خبرگزاری مهر، گروه استانها - محمد حسین عابدی: خشکسالی، سرمازدگی محصولات کشاورزی، تلاطم اقتصادی و تحریم‌ها و مشکلات و موانع تولید نشان داد که استان سمنان برای توسعه اقتصادی باید به راهکار دیگری به جز کشاورزی و صنعت هم فکر کند. دولت رئیسی در بدو روی کار آمدن چهار محور اصلی شامل صنعت، معدن، کشاورزی و گردشگری را برای استان در نظر گرفته و در سیاست‌ها نیز نشان داده که به این امر پایبند بوده است.
اما شرایط روز به روز برای صنعت و کشاورزی دشوارتر می‌شود. چهار ماه است که ستاد رونق تولید و کارگروه احیای واحدهای راکد استان سمنان ۲۴ ساعته در حال کار هستند و توانسته‌اند فقط ۳۳ واحد تولیدی راکد استان سمنان را از میان نزدیک به ۱۶۰ واحد تملک شده و راکد بیرون بکشند تا به تولید و اشغالی که داشتند، باز گردند آن هم با هزار بیم و آرزو؛ در حالی که امروز گردشگری با کمترین هزینه راهی میان بر را برای توسعه اقتصادی استان پیش رو، قرار داده است.
عدم ثبات و مدیریت درست
یک کارشناس حوزه گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه دوران کرونا یک تأثیر مهم بر اقتصاد گردشگری گذاشت یعنی تقاضا را کاهش داد و سبب شد تا تقریباً تمام فعالان اقتصاد گردشگری متضرر شوند، گفت: کرونا هر چه بدی داشت به ما نشان داد که اقتصادمان تا چه اندازه متکی به گردشگری است و در استان سمنان این میزان واقعاً قابل توجه نبود و به ما ثابت کرد که هنوز تا حد مناسب توسعه اقتصاد گردشگری هم فاصله بسیاری داریم.
محسن شریفی با بیان اینکه در استان سمنان فرصت‌های بسیاری برای توسعه گردشگری متأسفانه از دست رفته است، تاکید کرد: نمونه فرصت‌هایی که یکی پس از دیگری از دست رفته‌اند، همین دوران دو ساله کرونا بود که بهترین زمان برای شناسایی نقاط ضعف و قوت گردشگری بود اما خیلی راحت با درگیری‌هایی که در مجموعه اداره کل میراث فرهنگی پدید آمد، متأسفانه از دست رفت.
وی با بیان اینکه کافی است بدانیم در دوران کرونا میراث فرهنگی استان سمنان سه مدیرکل داشته است، افزود: عدم ثبات مدیریت، نگاه نادرست و متوازن به توسعه گردشگری در تمام استان سمنان، فقدان اعتماد به نفس و به کارگیری متخصصان، سوءمدیریت و نگاه نادرست به مقوله گردشگری و… سبب شد تا شرایط گردشگری استان به این شرایط در بیاید که حتی نتوانسته‌ایم به درستی داشته‌های شهرستان‌های استان سمنان را بشناسانیم.
برنامه‌ای نیست
این کارشناس حوزه گردشگری با بیان اینکه کافی است بدانیم که استان سمنان با داشتن بیش از ۸۰۰ اثر ثبت شده در فهرست ملی، دو شهر نمونه گردشگری، بیش از چهار هزار فعال صنایع دستی در ۴۲ رشته صادراتی، ثبت ده‌ها اثر معنوی و تاریخی در حوزه گردشگری و.... هنوز طرح جامع گردشگری ندارد و مسئولان اعلام کرده‌اند که تازه اردیبهشت ماه قرار است طرحی را ارائه کنند در حالی که دو سال در دوران کرونا به راحتی فرصت گذشت و هیچ کاری نکردیم و حتی نتوانسته‌ایم برای دوران پسا کرونا برنامه بریزیم.
