به گزارش خبرنگار مهر، بر خلاف تصوری که از برق هسته‌ای وجود دارد، این انرژی در مقایسه با سایر نیروگاه‌های حرارتی پاک‌تر و از قیمت تمام شده پایین‌تری برخوردار است. سهم این انرژی در سبد انرژی دنیا در حال افزایش است و در ایران سالهاست که تنها نیروگاه اتمی بوشهر در حال ساخت است. نیمه اسفند ماه رهبر انقلاب و در حاشیه روز درختکاری بر ضرورت افزایش سهم انرژی‌های غیر فسیلی از جمله انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید دوباره کردند.
در همین رابطه عسگر سرمست، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: طبق آمار آژانش بین‌المللی انرژی اتمی(IEA) در حال حاضر ۱۱ درصد از برق دنیا توسط انرژی هسته‌ای تأمین می‌شود. این انرژی سهم به سزایی را در سبد انرژی بسیاری از کشورها ایفا می‌کند. به طور مثال ۷۱ درصد از برق فرانسه، ۵۳ درصد از برق اسلواکی و ۵۱ درصد از برق اوکراین توسط نیروگاه‌های اتمی تأمین می‌شود.
وی با اشاره به پروژه‌های گسترده تولید برق اتمی در دنیا افزود: در حال حاضر چین ۱۵ نیروگاه در حال ساخت به مجموع ظرفیت ۱۶ هزار مگاوات، کره جنوبی ۴ نیروگاه به مجموع ظرفیت ۵۵۶۰، هند ۶ نیروگاه به مجموع ظرفیت ۴۱۹۰ مگاوات، ترکیه ۳ نیروگاه به ظرفیت ۳۱۴۰ مگاوات، امارات دو نیروگاه به ظرفیت ۲۷۰۰ مگاوات که البته از یکی‌اش بهره‌برداری کرد و پاکستان هم یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی در حال ساخت دارد، ژاپن، فنلاند، آمریکا، اوکراین، فرانسه، برزیل از دیگر کشورهایی هستند که برنامه توسعه انرژی اتمی را در سبد انرژی خود قرار دادند.
سرمست در پاسخ به اینکه چرا کشور آلمان به یکباره تولید نیروگاه‌های اتمی خود را متوقف کرد، افزود: آلمان یک کشور خاصی در اتحادیه اروپا هست که این سیاست را در پیش گرفته است. در اتحادیه اروپا یک جریان محیط زیست به نام حزب سبز داریم که این حزب در همه کشورها هست و در آلمان قدرت بیشتری دارد و همین موجب واکنش‌های متمایز این کشور نسبت به برخی موضوعات شده است. این وجود آلمان تکیه خوبی بر نیروگاه‌های ذغال سوز با فناوری‌های بالا و آلایندگی پایین دارد.
وی با تأکید بر اینکه کشورها به سمت تنوع سازی سبد تولید انرژی حرکت کرده‌اند، گفت: مجموع این عوامل موجب شده که کشورها گزینه‌های متنوعی را در سبد تولید برقشان استفاده کنند، همانطور که گفتیم ۱۱ درصد از برق دنیا با نیروگاه‌های هسته‌ای تأمین می‌شود، متناظر این آمار اگر در ایران وجود داشت باید ۸ هزار مگاوات، یعنی هشت تا مثل نیروگاه بوشهر داشته باشیم. درحالی که ما تنها یک نیروگاه بیشتر نداریم و آن هم در حال ساخت است و روند ساخت آن هم بسیار طولانی شده است.
وی در رابطه با برنامه وزارت نیرو برای توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای گفت: نیروگاه هسته‌ای بین ۵ تا ۶ سال طول می‌کشد و نمی‌توان انتظار داشت که در طی ۴ سال محقق شود ولی آنچه که برخی خیال می‌کنند نیروگاه هسته‌ای دست نیافتنی است دو موضوع منابع مالی و فناوری اش هست که در ادامه تشریح می‌کنم.
این کارشناس انرژی ادامه داد: منابع مالی اولیه یک نیروگاه اتمی هزار مگاواتی تقریباً معادل یک پالایشگاه است، حال که ما پالایشگاه‌های بسیاری در کشور ساخته‌ایم و مشکلات مالی مانع نشده‌اند. چرا؟ چون به این نتیجه رسیدیم ما به پالایشگاه نیاز داریم و از طرق مختلف منابع دولتی، بخش خصوصی، تنفس خوراک و مدل‌های سهام‌پروژه‌ای منابع آن را تأمین کرده‌ایم، ولی در بحث نیروگاه به دنبال رفع این مشکل نبوده‌ایم. نکته بعدی هم این است که پالایشگاه را دیده‌ایم که می‌تواند درآمد ارزی خوبی بوسیله صادرات بنزین و گازوئیل عاید کشور کند ولی این نگاه را به نیروگاه نداشته‌ایم، در حالی که می‌توان برق را نیز صادر کرد.
