خبرگزاری مهر – گروه استانها: یکی از آثار ثبت جهانی در استان کرمان کویر لوت است، کویر لوت در محدوده سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی قرار گرفته است اما ۷۰ درصد از شگفتی‌های و جاذبه‌های این کویر در استان کرمان قرار گرفته است.
مردم شهداد که تا قبل از ثبت جهانی کویر با مشکلات اقتصادی فراوانی دست به گریبان بودند بعد از ثبت جهانی کویر شهداد، اقتصاد شهر را بر مبنای گردشگری بنا کردند و همین مساله موجب برگشتن بسیاری از جوانان به شهر شهداد و روستاهای اطراف این منطقه شد.
هر چند خشکسالی امان مردم این منطقه را بریده است اما استفاده از مواهب طبیعی برای جذب گردشگر موجب شد شهدادی‌ها خانه‌های متروک روستایی را به بومگردی های زیبا تبدیل کنند به طوری که شهداد در زمانی اندک به یکی از مهمترین مقاصد گردشگران خارجی تبدیل شد و اتوبوس‌های مملو از توریست‌ها روزانه وارد کویر شهداد می‌شدند.
اما شیوع کرونا ضربه‌ای سنگین به اقتصاد شهداد زد به طوری که بسیاری از بومگردی ها ورشکست شدند اما پس از واکسیناسیون و مهار نسبی کرونا بار دیگر این بومگردی ها به رونق قبلی خود بازگشتند و حالا آسمان بی نظیر کویر شهداد در کنار، کلوت ها، نبکاها و تپه‌های شنی، گندم بریان و قلعه‌های تاریخی، موجب احیای دوباره کویر شهداد شده‌اند.
در آستانه نوروز ۱۴۰۱ و آزاد شدن سفر برای افرادی که واکسن تزریق کرده‌اند شهر شهداد و روستای اطراف از جماله شفیع آباد به تکاپو افتاده‌اند.
بوی شکوفه‌های مرکبات و نخلستان‌ها شهر را فرا گرفته و بهار زودتر از سایر قسمتهای استان به شهداد رسیده است.
بوی شکوفه‌های مرکبات و نخلستان‌ها شهر را فرا گرفته و بهار زودتر از سایر قسمتهای استان به شهداد رسیده است
شهرداری شهداد و بخشداری این شهر هر را آماده کرده‌اند و مردم هم بومگردی ها را رونق داده‌اند که بار دیگر شهداد رونق بگیرد.
برای رسیدن به شهداد باید از کنار باغ ثبت جهانی شازده ماهان عبور کرد و جایی در میانه ارگ بم و ارگ راین جاده زیبایی از میانه ارتفاعات سیرچ می‌گذرد و بعد از گذر از روستای محل تولد مرادی کرمانی و یکی از تونل‌های بزرگ کشور، ناگهان رودخانه خروشان و کوه‌های سر سبز جای خود را به کویری می‌دهد که تنها گیاهانش نبکاهای سبز حاشیه کویر است.
ویترینی از شگفتی‌های کویر در مقابل مسافران
و اینجا دقیقاً جایی است که کویر شگفتی‌های خود را در ویترینی مقابل چشم گردشگران قرار می‌دهد و دنیایی دیگر را مقابل چشم مردم قرار می‌دهد.
زهرا حسن زاده، فعال گردشگری شهداد در گفتگو با مهر می‌گوید: خوشبختانه بعد از گذشت دو سال مسافران نوروزی به شهر شهداد آمده‌اند و از چند روز قبل شاهد حضور مسافران در شهداد هستیم.
وی گفت: کویر شهداد در واقع تنها اثر ثبت جهانی طبیعی ایران است که عرصه‌ای بسیار گسترده است و نکته جالب توجه اینکه حضور در این منطقه برای مسافران تجربه‌ای عجیب و تکرار نشدنی است زیرا در کل جهان فقط دو صحرا وجود دارد که می‌توان در آنها نبکاهای و کلوت های سر به فلک کشیده را مشاهده کرد.
