خبرگزاری مهر، گروه استانها- محمد رضایی*: در راستای تحقق شعار سال ۱۴۰۱ که توسط رهبر معظم انقلاب به نام «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» مزین شده، موارد متعددی است که باید در نظر گرفته شود.
یکی از آسیب‌های دستگاه‌ها در خصوص نحوه مواجهه با نامگذاری های سال شعارزدگی برخی دستگاه‌ها و متولیان است تا جایی که رهبر معظم انقلاب هم در سخنرانی خود به آن اشاره کرده و تاکید داشتند این موضوع نباید در بنر و سربرگ نامه‌ها محدود شود.
تبدیل کردن کلیدواژه‌های اقتصادی به کلیشه تهدیدی است که می‌تواند تحقق شعار و برنامه‌های سال را از مسیر خود دور کند؛ اتفاقی که طی سال‌های گذشته شاهد آن بودیم. اما راه چاره چیست؟ برای این اقدام بزرگ تمامی بخش‌های کشور باید حرکتی متناسب داشته باشند.
مجلس شورای اسلامی در قانونگذاری ها حمایت از بخش دانش بنیان را بیش از پیش باید در نظر بگیرد. قوه قضائیه ضمن حمایت حقوقی از صاحبان ایده، طرح‌ها و شرکت‌ها خود هم در مسیر دانش بنیان و بهره گیری از ظرفیت‌ها گام بردارد.
دانشگاه‌ها در این بخش نقش مهمی دارند و به جای مدرک گرایی باید علم را جایگزین اهداف و چشم اندازهای خود کنند. متأسفانه طی سال‌های قبل مراکز علمی بیشتر به محل برگزاری تنها همایش و رویدادها شده‌اند ولی مسیر درست آن خروجی علمی و عملی دانشگاه‌ها، پرورش ایده‌ها، شناسایی و رشد استعدادها و تعامل با دستگاه‌های متولی برای تبدیل دانش به اقتصاد است.
مراکز متولی هم باید مراقب آمارسازی های کاذب باشند. اتفاقی که سال‌ها است به عرصه مدیریت کشور نفوذ کرده و باعث شده بسیاری از برنامه‌های اجرایی کشور با واقعیت فاصله چشمگیری داشته باشند.
نباید تحقق اشتغال و دانش بنیان شدن را به ارائه آمارها گره زد زیرا مخاطب اصلی این بخش جوانان کشور هستند و این مساله علاوه بر تزریق ناامیدی به جامعه باعث فرار ایده‌ها هم خواهد شد.
اینکه تنها شرکت‌ها را به لحاظ اسمی تبدیل به دانش بنیان کنیم هم آسیب دیگری است که ریشه آن در تفکر آمارسازی است. رشد کمی بدون دست یابی به پیشرفت کیفی که منجر به تحرک چرخه اقتصاد شود می‌تواند صدمه جدی به بدنه اجرایی و اقتصادی کشور وارد کند.
در کنار همه دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها، مؤسسات مالی و واحدهای سرمایه گذاری نقش تمام کننده دارند. قطعاً در این بخش تأمین مالی نقش بسیار مهمی برای رشد و شکوفایی و اثربخشی دارد و باید سرمایه گذاری‌های درستی در بخش دانش بنیان شکل بگیرد.
مؤسسات مالی و بانک‌ها از محل ارائه تسهیلات ارزان قیمت، سرمایه گذاری خطرپذیر و تأمین مالی جمعی و سپس تسهیل گری برای حضور شرکت‌های موفق در بازار سرمایه تکمیل کننده این زنجیره هستند.
همچنین لازم است تفکر سرمایه گذاری به جای تملک در واحدهای اقتصادی و مالی کشور فرهنگ سازی شود و حتی با حمایت مجلس تبدیل به یک الزام قانونی شود تا بتوان چشم انداز روشن و دقیقی برای آینده اقتصاد دانش بنیان کشور ترسیم کرد.
البته در نهایت باید یادآور شد حرکت به سمت دانش بنیان و اقتصاد مبتنی بر علم، نیازمند فرهنگ سازی آن هم از دوران مدارس است. باید تفکر این مساله در کودکی و در بین خانواده‌ها شکل بگیرد و سپس در دانشگاه‌ها تقویت شود. شناسایی نیازهای فناورانه صنایع و دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌ها و نهادها نسبت به حل آنها می‌تواند با کمترین هزینه و بیشترین کارآمدی در دانشگاه‌ها شکل بگیرد.
ایجاد نواحی نوآوری در سطح کشور هم می‌تواند به این بخش کمک بسزایی کند؛ نکته قابل توجه این است که فرایند دانش بنیان شدن از نظر زمانی بسیار مهم است زیرا اگر شرکتی در زمان طرح شعار سال اقدام به دانش بنیان شدن کند ممکن است بیش از چهار ماه در این بخش زمان صرف شود. اگر در حوزه هر مقدار سرمایه گذاری و برنامه ریزی شود بذری سالم برای آینده‌ای روشن و موفق خواهد بود.
* مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری گلستان