به گزارش خبرگزاری مهر، حضرت آیتالله خامنهای در بخشی از سخنرانی خود در اولین روز فروردین ۱۴۰۰، به وجود تبعیض نژادی در جنگ اوکراین اشاره کرده و گفتند: «در ماجرای اوکراین، نژادپرستی غرب را همه دیدند. قطار پناهندگانی را که دارند از کشور و زیر مثلاً مشکلات جنگ فرار میکنند نگه میدارند، برای اینکه سیاهپوست را از سفیدپوست جدا کنند و سیاهپوست را پیاده کنند. صریحاً در رسانههایشان اظهار تأسّف میکنند که این دفعه جنگ در خاورمیانه نیست، در اروپا است. یعنی اگر جنگ و خونریزی و برادرکشی در خاورمیانه البتّه در مناطق به قول آنها خاورمیانه و در این جاها باشد اشکال ندارد [امّا] در اروپا که باشد اشکال دارد.
این نژادپرستی به این وضوح، به این روشنی! صریحاً این جور حرف میزنند، صریحاً این جور اظهار میکنند.» از این رو، «محسن پاکآیین»، دیپلمات سابق جمهوری اسلامی ایران در یادداشتی در رسانهی KHAMENEI.IR به بررسی مسأله نژادپرستی واضح اروپاییها در حاشیه قضایای اخیر اوکراین پرداخته است:
سخنان اخیر رهبر انقلاب درباره نژادپرستی در اروپا، ناظر به برخورد تبعیض آمیز غربی با آفریقاییتباران مقیم اوکراین و جداسازی آفریقاییها از سفیدپوستان، در جریان خروج از اوکراین است. فیلمها و تصاویر منتشر شده در رسانهها و شبکههای اجتماعی حاکی بر این است که در جریان انتقال مردم از اوکراین، اولویت به شهروندان اوکراینی داده میشود و نه فقط سیاهپوستان و اتباع آفریقایی بلکه آسیاییتبارها از جمله هندیها نیز مورد تبعیض قرار گرفتهاند. برای مثال به آنها بلیت قطار برای خروج از اوکراین فروخته نشده یا به عقب صفهای طولانی فرستاده شدهاند. در ایستگاه راهآهن کییف، اولویت برای سوار شدن به قطار با اوکراینیها بوده و بسیاری از سیاهپوستان یا آسیایی تباران در ایستگاه قطار آواره شده و ناچار شب را در آنجا به سر بردهاند.
این اقدامات نژادپرستانه موجب شد که اتحادیه آفریقا در بیانیهای رسمی «بدرفتاریها» نسبت به آفریقاییها را به هنگام ترک اوکراین محکوم کند. در این بیانیه خاطرنشان شد که «همه مردم حق دارند هنگام درگیری از مرزهای بینالمللی عبور کنند و به همین دلیل باید از حقوق یکسانی برای عبوراز اوکراین، صرف نظر از ملیت یا هویت نژادیشان، برخوردار شوند.» همچنین نمایندگان سه کشور کنیا، گابون و غنا، به عنوان اعضای آفریقایی کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل، اعمال نژادپرستی در جریان انتقال شهروندان اوکراینی به خارج را محکوم کردند.
به دنبال این مواضع، فیلیپو گرندی، کمیسر عالی پناهجویان سازمان ملل نیز تائید کرد که در مرز اوکراین، بین اوکراینیها و غیراوکراینیها تبعیض وجود دارد. شبکه بیبیسیفارسی نیز ویدئویی منتشر کرد که نشان داد ماموران مرزی برای صدور اجازه خروج به دانشجویان ایرانی، آنها را مجبور به جمع آوری زباله کردهاند.
انعکاس مواضع دوگانه سیاستمداران غربی نیز بُعد دیگری از رویکرد نژادپرستی در جریان جنگ اوکراین بود. در این رویکرد، افرادی که ریشه اروپایی دارند، استثنایی و دارای برتری نژادی و انسانهای ضدجنگ معرفی میشوند. صحبتهای دیوید ساکوارلیدزی، معاون سابق دادستان کل اوکراین در مصاحبهای زنده با «بیبیسی» موید رویکرد نژادپرستانه غربیها بود. وی گفت: «من بسیار احساساتی میشوم وقتی میبینم که مردم اروپایی با موهای بلوند وچشمهای آبی هر روز با موشکهای پوتین و هلیکوپترهایش کشته میشوند.»
کریل پتکوف، نخستوزیر غربگرای بلغارستان پناهجویان اوکراینی را «باهوش و تحصیلکرده» خواند و اینگونه رفتار نژادپرستانه غرب را توجیه کرد.
