به گزارش خبرگزاری مهر، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه ۱۱ فروردین ماه در سومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در شهر تونشی چین طی سخنانی ضمن قدردانی از میزبانی دولت جمهوری خلق چین برای برگزاری این نشست، گفت: امروز در افغانستان ما شاهد چالش‌های مختلفی هستیم. امید به پایان جنگی که ۴۰ سال در این کشور نسل‌های مختلفی را به خود مشغول داشت و خسارات سنگینی به منابع انسانی و مادی افغانستان وارد ساخت. امید به علاقمندی تمام مردم افغانستان به برقراری صلح و آرامش در کشور و مخالفت جدی با جنگ و جستجوی حل اختلافات از راه‌های مسالمت آمیز. امید به همگرایی منطقه‌ای خصوصاً بین همسایگان در کمک به افغانستان. امید به فراموش نشدن مشکلات و سختی‌های مردم افغانستان در جامعه جهانی.
وی ادامه داد: هنوز ترس از فعالیت‌های گروه‌های مختلف تروریستی همچون داعش در خاک افغانستان علیه امنیت همسایگان و جامعه جهانی وجود دارد. هنوز ترس از جنگ برآمده از مداخله اشغالگران علیه مردم مظلوم این سرزمین وجود دارد. هنوز منابع اقتصادی مردم افغانستان در اختیار آنان قرار نگرفته و ثروت‌های ملی افغانستان بلوکه هستند. اقتصاد کشور به حرکت در نیامده و بخش عمده از مردم کشور در شرایط سختی به سر می‌برند. هنوز مهمترین وعده سیاسی برای تشکیل حکومتی فراگیر با مشارکت همه اقوام تحقق نیافته است.
وزیر امور خارجه کشورمان افزود: تجربه تعامل طولانی مدت کشورهای منطقه با مردم و گروه‌های سیاسی افغانستان نشان می‌دهد که توجه به واقعیت‌های اجتماعی، ضرورتی انکارناپذیر در سپهر سیاسی آن کشور است و بی توجهی به آن، بزرگترین عامل بروز کشمکش و نیز مهمترین مانع در استمرار سیاسی نظام و ساختارهای سیاسی افغانستان در گذشته بوده است. امروزه ضرورت تشکیل دولت فراگیر با حضور و مشارکت مؤثر و پایدار همه گروه‌های قومی افغانستان واقعیتی است غیرقابل انکار. انتظار ما این است که هیأت حاکمه سرپرستی گام‌های عملی بیشتری را در این راستا بردارد.
امیرعبداللهیان گفت: ریشه مشکلات افغانستان را می‌توان در اشغال طولانی مدت این کشور و سیاست‌های غلط اشغالگران و آمریکا دانست. اشغال طولانی مدت افغانستان نه تنها کمکی به توسعه آن نکرد بلکه نوعی از وابستگی را به وجود آورد که موجب شد با عقب نشینی اشغالگران، ساختارهای سیاسی و اقتصادی آن فرو بریزد و مانند همیشه مردم مظلوم افغانستان بزرگترین بازنده و قربانی این وضعیت باشند. متأسفانه باید گفت که این رویکرد غیرسازنده همچنان ادامه دارد. نخستین و مهمترین پیامد این رویکرد، بروز وضعیت سخت انسانی در افغانستان است. گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که بیش از نیمی از مردم افغانستان به شمول زنان و کودکان نیازمند کمک بوده و از تأمین نیازهای اولیه خود نیز ناتوان هستند ضرورت دارد تمام کشورها خصوصاً کشورهای همسایه به هر طریقی که می‌توانند به مردم افغانستان کمک کنند. در این راستا جمهوری اسلامی ایران طی ماه‌های گذشته بیش از ۳۰ محموله کمک‌های بشردوستانه خود را به افغانستان ارسال و در میان مردم توزیع نموده است؛ به جریان صادرات کالاهای ضروری به افغانستان ادامه داده و مسیرهای خود را به روی محموله‌های ترانزیتی باز نگه داشته است، میزبان صدها هزار مردم افغان بی خانمان است و آمادگی خود را برای همه گونه همکاری با دیگر کشورهای علاقه مند کمک به افغانستان اعلام نموده است. دوم، همه کشورها باید برای آزاد سازی دارایی‌های افغانستان به شکلی که به بهبود وضعیت انسانی این کشور کمک کند، اقدام نمایند. سومین موضوع زمینه سربازگیری توسط گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی است. توسعه فعالیت‌های هراس‌افکنانه داعش در افغانستان جای تردیدی باقی نگذاشته است که نیازمند اقدام جمعی کشورهای منطقه برای مقابله با تروریسم هستیم.
