یکی دیگر از این دست اقدامات خصمانه اسفند ماه سال ۱۳۹۳ یعنی چند ماه پیش از توافق برجام ۴۷ نفر از سناتورهای جمهوری خواه آمریکایی در نامه‌ای سرگشاده به مقامات کشورمان هشدار دادند که هرگونه توافق هسته‌ای میان آمریکا و ایران تنها تا پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما دوام خواهد داشت.
سناتورهای آمریکایی در بخشی از این نامه خطاب به مقامات ایرانی نوشتند: با توجه به مذاکرات هسته‌ای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران با دولت آمریکا به نظر می‌رسد مقامات ایرانی با سیستم قانونی آمریکا به درستی آشنا نیستند. هرگونه توافقی در صورت تأیید نشدن کنگره عملی نخواهد شد و تنها در کاخ سفید باقی خواهد ماند.
در ادامه این نامه تصریح شد: رئیس جمهور بعدی آمریکا به راحتی می‌تواند با حرکت خودکار این توافق را به طور کلی لغو کند و کنگره نیز می‌تواند مفاد این توافق را در زمان دلخواه تغییر دهد.
ظریف: دولت‌ها به بهانه مقررات داخلی از اجرای تعهدات بین المللی خود سرباز زنند
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه‌ی سابق کشورمان در واکنش به این نامه تاکید کرد: این سناتورها باید بدانند که دنیا معادل آمریکا نیست و روابط بین الملل بر اساس موازین حقوق بین الملل و تعهدات و تکالیف بین المللی دولت‌ها تنظیم می‌شود، نه بر اساس قوانین داخلی ایالات متحده. ممکن است سناتورهای امضا کننده نامه فوق الذکر به صورت کامل آگاه نباشند که در حقوق بین الملل، دولت‌ها نماینده کل حاکمیت و مسئول روابط خارجی کشور خود و ملزم به اجرای تعهداتی هستند که در روابط با دیگر دولت‌ها می‌پذیرند و نمی‌توانند به بهانه مقررات داخلی از اجرای تعهدات بین المللی خود سرباز زنند.
سوءاستفاده ترامپ از ضعف ساختاری برجام برای برهم زدن آن
البته بعد تر و پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ در ریاست جمهوری آمریکا مشخص شد که اگر در مستحکم کردن یک معاهده بین‌المللی اهتمامی وجود نداشته باشد، چگونه حرکت دست رئیس جمهور آمریکا می‌تواند به سادگی قدرت برهم زدن تعهدات این کشور را داشته باشد.
امیرعبداللهیان: تضمین قانونی طرف آمریکایی مهم است
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز در یکی از مصاحبه‌های اخیر خود به این موضوع اشاره داشت و تاکید کرد: تضمین حقوقی و قانونی نیز برای ما مهم است. طرف آمریکایی تاکید می‌کند که به هیچ وجه قادر نیست این توافق را در کنگره به تصویب برساند. برای ما تضمین قانونی طرف آمریکایی و طرف غربی هم مهم است. من حتی به همکارم آقای «علی باقری» گفتم در مذاکرات می‌توانند به طرف‌های غربی بگویند اگر نمی‌توانید به صورت قانون در مجلس خود این توافق را به تصویب برسانید، حداقل پارلمان کشورتان یا رئیس پارلمان‌های کشورهایی که طرف مذاکرات برجامی ما هستند می‌توانند در یک بیانیه سیاسی پایبندی خود را به این توافق و بازگشت به اجرای توافق برجام اعلام کنند.
از این رو، با توجه به تلاش‌های گسترده جریان‌های داخلی آمریکا برای ایراد ضربه به منافع ملت ایران، لازم است در صورت حصول هرگونه توافق در جریان مذاکرات وین، تضامین سیاسی، فنی و حقوقی محکمی در خصوص عدم تکرار رفتارهای خصمانه از سوی هر یک از مجالس یا دولت آینده آمریکا گرفته شده و مانع از تکرار خسارت پیشین شد.