خبرگزاری مهر -گروه استانها- فرزاد علیزاده*: شهرستان نطنز از دیرباز به سرزمین چنارهای کهن در دل کویر ایران، چشمه‌ها، قنات‌ها و باغات فراوان معروف بوده است. خاک منطقه نطنز روزگاری به قدری حاصلخیز بود که میوه‌های آن به تحفه نطنز شهرت داشتند. ۴۰۰ رشته قنات در این شهرستان و روستاهای تابعه وجود داشته است.
وجود رشته کوه‌های کرکس کوه، چرخه، دارهند در دل کویر نطنز را به منطقه‌ای خوش آب و هوا تبدیل کرده است. کوهستانی که قدرش را نمی‌دانیم و یک روز با بهره برداری معدنی سینه‌اش را می‌شکافیم و روز دیگر با زباله دامنش را آلوده می‌سازیم!
نگارنده فروردین ماه امسال از کوهستان دارهند و چرخه بازدید کرد، منطقه‌ای که از جانب زمین شناسان به عنوان بهشت زمین شناسی ایران شناخته می‌شود. از آنجایی که این کوهستان تنها در فاصله‌ای کوتاه از محدوده منطقه حفاظت شده کرکس کوه قرار گرفته، بی توجهی نسبت به آن بیشتر است هرچند که صدور مجوزهای متعدد بهره برداری معدنی در قلب منطقه حفاظت شده کرکس نشان از آن دارد که مدیران متولی امر درکی از امر حفاظت زیستگاه و حفظ حیات وحش منحصر بفرد این منطقه نداشته و ندارند.
اصلی ترین راه برای ورود به منطقه چرخه از کوهپایه کوه دارهند می‌گذرد، جاده‌ای خاکی که تابلوی به طرف محل دفن زباله به آن زینت بخشیده است! از همین ابتدای جاده نیز شاهد انبوه نخاله‌های ساختمانی هستیم نخاله‌هائی که رانندگان ماشین‌های حمل آن حتی زحمت انتقال آن تا چند صدمتر دورتر در محل تخلیه را نیز به خود نداده‌اند! اما وقتی به محل اصلی تخلیه زباله‌ها می‌رسیم با تصاویری روبرو می.شویم که باورکردنی نیست!
انبوهی از زباله‌های تفکیک نشده نمایان، مردان زباله گرد، انبوه مگس و آن‌طرف تر هم تانکری مشغول تخلیه فضولات انسانی است! متأسفانه کمترین نظارت و مدیریتی بر منطقه وجود ندارد و تا کیلومترها، هزاران هزار کیسه‌های پلاستیکی را مشاهده می‌کنید که در مسیر باد رها شده‌اند و لای گَوَن‌ها و پوشش گیاهی منطقه گیرافتاده اند
اما کوهستان چرخه که نمایان می‌شود بیشتر حیرت می‌کنیم چین خوردگی زیبای کوهپایه اش همچون تابلوی هنری فاخری است که برپهنای صحرا گسترده شده است.
برای مشاهده‌ی فسیل‌ها نیاز نیست به ارتفاعات بالاتر صعود کنید یا از ابزار خاصی استفاده کنید. در واقع از همان قدم‌های اول انگار که بر روی کلکسیونی از صدف و ستاره دریایی راه می روید وجود انبوه این فسیل‌ها حاکی از قدمت چندین میلیون ساله حیات در این منطقه و وجود دریا و زیستمندان دریایی در این مکان است. محلی که به نظر می‌رسد استانداردهای لازم برای تبدیل به ژئوپارک / ژئوسایت و یا حتی اثر طبیعی ملی را نیز داراست
کمی پیشتر اما مدیران صنعت و معدن استان مجوزهائی برای اکتشاف معدنی در این منطقه صادر کرده بودند که با اطلاع رسانی جوانان نطنزی و اقدام به موقع دادستان نطنز فعلاً جلوی آن گرفته شده اما تجربه ثابت کرده است منفعت طلبانی که هیچ چیز به جز ثروت اندوزی آن‌هم ازمنابعی چون مواهب و میراث طبیعی و ملی برایشان اهمیت ندارد برای تخریب این مناطق و سرازیر کردن دلارها به جیب‌هایشان یا راهی خواهند یافت یا راهی خواهند ساخت!
هرچند در سال‌های قبل برداشت‌های معدنی در نقاطی از کوهستان دارهند انجام پذیرفته که به نظر می‌رسد به دلیل نامرغوب بودن جنس سنگ آن به عنوان سنگ تزئینی متوقف شده است، برداشت‌هایی که زخم‌های آن هنوز بر پیکره دارهند مشهود است اما این بار معدنکاوان برکوهستان چرخه چشم طمع دوخته‌اند.
از نظر مقررات سازمان محیط زیست ایران، پدیده‌های نمونه یا مجموعه‌های گیاهی و جانوری (محیط زیستی) نادر یا اشکال و مناظر کم‌نظیر، ویژه و غیرقابل جایگزین که از جهات علمی، تاریخی یا طبیعی دارای ارزش حفاظتی باشند، به عنوان اثر طبیعی ملی، با تعیین محدوده حفاظت شده از آن‌ها حراست می‌شود. تنوع زمین‌شناسی جزو دارایی‌ها و هویت زمین‌شناسی یک کشور و نیازمند حفاظت است. بخشی از تنوع زمین‌شناسی، میراث زمین‌شناسی به‌شمار می‌رود که این میراث را ژئوسایت می‌گویند. ژئوپارک نیز منطقه‌ای است که در آن، میراث زمین‌شناختی آن ناحیه، با مدیریتی دقیق و دائمی حفظ و نگهداری می‌شود مکانی با وسعت کافی که مرزهای آن به وضوح مشخص شده است و چندین پدیده بارز زمین‌شناسی در محدوده آن قرار گرفته باشد.
ژئوپارک حتی ممکن است علاوه بر پدیده‌های زمین‌شناسی ازآثار تاریخی، بوم‌شناسی، باستان‌شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگر نیز برخوردار باشد. شرایطی که بی تردید کوهستان چرخه و دارهند از آن برخوردارند.
شهرداری نطنز و مدیران متولی امر در این شهرستان (که وجود آثار طبیعی و ملی اش همچون گنبد باز، قلعه وشاق، کوهستان کرکس کوه و حوضچه‌های آب معدنی تلوگری و فریزهند تنها نمونه‌هایی از شگفتی‌های این سرزمین هستند)، باید هر چه زودتر فکری به حال انبوه زباله‌های مدیریت نشده در این منطقه بکنند.
زباله‌هایی که بدون هیچ نظارتی در طبیعت رها شده‌اند، علاوه بر ایجاد بیماری‌های بسیار خطرناک دامن زیبای کوهستان چرخه را نیز نازیبا کرده است.
*کنشگر محیط‌زیست