لهستان یکی از مخالفان جدی پذیرش پناهجویان سوری توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا بود و تصمیمات کمیسیون اروپایی را برای پذیرش پناهجویان سوری اجرا نکرد. با این حال ماتئوش موراویسکی، نخستوزیر این کشور آمادگی لهستان را برای پذیرش صدها هزار پناهجوی اوکراینی اعلام کرد.
در همین رابطه گزارشگر شبکه سیبیاس از کییف گفت: «اوکراین جایی شبیه به عراق و افغانستان نیست که برای دههها با درگیری روبهرو بودهاند». ابراز تعجب یکی از نویسندگان روزنامه تلگراف لندن از شلیک موشک به یک شهر اروپایی نیز از نشانههای برخوردهای تبعیضآمیز در پوشش خبرهای اوکراین توسط غربیها بود.
«کلی کوبیلا» گزارشگر شبکه آمریکایی «ان بی سی نیوز» با اشاره به تصاویر گروهی از مردم وحشت زده اوکراین گفت: «اینها پناهجویان سوریه نیستند، اوکراینی هستند… آنها مسیحی، سفید پوست و شبیه هم هستند».
یکی از تحلیلگران شبکه «BFMTV» فرانسه هم گفت: «ما اینجا در باره سوریهایی که از بمباران رژیم تحت حمایت پوتین در سوریه فرار کردهاند، صحبت نمیکنیم. ما از اروپاییهایی حرف میزنیم که با اتومبیلهایی شبیه خودروهای ما برای نجات جان خود، شهر و خانه را ترک میکنند».
یکی دیگر از مفسران این کانال نیز گفت: «ما شاهد پرتاب موشکهای کروز به یک شهر اروپایی در قرن بیست و یکم هستیم، انگار در عراق یا افغانستانیم. میتوانید تصور کنید؟».
در واکنش به این مواضع، انجمن روزنامهنگاران عرب و خاورمیانه با صدور بیانیهای، «استدلالهای نژادپرستانه» در ارتباط با وقوع جنگ در اوکراین را محکوم کرد. این انجمن در بیانیه خود اعلام کرد: «از اینکه برخی تحریریهها در شیوه خبررسانی بین جوامع مختلف، تبعیض قائل میشود متاسف است.»
رویکرد نژادپرستانه سیاستمداران غرب با آوارگان غیراوکراینی و اظهار نظرهای نامناسب رسانههای غربی نشانگر وجود استانداردهای دوگانه در دفاع از حقوق بشر است. طبعاً وقوع هرگونه جنگ و ویرانی در هر منطقه از جهان محکوم است و اسلام و جمهوری اسلامی ایران، این قبیل حوادث را تایید نمیکند اما رویکردهای دوگانه غرب در مواجهه با بحرانهای جهان نیز غیرقابل پذیرش است.
امروز کشورهای غربی برای مقابله با روسیه، وقوع جنگ در اوکراین را محکوم میکنند؛ اما سالهاست در مقابل جنایات ائتلاف عربستان سعودی علیه مردم یمن سکوت اختیار کردهاند. آنها غارت نفت سوریه توسط آمریکا و دزدی اموال ملت افغانستان توسط آمریکا و جنایات صهیونیستها در فلسطین را هم نادیده گرفتهاند. علت تمام این مسائل، رویکرد نژادپرستانه و غیرانسانی غرب به رهبری آمریکا نسبت به ملتهای مظلوم غرب آسیاست، بر مبنای این رویکرد افرادی که به ملتهای اروپا و آمریکا تعلق دارند، شایسته همدردی و حمایت بوده اما مردم مظلوم کشورهای عربی و آفریقا نباید مورد حمایت قرار گیرند.
جنگ اوکراین ابعاد مختلف حقوق بشر آمریکایی را آشکار کرد و نشان داد که قواعد جنگی نه با معیارهای عادلانه بلکه بر اساس رنگ چشم و مو و ملیتهای غربی و غیرغربی تعیین میشوند. این جنگ وجود نژادپرستی در غرب را علنی ساخت و به بیان رهبر معظم انقلاب «یکی از رسواترین و فاشترین مقاطع دوران معاصر در زمینهی ظلم و تجاوز و استکباری» بود.
دولت آمریکا با طعمه کردن اوکراین برای مهار روسیه برنامهریزی کرد و به آن دامن زد و اوکراین قربانی سیاستهای آمریکا و ناتو شده است. امروز رئیس جمهور اوکراین همانند رئیسجمهور سابق افغانستان اعتراف میکند که آمریکا و ناتو او را پشتیبانی واقعی نمیکنند و این مسئله باید درس عبرت باشد برای کشورهایی که به حمایت آمریکا امیدوارند و به غرب برای تامین امنیت خود اعتماد کردهاند.