وی افزود: متأسفانه دریاچه لوت خشکیده است اما کویر لوت همیشه شگفتی‌های خود را چنان در مقابل چشم مسافران قرار می‌دهد که مسافران محصور می‌شوند.
حضور در گرم‌ترین نقطه زمین
حسن زاده به وجود گرم‌ترین نقطه زمین در گندم بریان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر دمای هوا به حدی رسیده که می‌توان در این منطقه حضور یافت البته توصیه می‌شود حتماً از راه بلد برای حضور در این منطقه استفاده شود.
وی گفت: نبکاها در واقع تپه‌هایی هستند که دور درختان بزرگ کویری ایجاد شده‌اند و به مرور زمان که فرسایش بادی روی داده دور این درختان تپه‌هایی زیبا ایجاد شده که مانند گلدان هستند.
این فعال گردشگری شهداد افزود: کمی که به سمت کویر پیش بروید کلوته‌ای زیبای شهداد دیده می‌شوند که تنها در دو نقطه از صحراهای جهان می‌توان چنین منظره‌ای را مشاهده کرد.
وی گفت: کلوت ها سازه‌های شنی بسیار بزرگ هستند که در اشکال مختلف در دل کویر ایجاد شده و منظره‌ای شگفت انگیز ایجاد می‌کنند.
وی به رصد آسمان کویر در شهداد اشاره کرد و گفت: در بومگردی ها و کمپ‌های شهداد می‌توان وسایل رصد آسمان را مشاهده کرد اما به صورت کلی آسمان کویر آنقدر زیبا است که با چشم غیر مسلح هم می‌توان در آن غرق شد.
وی گفت: حضور گردشگران در شهداد برای مردم این منطقه یک بشارت و عیدی بسیار بزرگ است و بسیاری از مشاغلی که در حال از بین رفتن بودند بار دیگر رونق می‌گیرد.
حضور گردشگران در شهداد برای مردم این منطقه یک بشارت و عیدی بسیار بزرگ است و بسیاری از مشاغلی که در حال از بین رفتن بودند بار دیگر رونق می‌گیرد
این فعال گردشگری می‌گوید: خرما، مرکبات، سیر تازه و شیرینی‌های محلی و بافته‌های سنتی از جمله سوغات شهداد محسوب می‌شود.
وی از گردشگران خواست در صورت حضور در این منطقه تمام تلاش خود را برای پاکیزه و بکر نگه داشتن کویر به کار ببرند.
وی گفت: نخستین پرچم ایران به درفش شهداد معروف است که در حفاری‌های مناطق تاریخی شهداد کشف شده و شهری به نام شهر کوتوله‌ها نیز در حاشیه شهر شهداد از هزاران سال قبل وجود دارد که افسانه‌های زیادی در خصوص این شهر نقل شده است.
این کویر هرچند درگذشته از ناشناخته‌ترین بخش‌های طبیعت کرمان محسوب می‌شد اما در حال حاضر این بخش از طبیعت ایران به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین مکان‌های گردشگری برای گردشگران خارجی محسوب می‌شود.
کوتوله‌های شهداد
کلوت به کوه‌های شنی می‌گویند که براثر عامل فرسایشی باد و آب ایجاد می‌شود و فرم‌ها و شکل‌های مسحورکننده‌ای را می‌سازد که کمتر کسی می‌تواند پس از دیدن این مناظر انگشت‌به‌دهان نماند و مسحور این زیبایی بی‌مانند نشود.
کلوت که از ترکیب دو واژه «کل» به معنی آبادی و «لوت» که نام بیابانش است گرفته می‌شود.
وقتی ناگهان در دل بیابان لوت چشمتان به سازه‌های خاکی عجیب‌وغریب بیفتد و این سازه‌های خاکی تا چشم کار می‌کنند دیده می‌شوند، انگار وارد یک شهر شده‌اید. شهری بدون هیچ سکنه‌ای که انگار تنها برای ارواح ساخته‌شده. شاید برای همین است که می‌گویند اینجا شهر جن و پری است، شهداد تا کرمان ۱۰۰ کیلومتر فاصله و تا شهر افسانه‌ای «کلوتها» ۴۰ کیلومتر فاصله دارد.