شریفی با بیان اینکه دوران کرونا بهترین زمان بود تا ما با توجه به وضعیت استان، شرایط مطلوب و کنونی و آینده برنامه جامع گردشگری اقتصادی را بنا بگذاریم زیرا دوران پسا کرونا دوران افزایش تقاضای سفر خواهد بود، تاکید کرد: شما زمانی می‌توانید در دوران افزایش تقاضای سفر موفق باشید که برای آن برنامه داشته باشید اما از آنجا که در استان هیچ چیز از روی برنامه‌ریزی نیست نمی‌توانیم امید چندانی هم به دوران پسا کرونا داشته باشیم.
وی افزود: پساکرونا زمانی است که شاهد افزایش و حتی می‌توان گفت انفجار تقاضای گردشگری اما از نوع اقتصادی خواهیم بود زیرا خانواده‌ها احساس شدیدی بعد از دو سال محدودیت‌ها به سفر دارند اما شرایط اقتصادی و معیشت هم اجازه نمی‌دهد که به سفر دلخواه شأن برود در این بین استانی مانند سمنان که میانه راه تهران، مشهد، مازندران، اصفهان و.... است بهترین فرصت را به دست آورده تا با ترویج گردشگری اقتصادی مردم را به سمت روستاها، وجوه طبیعی و تاریخی بکشاند و پول را بین فعالان گردشگری استان که مهره‌های اصلی این بازی هستند، تزریق کند اما گویا گرد خواب بر روی اداره کل میراث فرهنگی پاشیده شده است.
شناساندن مسیرهای گردشگری اقتصادی
با یک فعال گردشگری استان سمنان همراه می‌شویم تا ببینیم اصلاً می‌توان برای دوران پیک تردد مانند نوروز ۱۴۰۱ و بهار این سال که به نظر می‌رسد با تکمیل واکسیناسیون شاهد افزایش سفرها به استان سمنان باشیم، مسیرهای های گردشگری اقتصادی تعیین کرد یا خیر؛ مسیرهایی که در آن یک خانواده مثلاً چهار نفره تهرانی با خودروی شخصی شأن چهار روز در استان سمنان ابنیه تاریخی، طبیعت، بوم گردی و روستا گردی و.... داشته باشند اما بیش از سه میلیون تومان هم خرج نکنند.
این فعال گردشگری ضمن اشاره به مسیرهای گردشگری اقتصادی در دوران پسا کرونا در استان سمنان، گفت: نخستین مسیر گردشگری اقتصادی که با حذف هتل‌ها و رستوران‌های گران قیمت، استفاده از تمام وجوه گردشگری استان شامل طبیعت گردی، ابنیه تاریخی، گردشگری فرهنگی، بوم گردی و… همراه شود، حرکت از تهران به سمت ده نمک و آغاز سفر از کاروانسرای ده نمک است سپس حضور در کارخانه پنبه و خانه باقری‌ها که امروز دو موزه زیبای استان سمنان در آن واقع شده و سپس حرکت به سمت معدن نمک، مکان عجیب و غریبی که در مخیله انسان هم نمی‌گنجد که چقدر می‌تواند زیبا باشد اما قبل از آن باید در ناسار حضور یافت، در بوم گردی‌های روستایی غذا خورد و سپس به سمت بنه کوه و کوه اژدها رفت و در نهایت هم به معدن نمک رسید این سفر یک روز کامل می‌تواند در بوم گردی‌های بنه کوه به پایان برسد و سپس روز دوم مسیر گردشگری به سمت سمنان، زیبایی‌های این شهر و شهمیرزاد و رشم و در نهایت فیروزکوه و بازگشت به تهران باشد این سفر چهار روزه بهترین مسیر غرب استان سمنان است.
مهدی سلامتی بیان کرد: در سمنان می‌توان از زیبایی‌ها بسیار زیاد این شهر دیدن کرد سپس به شهمیرزاد رفت، سراغ بوم گردی‌های روستایی مهدی شهر را گرفت و در آنها اقامت گزید و در پایان روز سوم نیز به تهران بازگشت که در واقع این مسیر اقتصادی گردشگری به راحتی می‌تواند همه آنچه یک خانواده نیاز دارند را در درون خود داشته باشد به این شکل که یک روز در گرمسار، یک روز در سمنان و دو روز در مهدی شهر می‌توان در بوم گردی‌ها اقامت داشت که بسیار اقتصادی‌تر هستند.
