خبرگزاری مهر؛ گروه استانها - مهدی بخشی سورکی: از میان چند خانه‌ای که امام خمینی (ره) در دوران اقامتشان در قم، اجاره یا خریداری کردند، آخرین خانه ایشان، در محله یخچال قاضی قم و به همین نام شهرت دارد و امام راحل تا آخرین روزهایی که در قم حضور داشتند در همین خانه زندگی می‌کردند که خشت خشت آن، نگاه پر از آرزوی مردی را قاب گرفته که جز برای خدا زندگی نکرد.
بیت تاریخی امام راحل در قم، حدود یکصد سال پیش بنا شده و توسط شخص امام خریداری شده بود؛ این خانه بدون تجملات در حقیقت آئینه و گواه ساده زیستی ابرمرد تاریخ معاصر است که توانست با تکیه بر خدا و همراهی مردم، نظام جمهوری اسلامی را به ثمر بنشاند و این خانه امروز محلی برای بازدید زائران و گردشگران از داخل و کشورهای مختلف خارجی است تا ساده زیستی رهبر بزرگترین انقلاب قرن گذشته را به نظاره بنشینند.
بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران این خانه را پس از مدت ۲۳ سال که چندین منزل اجاره‌ای داشته‌اند؛ در سال ۱۳۳۵ هجری که حدود سیصد متر مربع مساحت دارد به مبلغ ۱۳ هزار تومان خریداری کرده که گفته شده هزینه آن از محل فروش ملک میراثی ایشان در شهر خمین تأمین شده است.
اولین و آخرین منزل ملکی امام راحل
این خانه تاریخی که به عنوان اولین و آخرین منزل ملکی امام راحل محسوب می‌شود، شامل دو طبقه سرداب و همکف است در قسمت جنوبی بنا، حیاط ساختمان واقع شده است و در جهات شمال، شرق و غرب آن فضاهای سرپوشیده قرار دارد.
در وسط بنا، راه پله‌ای است که ساختمان را به دو بخش بیرونی (شرقی) و اندرونی (غربی) تقسیم می‌کند. در بخشِ بیرونی ساختمان، اتاق بزرگی واقع شده است که سال‌ها پذیرای مستمعان و شاگردان حضرت امام بوده است.
خانه امام در محله یخچال قاضی قم که آن زمان از محله‌های حاشیه‌ای شهر بوده، به رغم آنکه نسبت به دیگر منازل قم مساحت مناسبی دارد، اما بسیار ساده و عاری از تزئینات و تجملات است و سطوح خارجی نیز از جرزهای آجری ساده و سطوح گچی یکدست و بدون نقش و نگار است.
روایت دستگیری امام خمینی (ره) در خانه‌اش در قم
این خانه نه تنها محل سکونت امام بوده؛ بلکه بسیاری از دیدارهای مردمی، تجمعات دینی، روضه خوانی‌ها، مراجعه علما و طلاب، سخنرانی‌ها و جلسات مهم سیاسی ایشان نیز در این مکان برگزار می‌شد و به تدریج به پایگاه انقلاب اسلامی مبدل شد که سخنرانی تاریخی، مهیج و کوبنده ایشان علیه تصویب لایحه کاپیتولاسیون در ۴ آبان ۱۳۴۳ یکی از شاخص ترین آنها بود که تأثیر بسزایی در رسوایی رژیم پهلوی داشت و امام در این سخنرانی آمریکا را با شدیدترین لحن مورد انتقاد و اعتراض قرار داد و بیانات خود را با آیه انا لله و انا الیه راجعون آغاز کرد.
کاپیتولاسیون معاهده‌ای بود که به موجب آن بیگانگان حق هرگونه اقدامی در ایران را برای خود تحصیل می‌کردند و از حقوق و مزایای اختصاصی در زمینه‌های قضائی بهره‌مند می‌شوند که امام در سخنرانی خود که در این خانه ایراد شد این چنین بیان کردند که ملت ایران را از سگ‌های آمریکا پست تر کردند. اگر چنانچه کسی سگ آمریکایی را زیر بگیرد باز خواست از او می‌کنند، اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد باز خواست می‌کنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام را زیر بگیرد هیچکس حق تعرض ندارد.
