به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از بورس کالا، مرور معاملات بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۰ بیانگر جابه‌جایی تقریباً همه رکوردهای تاریخی بازار فیزیکی از سال ۸۶ یعنی زمان تأسیس بورس کالا تاکنون است؛ به طوریکه با رشد ۹۰ درصدی ارزش کل معاملات به نسبت سال ۹۹، این متغیر مهم از ۶۶۵ هزار میلیارد تومان (همت) عبور کرد.
داده کاوی‌های آماری نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ جدای از ثبت رکوردهای جدید در حجم و ارزش معاملات به تفکیک محصول‌های مختلف، ۱۰ رکورد اصلی در ارزش کلی و معاملات بازار فیزیکی به ثبت رسید؛ به طوریکه علاوه بر ارزش کل معاملات، حجم و ارزش معاملات بازار فیزیکی، حجم و ارزش معاملات محصول‌های صنعتی، حجم و ارزش معاملات پتروشیمی، ارزش معاملات فرآورده‌های نفتی و حجم و ارزش معاملات بازار فرعی همگی رکورد زدند.
بازار فیزیکی و غوغای صنعتی‌ها
سال گذشته در مجموع بیش از ۷۶ میلیون و ۱۴۶ هزار تن انواع محصول در بازار فیزیکی بورس کالا مورد معامله قرار گرفت و ارزش نزدیک به ۶۳۰ هزار و ۶۷۵ میلیارد تومانی را به ثبت رساند. بررسی‌ها حاکی است که حجم معاملات رشد ۱۲۸ درصدی و ارزش آن نسبت به سال ۹۹ دو برابر شده و افزایش ۱۰۲ درصدی داشت که بالاترین سطح رشد در تاریخ معاملات بورس کالا از ابتدای تأسیس تاکنون به شمار می‌رود.
معامله گران در سال گذشته ۵۷ میلیون و ۴۹۷ هزار تن انواع محصول‌های صنعتی و معدنی را به ارزش ۳۶۹ هزار و ۸۹۸ میلیارد تومان مورد دادوستد قرار دادند که به لحاظ حجم ۳۱۹ درصد و به لحاظ ارزش ۱۲۳ درصد بیشتر از سال ۹۹ بود.
در حوزه محصول‌های پتروشیمی نیز با ثبت رکوردهای جدید و رشد ۴.۶ درصدی حجم و ۷۴ درصدی ارزش معاملات، دادوستد ۵ میلیون و ۳۷۹ هزار تن محصول به ارزش ۱۴۵ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان گزارش شد.
در حوزه محصول‌های فرآورده‌های نفتی نیز اگر چه حجم معاملات کاهش ۱۰ درصدی داشت و به ۱۲ میلیون و ۸۹۵ هزار تن رسید، اما ارزش معاملات شاهد ثبت رکورد جدید بود و با ۷۷ درصد افزایش به ۱۰۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید.
بازار فرعی هم رکورد زد و در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۳۷۴ هزار و ۳۰۳ تن انواع محصول در این بازار فروخته شد که ارزش ۷ هزار و ۱۶۶ میلیارد تومانی را رقم زد.
در تالار کشاورزی در بخش فیزیکی ۶ تن زعفران به ارزش ۷۵.۸ میلیارد تومان معامله شد.
در بخش معاملات شمش طلا نیز ۴۵۴ کیلوگرم طلا به ارزش ۶۵۳ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت.
سهم قراردادها در بازار فیزیکی
بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ معاملات در بازار فیزیکی بر پایه سه قرارداد نقدی، سلف و نسیه انجام شد.
نزدیک به ۵۷.۶ میلیون تن محصول به صورت نقدی به فروش رسید.
۱۵.۵ میلیون تن در قالب قرارداد سلف انجام شد.
۳ میلیون تن هم در قالب نسیه فروخته شد.
سنگین وزن‌های بورس کالا را بشناسیم
در گروه محصول‌های صنعتی و معدنی بیشترین حجم و ارزش معاملات به شرح زیر بود:
بیشترین حجم معاملات به سیمان با ۳۴ میلیون و ۸۶۴ هزار تن اختصاص داشت، اگرچه از نظر ارزش معاملات، فولاد بیشترین سهم را داشت اما، ارزش معاملات سیمان ۱۶ هزار و ۹۰۲ میلیارد تومان بود.
