خبرگزاری مهر – گروه استانها: دیار مینودری زادگاه، سکونت‌گاه و آرامگاه بزرگان و مشاهیری است که در طول تاریخ جهان اسلام همواره از خدمات آنها بهره برده و از آنها نام‌های نیکی برجای مانده است. بزرگانی همچون علامه رفیعی، عبدالجلیل قزوینی، حمدالله مستوفی، عبیدزاکانی، دهخدا، عارف قزوینی و… تنها اندک اندیشمندانی هستند که در طول تاریخ در این خاک زرخیز زاده و یا زیسته‌اند.
مقام معظم رهبری در ۲۵ آذر ۸۲ در جمع مردم قزوین در رابطه با برجستگان تاریخی قزوین بیان می‌کنند «هشتصد سال پیش، دانشمندی درباره قزوین کتابی نوشته است به نام «التدوین» که سه جلد است. در آن تاریخ، سه جلد کتاب شرح حال شخصیت‌های علمی و فرهنگی و دینی و سیاسیِ قزوین را تهیه کرده است. این سوابق، خیلی حائز اهمیت است. آن زمان که خیلی از شهرهای ایران روستای کوچکی بود یا اصلاً نبود، در قزوین آن‌قدر عالم و شخصیت و چهره معروف وجود داشت که سه جلد کتاب «التدوین» درباره شرح حال اینهاست.»
معظم له در همین روز در بخش دیگری از سخنان خود بیان می‌کنند «در جایی خواندم که نتیجه آنچه از مطالعات مربوط به قزوین و استان قزوین به‌دست می‌آید، این است که به قدری از این شهر شخصیت‌های برجسته، از فقیه و حکیم و طبیب و ریاضیدان و مورّخ و هنرمند برخاسته که اگر کسی بخواهد اسم همه آنها را بگوید، اقلاً دو سه ساعت وقت لازم است».
همچنین بزرگانی همچون شهید رجایی، شهید بابایی، شهید لشگری، مرحوم ابوترابی و… نیز از بزرگان معاصری هستند که نام آنها در تاریخ انقلاب به زیبایی می‌درخشد.
مقام معظم رهبری همچنین در رابطه با نام‌آوران خطه مینودری در انقلاب اسلامی نیز می‌فرمایند «وقتی به دوره انقلاب نگاه می‌کنید، می‌بینید همه کشور شهدای بزرگی تقدیم کردند؛ اما چهره شهدا و برجستگان و ایثارگران قزوینی ممتاز است؛ مثل شهید «رجایی». در انقلاب، ما مثل شهید رجایی کم داریم. در میان رزمندگان - چه ارتش و چه سپاه - شهید «بابایی» یک انسان بزرگ و یک چهره ماندگار و فراموش‌نشدنی است. در میان آزادگان، معلّم معنوی آنها، مرحوم «ابوترابی» هم از این نمونه‌هاست».
از سویی هرچند این دیار و خطه نام‌آوران زیادی داشته اما امروز تعداد اندکی از این نام‌آوران فقید در قزوین آرامیده‌اند که سعی می‌کنیم به آنها اشاره کنیم.
مقبره شهید ثالث
مزار فقیه اصولی و مجتهد پر آوازه قرن سیزدهم، مرحوم ملأ محمد تقی برغانی معروف به شهید ثالث که در سال ۱۲۶۳ هجری قمری در محراب عبادت به دست پیروان فرقه بابیه به شهادت رسید در این مکان قرار دارد.
بنای مسجد مقبره را به دوران آق قویونلوها نسبت می‌دهند، ولی ایوان مجاور قاجاری است. سنگ قبر شهید ثالث شاهکاری از خوشنویسی، نقاشی و حکاکی هنرمندان به ویژه ملک محمد قزوینی محسوب می‌شود.
این آرامگاه در خیابان سلامگاه قزوین و جنب آستان امامزاده حسین (س) قرار دارد.
آرامگاه حمدالله مستوفی اولین مصحح شاهنامه
مقبره حمد الله مستوفی نویسنده و تاریخ نگار معروف سده هشتم و مؤلف تاریخ گزیده نزهه القلوب و ظفر نامه از آثار دوره ایلخانی است.
مزار این ادیب فرهیخته در محله ملک آباد قزوین، درسردابی واقع شده که بر روی آن بنایی به شکل مربع ساخته‌اند که پیش از گنبد به هشت ضلعی مبدل شده و دور تا دور آن مقرنس کاری است.
گنبد فیروزه‌ای مخروطی آن و کتیبه‌ای که به خط ثلث به معرفی پدران و آثار مستوفی اشاره شده این بقعه را از سایر آثار تاریخی شهر ممتاز کرده است.
حمدالله مستوفی مدت شش سال به تصحیح شاهنامه‌ی فردوسی مشغول بوده است و نسخه‌ای از آن فراهم ساخته که حائز اهمیت بسیار است، حداقل از این نظر که وی قریب پنج قرن پیش از آنکه اروپاییان – از آغاز قرن نوزدهم میلادی به بعد – به تصحیح شاهنامه بر اساس نسخه‌های خطی مختلف بپردازند، مستوفی به آشفتگی نسخه‌های شاهنامه در دوران حیاتش به یادگار گذاشته است که امروز فقط دو نسخه از آن موجود است.