مرحوم آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی از روحانیون انقلابی و فعال در دوران نهضت اسلامی در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است در خصوص این سخنرانی امام راحل در این بیت تاریخی می‌گوید: من وقتی به منزل امام رسیدم که هیچ راهی برای رفتن به داخل منزل وجود نداشت. حیاط منزل و حیاط کوچکی که در کنار این حیاط هست و تمام اتاق‌های منزل مملو از جمعیت بود. جمعیت در کوچه‌های اطراف هم نشسته بودند. آن زمان از منزل امام که رد می‌شدی، یک باغ بزرگی بود که به باغ قلعه معروف بود. در این باغ هم جمعیت فراوانی نشسته بودند. از قبل برای صوت پیش بینی کرده بودند و بلندگوهای متعددی نصب نموده بودند تا همه مردمی که در کوچه‌ها و آن باغ حضور داشتند نیز سخنرانی امام را بشنوند. امام در درگاه اتاق‌شان و مشرف بر جمعیتی که در حیاط حضور داشتند نشسته بودند و با استفاده از بلندگو، خطابه بسیار تند و آتشین و در عین حال متقن و مستدلی ایراد کردند.
وی ادامه دهد در این خطابه بود که امام فریاد کردند «ای علمای نجف به داد اسلام برسید، ای علمای قم به داد اسلام برسید، اسلام رفت. تعبیرات خیلی تکان‌دهنده بود. بعد به مجلس و پیرمردهایی که در مجلس سنا بودند حمله کردند که مملکت را فروختید و جشن گرفتید، مملکت را فروختید و چراغانی و پایکوبی کردید.»
در پی این سخنرانی بود که رژیم پهلوی در سیزده آبان امام را از قم دستگیر و به ترکیه تبعید کرد.
پس از اینکه امام به ترکیه تبعید و از آنجا به نجف منتقل شدند، پس از مدتی خانواده امام نیز به عراق رفته و به امام ملحق شدند و در نتیجه خانه در اختیار برادر بزرگ حضرت امام، آیت الله پسندیده قرار گرفت.
پیش تر نیز امام خمینی (ره) در همین خانه توسط رژیم پهلوی دستگیر شده بود؛ عصر عاشورای سال ۱۳۸۳ هجری قمری مقارن با ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ شمسی امام راحل در نطق تاریخی خود در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبنده‌ای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشت که متعاقب این سخنان کوبنده، مأموران رژیم پهلوی در سحرگاه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، به همین خانه حضرت امام خمینی (ره) در قم حمله، ایشان را دستگیر و به زندانی در تهران منتقل کردند.
ثبت خانه حضرت امام خمینی (ره) به عنوان یکی از آثار ملی ایران
خانه حضرت امام خمینی (ره) در تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۴۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و بر اساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، خانه امام راحل اصلی ترین و مهمترین مقصد گردشگری مسافران نوروزی و گردشگران ایرانی و غیرایرانی در طول سال است و در صدر بیشترین بازدید از آثار تاریخی قم قرار دارد.
این خانه در سال ۱۳۸۸ مورد بازسازی قرار گرفت و نمایشگاهی مصور از زندگی نامه امام راحل نیز در اتاق‌های این خانه و همچنین زیرزمین آن برپا شده است که بازدیدکنندگان را با بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران بیشتر آشنا می‌کند.
بیت تاریخی امام راحل در قم روزانه شاهد آمد و رفت صدها و بعضی از روزها هزاران نفر از علاقمندان، مشتاقان و مریدان امام خمینی (ره) است که نه تنها از اقصی نقاط کشور بلکه از دیگر کشورها برای بازدید به این مکان می آیند و به گفته متولیان امر، گاهی در هفته این خانه شاهد حضور صدها نفر از گردشگران خارجی از کشورهای اروپایی، آمریکایی، آفریقایی و به ویژه کشورهای اسلامی است که با عشق و علاقه می آیند و از فضای معنوی بیت تاریخی امام راحل بهره می‌گیرند و این بیت هم اکنون به یک کانون فرهنگی، دینی و گردشگری برای تبلیغ انقلاب اسلامی و اندیشه‌های والای امام راحل مبدل شده است.