وی افزود: خطر تروریسم و گسترش آن در افغانستان جدی است و ردپای آمریکا در آن دیده می‌شود. البته امروز آمریکا از مشارکت در بازسازی افغانستان سخن نمی‌گوید، در حالی که ۲۰ سال این کشور را در اشغال داشت و اقدامی در کمک به مردم نکرد. پیشنهاد می‌کنم یک سازوکار امنیتی مشخصی در قالب سازمان‌های موجود یا با موجودیتی مستقل برای هماهنگ سازی سیاست ضدتروریستی کشورهای همسایه افغانستان ایجاد شود تا اقدامات جمعی کشورها و تبادل اطلاعات در این زمینه را تسهیل و مدیریت نماید.
امیرعبداللهیان افزود: چهارمین مسئله سیل آوارگانی است که به دنبال خروج از افغانستان هستند. جمهوری اسلامی ایران از ماه‌ها قبل از سقوط دولت افغانستان، با موج جدیدی از جابه جایی انسانی مواجه بود که این روند در ماه‌های اخیر شدت یافته و به مرز یک میلیون نفر رسیده است. اکنون بر اساس تخمین‌ها میزبان حدود پنج میلیون تبعه افغان در ایران هستیم که هزینه‌های بسیار بالایی را بر اقتصاد کشورمان تحمیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران در بیش از چهار دهه گذشته همچون یک همسایه خوب میزبان خواهران و برادران افغانستانی خود بوده و در حال حاضر نیز از هیچ تلاشی برای بهبود وضعیت اتباع آن کشور در ایران یا افغانستان فروگذار نکرده اما شرایط سخت تحمیل شده بر اقتصاد ایران ناشی از تحریم‌های غیر قانونی آمریکا امکان تخصیص منابع جدید برای پناهجویان را دشوار نموده است. از این رو لازم است سازمان‌های بین المللی مسئول و کشورهای علاقه مند کمک به مردم افغانستان توجه ویژه ای به شرایط خاص زندگی پناهجویان افغان در خاک ایران داشته باشند.
وی ادامه داد: برای رسیدن به افغانستانی امن و باثبات، جامعه جهانی خصوصاً ما کشورهای همسایه افغانستان باید با هم بیشتر همکاری کنیم و کمک‌های خود را به مردم افغانستان گسترش دهیم. باید تلاش کنیم فضای گفتمان سیاسی در جامعه افغانستان تقویت شود تا هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان و گروه‌های مختلف قومی، سیاسی و اجتماعی بیشتر و بهتر همدیگر را درک کنند و در اداره کشور مشارکت داشته باشند.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: پیام واحد و اقدام منسجم کشورهای همسایه افغانستان می‌تواند علاوه بر کمک به برون رفت افغانستان از وضعیت کنونی، نقش مهم و سازنده‌ای در ترسیم نظام امنیت منطقه‌ای نیز داشته باشد. همه ما باید تلاش کنیم تا افغانستان بار دیگر به صحنه درگیری و کشمکش‌های سیاسی و نظامی بدل نشود. بی تردید مردم افغانستان و کشورهای همسایه قربانی نخست پیامدهای مخرب چنین وضعیتی خواهند بود. لازم است، همسایگان افغانستان و کشورهای دوست سازوکارهای لازم را برای همکاری با یکدیگر در بازسازی و توسعه افغانستان تعریف نموده و همکاری‌های خود را گسترش دهند. ایجاد یک مکانیزم درون منطقه‌ای و تشکیل صندوقی مالی جهت حمایت از مردم افغانستان به موازات تشکیل دولت فراگیر ملی یک ضرورت است.
امیرعبداللهیان اظهار کرد: داشتن افغانستانی امن، باثبات و توسعه یافته آرزوی ما برای یکایک خواهران و برادران افغانستانی و مردم منطقه است.
وی در پایان گفت: بار دیگر از میزبانی ارزشمند دولت چین و مدیریت همکار عزیز آقای وانگ یی صمیمانه تشکر می‌کنم.