سرمست تصریح کرد: حتی بخش خصوصی هم می‌تواند در این بحث مشارکت کند به شرط اینکه به آن تضمین صادرات بدهند. به طور کلی اگر بحث تضمین صادرات برق در کشور ما رفع شود، بخش خصوصی به راحتی می‌تواند سرمایه‌گذاری کند، اعم از نیروگاه هسته‌ای و سایر نیروگاه‌ها.
وی افزود: مشکل بعدی که مطرح می‌شود فناوری ساخت نیروگاه هسته‌ای هست. در این موضوع طور مثال کره جنوبی در عرض ۲۰ سال از نقطه صفر در نیروگاه‌های هسته‌ای تبدیل به یک کشور نیروگاه‌ساز شد. یعنی این فرایند را در طی ۲۰ سال طی کرد و اتفاقاً در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این کشور به عنوان کشوری که می‌تواند به عنوان الگو قرار بگیرد یاد شده است. حال سوال اینجاست که وقتی کره طی ۲۰ سال به اینجا رسیده چرا ما نتوانیم. اتفاقاً کشور ما که در حوزه غنی سازی، غلاف سوخت، مدیریت نیروگاه، طراحی و ساخت رآکتور قدری غنای دانش داریم.
سرمست با تأکید بر اینکه موضوع ساخت نیروگاه هسته‌ای بیشتر نیازمند یک اراده هست، در حالی که فقط یک غولی از نیروگاه هسته‌ای در ذهنمان ساخته‌ایم که موجب شده به این سمت حرکت نکنیم، افزود: وزارت نیرو باید یک بحث کارشناسی جدی را درباره مدل‌های ساخت نیروگاه، روش‌های تأمین سوخت و مدل‌های قراردادی شروع کند.
وی در رابطه با شیوه‌های دفع زباله هسته‌ای گفت: صنعت هسته‌ای صنایع وابسته‌ای دارد مثل صنعت غنی سازی، صنعت ساخت غلاف و… دارد که یکی از این صنایع صنعت بازفرآوری سوخت مصرفی است. سوخت مصرف شده به دلیل آنکه مواد بسیار ارزشمندی و نایابی در طبیعت دارد، یعنی موادی که به دلیل وجود اورانیوم در رآکتور به وجود آمدند، بسیار ارزشمند است و برخی از کشورها هدفشان تولید برق نیست، هدفشان دستیابی به این مواد است. در واقع موضوع زباله‌های هسته‌ای فقط یک موضوع محیط زیستی نیست، بلکه یک موضوع اقتصادی نیز هست که در دنیا هم به شیوه‌های مختلفی حلش کردند.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: طبق محاسباتی، کمترین میزان افرادی که به ازای هر واحد انرژی از بین رفته‌اند، مربوط به انرژی هسته‌ای بوده است. یعنی سایر نیروگاه‌ها مثل نیروگاه‌های برق‌آبی، ذغال سوز و… تلفات بیشتری نسبت به نیروگاه هسته‌ای دارند. مثلاً در این محاسبه تعداد افرادی که پست سدهای نیروگاه برق‌آبی غرق می‌شوند را هم در نظر گرفته شده است. در حالی که با نسل جدید نیروگاه‌های هسته‌ای احتمال وقوع حادثه‌ای ده به توان منفی هفت الی هشت شده و تقریباً صفر هست. به طور مثال در جنگ اخیر اوکراین هم کارشناسان موضوع می‌دانستند که با استانداردهای سخت گیرانه که وجود دارد، حتی در صورت سقوط جنگنده هم نمی‌تواند گنبد فولادی رآکتور را تحت تأثیر قرار دهد.
سرمست در رابطه با آب شیرین کن‌های هسته‌ای نیز گفت: به طور کلی نیروگاه‌های هسته‌ای این امکان را دارند که به طور همزمان هم برق تولید کنند و هم آب شیرین کنند. با توجه به اینکه کمربند جنوبی کشور ما هم به دریا متصل است و هم مشکل کمبود آب شیرین دارد، به جز منافع برق می‌توانیم از مزیت گسترده این موضوع هم بهره ببریم. یعنی مزیت جانبی نیروگاه هسته‌ای آب شیرین کن است و از نظر فنی اصلاً چیز پیچیده‌ای نیست. به طور مثال از نظر فنی همین الان نیروگاه بوشهر امکان دستیابی به آب شیرین کن را دارد.