نبکاها بزرگ‌ترین گلدان‌های طبیعی
در نزدیکی شهداد، «نبکا» ها (گلدان‌های کویری) وجود دارد که گاه طول آنها به ۱۰ متر می‌رسد؛ در حالی که بلندترین نبکاهای صحراهای آفریقا سه متر طول دارند.
شهر افسانه‌ای کلوتها ۱۱ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و حدود ۲۰ هزار سال قبل، با فرسایش آبی و بادی به وجود آمده است. در کویر شهداد، ۱۰۰ هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جای دنیا مشابه آن نیست. در محدوده‌ای ۳۰ هزار کیلومتری در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد.
گرم‌ترین نطقه زمین
گرم‌ترین نقطه زمین طبق تحقیقات ناسا در کویر مرکزی لوت قرار دارد هر چند تصور می‌شد این منطقه گندم بریان است اما بعداً مشخص شد در کنار گندم بریان نقطه‌ای دیگر در چند کیلومتری منطقه گندم بریان وجود دارد که گرمای هوا در آن در تابستان به ۷۰ درجه نیز می‌رسد. در این نقطه آنقدر هوا گرم است که باکتری هم نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
شاهد این ادعا جسد سالم گاوی است که در زمستان سال ۱۳۶۵ در کویر لوت تلف شده است. پس از گذشت ۱۵ سال از آن زمان، جسد این گاو در حالی که براثر نور شدید آفتاب خشک شده بود بدون هیچ تغییری پیدا شد.
تمدن خبیص و نخستین پرچم ایران
«خبیص»، یا نام قدیم شهداد، در حاشیه غربی و دامنه شرقی کوهستان سیرچ واقع شده است. این بخش در پای بلندترین کوه‌های این ناحیه، یعنی سیرچ و جفتان، قرار گرفته است و ارتفاع بلندترین قله آن به ۳ هزار و ۹۹۰ متر می‌رسد.
قلل ارتفاعات این کوهستان تا اواخر اردیبهشت ماه پوشیده از برف است؛ از این رو، آب‌های فراوانی به طرف دشت جریان دارد.
در حاشیه غربی دشت لوت، جز در منطقه بم، هیچ مکانی به این اندازه از آب دائمی برخوردار نیست. به نظر می‌رسد که از هزاران سال پیش، اطراف خبیص بزرگ‌ترین ناحیه برای تمرکز جمعیت بوده است.
شهداد در ارتفاع ۴۳۰ متری از سطح دریا قرار دارد. از سمت شرق فاصله آن تا دشت لوت حدود ۳۰ کیلومتر و مشرف به جلگه‌ای است به نام تکاب که بخش اصلی خبیص را تشکیل می‌دهد.
تمدن خبیص نام تمدنی است که در کاوش‌های صورت گرفته آثار مختلفی از آن پیدا شده است که یکی از مهمترین این آثار پرچمی است که به عنوان کهن‌ترین پرچم ایران شهرت دارد و در تهران نگهداری می‌شود.
رودخانه شور
آب دائمی شهداد از رودخانه «درختنگان» تأمین می‌شود. این رودخانه از ارتفاعات «هی‌نامان» سرچشمه می‌گیرد و از راه دره درختنگان عبور می‌کند؛ در مدخل تنگه «چهار فرسخ»، به طرف جنوب منحرف می‌شود، سپس از طریق آبادی ابراهیم‌آباد به سوی لوت جریان می‌یابد. آب این رودخانه در زمستان فراوان و در تابستان کم می‌شود. در تنگه چهار فرسخ، شعبه‌ای از رودخانه درختنگان جدا شده و مستقیم رو به شرق، به طرف شهداد، جاری است.