مسیر اقتصادی گردشگری در شاهرود
این فعال گردشگری با بیان اینکه دومین مسیر اما دامغان است که خود چند روز را برای گردشگری نیاز دارد اما اگر بخواهیم یک مسیر اقتصادی گردشگری ارائه کنیم می‌تواند از دامغان، جنوب این شهرستان به سمت کویر، بازدید از بناهای تاریخی و روستاهای بخش مرکزی این شهرستان بازگشت به دامغان برای روز اول و اقامت در مهمانسرا، روز دوم رفتن به سمت شمال این شهرستان، دیباج، چهار ده، کلاته، چشمه علی و اقامت در اقامتگاه‌های روستایی این منطقه و همچنین روز سوم بازدید از دیگر نقاط ییلاقی شمال دامغان و حرکت به سمت چشمه باداب سورت مازندران و بازگشت خواهد بود که با استفاده از اقامت گاه‌های روستایی و بوم گردی یک مسیر عالی گردشگری محسوب می‌شود که برای هر نفر روزانه ۲۵۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت چرا که هزینه اقامت در بوم گردی‌ها بیش از این میزان هم نخواهد بود.
سلامتی ابراز کرد: دو مسیر گردشگری اقتصادی دیگر را باید در شاهرود جستجو کرد، مسیر نخست حضور در شاهرود، رفتن به دیدار بسطام، قلعه نو خرقان و مقبره بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و اقامت در بوم گردی‌های قلعه نوخرقان است، روز دوم اما به حضور در ابر و روستای زیبا و جنگل آن منحصر خواهد شد که این روستا هم بوم گردی‌های اقتصادی دارد و روز سوم به بازگشت به سمت شاهرود، مجن بازدید از آبشار و شهر زیبای مجن و منطقه فرحزاد و نگار من اختصاص خواهد یافت و این مسیر گردشگری سه روزه به اقتصادی‌ترین حد ممکن به اتمام می‌رسد تا جایی که شاید هزینه سه روز اقامت بوم گردی و بازدید از تمام این مناطقی که نام برده شد برای هر نفر مجموعاً ۸۰۰ هزار تومان هم نخواهد شد.
وی با اشاره به دیگر مسیر گردشگری اقتصادی در شهرستان شاهرود، گفت: مسیر دوم گردشگری اما از شاهرود آغاز می‌شود به سمت کویر طرود، دیدار از چاه جم یا چاه جمشید که ریگ زاری روان است، امتداد می‌یابد سپس به روستای زیبای طرود و اقامتگاه گردشگری منتهی می‌شود که یک روز را به خود اختصاص خواهد داد دومین روز رفتن به سمت بی ارجمند بازدید از این شهر زیبا، رفتن به سمت قلعه بالا و گیور و اقامت در بوم گردی‌های این منطقه است همچنین سومین روز فقط به بازدید از روستای رضا آباد منتهی می‌شود که آنقدر زیبایی دارد که آدمی نمی‌خواهد هرگز از این روستای زیبای کویری با رمل و ماسه و شن‌های روان، باز گردد و این پایان سفر سه روزه دیگر در شاهرود است که اقتصادی‌ترین مسیر گردشگری نیز محسوب می‌شود زیرا روزانه برای هر فرد ۳۰۰ هزار تومان هم خرج بر نمی‌دارد.
نیاز به ترویج داریم
با داشتن چنین مسیرهایی که می‌تواند هر فرد را به گفته کارشناسان با روزی ۲۰۰ هزار تومان در استان سمنان بچرخاند و از تمام جاذبه‌های این استان دیدن کند، چرا همچنان شاهد برنامه‌ریزی مدون در این حوزه نیستیم؟ کارشناس اقتصادی درباره این موضوع به خبرنگار مهر؛ می‌گوید: هنوز ضرورت گردشگری برای مسئولان استان سمنان آنچنان که باید و شاید جا نیفتاده است در حالی که اگر به شرایط صنعت، معدن و کشاورزی‌مان نگاهی بیندازیم خواهیم دید که اصلاً چاره‌ای جز حرکت به سمت گردشگری نداریم به عبارت دیگر اصلاً محکوم به حرکت به این سمت هستیم زیرا چاره‌ای دیگر نیست.