فولاد با معامله ۱۴ میلیون و ۶۳۹ هزار تن در رتبه دومین سنگین وزن تالار صنعتی جای گرفت و ارزش معاملات آن به ۲۴۴ هزار میلیارد تومان رسید.
پس از فولاد، سنگ آهن بیشترین حجم را به لحاظ معاملات در تالار صنعتی به خود اختصاص داد و معامله ۵ میلیون و ۲۳۸ هزار تن از این محصول، ارزش نزدیک به ۱۵ هزار و ۲۰۳ میلیارد تومان را رقم زد.
در گروه پتروشیمی بیشترین حجم معاملات به مواد پلیمری و مواد شیمیایی اختصاص داشت.
حجم معاملات مواد پلیمری نزدیک به ۳ میلیون و ۷۸۸ هزار تن به ارزش ۱۱۹ هزار و ۵۰۲ میلیارد تومان بود.
مواد شیمیایی یک میلیون و ۵۸۷ هزار تن به ارزش ۲۵ هزار و ۸۴۰ میلیارد تومان بود.
در گروه فرآورده‌های نفتی، بیشترین حجم معاملات مربوط به وکیوم باتوم و سپس به قیر و لوب کات اختصاص داشت.
حجم معاملات وکیوم باتوم ۵.۵ میلیون تن و ارزش آن نزدیک به ۴۰ هزار و ۹۰۶ میلیارد تومان بود.
قیر با معامله ۴.۹ میلیون تنی ارزش ۴۰ هزار و ۳۷۸ میلیارد تومانی را رقم زد.
عرضه کنندگان لوب کات نیز با فروش ۱.۸ میلیون تنی به ارزش معاملات ۲۰ هزار و ۲۶۴ میلیارد تومانی دست یافتند.
در بازار مشتقه بورس کالا چه گذشت؟
در بازار مشتقه بورس کالا در سال گذشته شاهد ثبت ۶ میلیون و ۶۸۹ هزار و ۶۶۲ قرارداد آتی و اختیار معامله) به ارزش ۱۷ هزار و ۴۶۷ میلیارد تومان بود.
۶ میلیون و ۵۰۴ هزار قرارداد آتی به ارزش ۱۶ هزار و ۵۵۷ میلیارد تومان دادوستد شد.
۱۸۵ هزار و ۳۱۹ قرارداد اختیار معامله به ارزش ۹۱۰ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت.
افزایش ۶۳ درصدی قراردادها در بازارهای مالی
در بازار ابزارهای مالی بورس کالا نیز ۲ میلیارد و ۸۵۹ میلیون و ۷۵۱ هزار قرارداد به ارزش نزدیک به ۱۶ هزار و ۹۷۳ میلیارد تومان میان معامله گران دست به دست شد.
بیش از ۲ میلیارد و ۵۳۰ هزار قرارداد در حوزه صندوق‌های سرمایه گذاری به ارزش بیش از ۶ هزار و ۲۴۵ میلیارد تومان بود. در این بخش شاهد رشد ۶۲.۲ درصدی در تعداد قرارداد و ۵ درصدی در ارزش معاملات بودیم.
۳۲۰ میلیون و ۲۹۸ هزار گواهی سپرده کالایی به ارزش ۹ هزار و ۸۴۶ میلیارد تومان و ۸ میلیون و ۸۸۳ قرارداد سلف موازی استاندارد به ارزش ۸ هزار و ۸۰۶ میلیارد تومان در بازار ابزارهای مالی بورس کالا دادوستد شد. در بخش گواهی سپرده کالایی رشد ۱۴۱ درصدی در تعداد قراردادها و ۱۱.۶ درصدی در ارزش معاملات به چشم می‌خورد که بیشتر ناشی از راه اندازی گواهی سپرده سیمان است.
بورس کالا در تالار معاملات مناقصه نیز شاهد رشد ۲۴۴ درصدی حجم و ۵۹۳ درصدی ارزش بود؛ به گونه‌ای که ۶۸ هزار و ۷۴۹ عدد کنتور برق در این تالار به ثبت رسید و ارزش ۴۶ میلیارد تومان را رقم زد.