آرامگاه رئیس المجاهدین رهبر مشروطه خواهان قزوین
شادروان میرزا حسن شیخ الاسلام فرزند مرحوم میرزا مسعود شیخ الاسلام، از علمای طراز اول قزوین در عهد ناصرالدین شاه، که رهبری آزادیخواهان و مشروطه طلبان خطه قزوین را بر عهده داشت و به دنبال مجاهدات و جانفشانی‌های فراوان در بر اندازی نظام استبدادی و فتح تهران، لقب «رئیس المجاهدین» یافت در شب عرفه سال ۱۳۳۶ قمری در گذشت.
وی برای خود آرامگاهی به همراه آب انبار و چند اتاق در ۲۵ کیلومتری جاده قدیم قزوین – تهران بنا کرد و موقوفاتی از جمله یک کاروانسرا و مقداری زمین برای آن تعیین نمود تا از محل عایدات آنها وسایل پذیرایی رایگان از رهگذران و مسافران در اتاق‌های آرامگاه فراهم آید.
این بنا به صورت مستطیلی با طول ۱۵ وعرض ۶۰/۱۲ متر در دو طبقه ساخته شده است. آب انبار و سرداب در قسمت زیرین قرار دارد و محل مقبره در طبقه بالا به مرکزیت اتاق چهار گوشی با طول ضلع ۲۰/۴ متر واقع شده است.
در وسط هریک از اضلاع چهارگانه این اتاق، طاقنمایی با قوس نعل اسبی ایجاد گردیده که طاقنمای شمالی و جنوبی به دو ایوان و شرقی و غربی به دو راهرو راه می‌یابند. در چهار گوشه مقبره چهار اتاق قرار دارد که با قوس گهواره ای شکل پوشش یافته‌اند و گنبدی مدور برفراز اطاق مرکزی ساخته‌اند که با کاشی‌های رنگین تزئین شده است. همسر رئیس المجاهدین را نیز در همین مکان به خاک سپرده‌اند.
مقبره پیر تاکستان
در کناره جنوب شرقی شهر تاکستان برجی آجری از بناهای دوره سلجوقی بر جای مانده که به نام مقبره پیر شناخته می‌شود.
این آرامگاه یک چهار طاقی است که هر ضلع آن در خارج ۶/۵۰ متر و از داخل ۴/۴۰ متر می‌باشد.
متأسفانه از تزئینات فراوان و کهن این بنا تنها دو رج طاق نماهای کوچک سه کولی تزئینی باقی مانده که به کمک آجرکاری خفته و رفته ایجاد شده واز بند کشی‌های نقش دار برخوردار است.
گنبد بنا که دوپوش و مخروطی بوده در اثر تعمیرات تغییر شکل یافته و به کمک چهار فیل پوش واقع در کنج‌ها و طاق نماهای میان آنها و سپس کاربندی‌های شبه طاقنما ی کوچک که بین هر فیل پوش و طاقنما ی بزرگ ایجاد شده بر پا گشته است و در داخل آنها نیز با آجر چینی، طرح‌های هندسی – از جمله صلیب شکسته – به وجود آورده‌اند.
سیدموسی زرآبادی
آیت الله سید موسی زرآبادی عالم ربانی و متألّه قرآنی است که از نوادگان عصر خود و نمونه کامل یک تربیت یافته در مکتب قرآنی در علم و عمل است.
وی در محضر اساتیدی همچون شیخ فضل الله نوری و سید شهاب الدین شیرازی تلمذ کرده و از او آثاری همچون تقریرات فقه و اصول، حاشیه بر منظومه سبزواری در دو جلد، شرح سلامان و آبسال ابن سینا، رساله‌ای مختصر درباره «مشروطیت» و بسیاری کتب دیگر باقی مانده است.
همچنین در محضر این عالم بزرگ اساتیدی همچون شیخ هاشم قزوینی از اساتید مقام معظم رهبری، حضرت آیة الله حاج شیخ علی اکبر الهیان تنکابنی قزوینی و سید محمد تقی معصومی اشکوری تربیت یافتند.
مقبره این عالم به نام در آستان مقدس امامزاده حسین (س) است.
شهید عباس بابایی و شوق پرواز
شهید عباس بابایی معاون نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی بود که در ۱۵ مرداد سال ۶۶ به شهادت رسید. این شهید بزرگ از خلبانان ماهر و تأثیرگذار در جنگ تحمیلی بود که توانست مأموریت‌های سوق‌الجیشی را در تاریخ جنگ به ثبت برساند.
شرکت در بیش از ۶۰ عملیات هوایی و پرواز با جنگنده‌هایی همچون نورثروپ اف -۵ و اف - ۱۴ تام‌کت، فرماندهی پایگاه هوایی هشتم شکاری و مسئولیت عملیات نیروی هوایی جمهوری اسلامی از سال ۶۲ تا زمان شهادت از جمله سوابق این فرمانده دفاع مقدس بود.
آرمگاه این شهید بزرگوار در گلزار شهدای شهر قزوین در کنار آستان مقدس امامزاده حسین (س) قرار دارد.
قزوین مهد بزرگان نام آوری است که همه به آن می‌بالیم. معرفی این بزرگان به نسل جوان بدون شک زمینه حضور مردم کشور در استان و آشنایی و تأمل بیشتر آنها در رابطه با قزوین را فراهم می‌کند.