حسن همتیان با بیان اینکه استان سمنان دیگر نه آب برای کشاورزی دارد و نه اقلیم اجازه این کار را می‌دهد از سوی دیگر صنعت و معدن وابسته به شرایط عمومی اقتصادی کشور هستند که شاهد آن هستیم در نتیجه اصلاً چاره‌ای جز حرکت به سمت گردشگری نخواهیم داشت، بیان کرد: شرق استان سمنان که اصلاً صنعت ندارد برای مثال شاهرود، بزرگترین شهرستان استان سمنان به صورت اسمی ۱۳ درصد اما به واقع هفت درصد از صنایع فعال استان سمنان را به خود اختصاص داده و کشاورزی آن هم هر سال بر اثر تغییر اقلیم نابود می‌شود لذا اصلاً چاره‌ای هم جز حرکت به سمت اقتصاد گردشگری نخواهیم داشت اما این ضرورت متأسفانه هنوز در دولت مردان استان دیده نمی‌شود زیرا همچنان اعتبارات حوزه گردشگری یک دهم بخش‌هایی مانند کشاورزی است.
وی افزود: شرایط اقتصاد استان سمنان طی یک دهه اخیر به دلیل خشکسالی به سمتی رفته که به جای روستای مولد و شهر مصرف کننده امروز شاهد روستای خالی از تولید هستیم متأسفانه ۲۲ نهاد و ارگان دولتی به روستاها خدمات می‌دهند اما هیچ کدامشان هیچ برنامه‌ای برای تقویت اقتصاد روستا و تولید در آن ندارند لذا برای توسعه اقتصادی باید حرکت به سمت تقویت روستاها از طریق گردشگری را در برنامه داشته باشیم که بتواند از ظرفیت اقتصاد پسا کرونا استفاده بهینه کند.
تاکید بر گردشگری داریم
سید محمد رضا هاشمی استاندار سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به توجه دولت سیزدهم به گردشگری بیان کرد: به هر بخشداری در استان اعلام کرده‌ایم باید مجوز ۱۰ بوم گردی صادر کنند لذا قصد داریم تا با آشنا کردن مسافران و گردشگران با جاذبه‌های گردشگری روستایی استان، سعی کنیم در راستای ترویج داشته‌های استان گام‌های اساسی‌تری برداریم چرا که گردشگری در کنار صنعت معدن و کشاورزی از محورهای توسعه اقتصادی استان سمنان محسوب می‌شوند.
وی با بیان اینکه برای استان سمنان طی سال ۱۴۰۱ رشد اقتصادی شش و نیم درصدی را در نظر گرفته‌اند که باید سعی کنیم به آن برسیم یکی از راهکارهای ما برای نیل به این هدف توجه به مقوله مهم گردشگری به خصوص روستاها است، افزود: فعالان گردشگری به ویژه بوم گردی‌ها و فعالان گردشگری اقتصادی روستایی در زمینه تحقق این رشد تأثیر بسزایی خواهند داشت لذا مورد حمایت قرار خواهند گرفت.
در نهایت باید گفت استان سمنان مسیرهای متعدد گردشگری اقتصادی دارد که در دوران پساکرونا می‌توان به آنها اهمیت داد اما متأسفانه در سال‌های اخیر تنها توسعه هتل سازی و مجوزهای فله‌ای اقامت گاه‌ها، بدون برنامه خاص را در استان شاهد بودیم که نتوانسته آنطور که باید و شاید به یک خط سیر درست اقتصادی در زمینه گردشگری کمک کند زیرا یا پراکنده و بی هدف بوده و یا از یک الگوی توسعه‌ای پیروی نکرده است حال باید دید با از دست دادن دو سال طلایی در دوران کرونا برای برنامه‌ریزی، آیا مسئولان استان سمنان موفق به جذب حجم بالای گردشگر تابستان ۱۴۰۱ می‌شوند؟