دیدار ماه؛ مرور توصیه‌های رهبری در دیدارهای رمضانی با دانشجویان

خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) سال‌های متمادی است که سنت حسنه افطار با دانشجویان را در ماه مبارک رمضان جاری می‌کنند و هر سال فرصتی جدید برای دانشجویان فراهم می‌شود که بتوانند دغدغه‌های خود را بیان کنند و به بیانات رهبر معظم انقلاب گوش جان بسپارند و از رهنمودهای معظم له بهره بگیرند.

به بهانه رمضان ۱۴۴۳ هجری قمری، مروری بر پنج سال دیدار دانشجویان با رهبر معظم انقلاب در رمضان مبارک داشتیم.

تیرماه ۱۳۹۵؛ ما ایستاده‌ایم و عاقبت ایستادگی هم پیروزی است

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در ۱۲ تیرماه ۱۳۹۵ (روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان) فرمودند: ما ایستاده‌ایم؛ در میان نخبگان کشور ازجمله دانشگاهیان و دانشجویان، آن‌قدر عناصر مؤمن و طرف‌دار ایستادگی در این راه وجود دارد که هر آدم دلسردی را هم دلگرم می‌کند؛ چه برسد به کسی مثل بنده که خودش به‌خودی‌خود دلگرم است. این ایستادگی بنابراین وجود دارد و عاقبت ایستادگی هم پیروزی است.

ایشان یادآور شدند: تبیین اساس کار ما است. حرف‌هایتان را، نظراتتان را بگویید؛ در مسائل مهم کشور؛ در مسئله اقتصاد مقاومتی، مسئله پیشرفت علمی، مسئله ارتباط با آمریکا تبیین کنید. برای خیلی‌ها روشن نیست. این ذهنی که فعّال است، بنشیند راجع به این قضیّه استدلال‌های مناسب را پیدا کند، این را ترویج کند. این یکی از چیزهای مورد تبیین است.

خلاصه بیانات در تیرماه ۱۳۹۵

موضوع	تذکر رهبری
تغییر دغدغه‌های دانشجویان	با گذشت زمان، انگیزه‌های انقلابی، فکر انقلابی، فکر روشن، استدلال متین و خوب، روزبه‌روز در بین قشر دانشجو دارد گسترش پیدا می‌کند. هر سال سطح فکر و سطح مطالبات دانشجویی و حتی ادبیات بیان این مطالبات تعالی و ترقی دارد.
ایستادگی در مقابل جبهه استکبار	اگر می‌خواهیم در مقابل جبهه استکبار ایستادگی کنیم، مقاومت کنیم، به آن عزت، آن شرف، آن اقتداری که جمهوری اسلامی لایق آن است و انقلاب به ما وعده آن را داده برسیم، احتیاج داریم تقوا را حفظ کنیم.
تذکر درباره عدم اختلاط‌های دانشجویی	مسئله این است: اختلاط دو جنس از نظر اسلام یک چیز مطلوبی نیست. بله، در جلسات رسمی اشکالی ندارد اما در محیط‌هایی که این اختلاط‌ها حدومرزی ندارد، اینها ضرر می‌زند، دل‌ها را خراب می‌کند.
اهمیت مبارزه ملت	یکی از دو حالت پیش بیاید: یا باید جمهوری اسلامی آن‌قدر نیرومند و قوی بشود که بتواند حرف خودش را به کرسی بنشاند و طرف [مقابل] جرئت نکند به او تعرّض بکند که ما دنبال این راهیم؛ یا بایستی هویّت اصلی خودش را از دست بدهد و صورت بی‌جانی باشد، اسم بی‌مسمایی باشد، راه سومی وجود ندارد.
مشکلات اجرای اقتصاد مقاومتی	در کارهای مربوط به اقتصاد مقاومتی ما هم این اشکال را داریم؛ وظیفه رهبری آنجایی است که احساس کند یک حرکتی دارد انجام می‌گیرد که این حرکت، مسیر نظام را دارد منحرف می‌کند.
نقاط آماج تهاجم دشمن	نقاط قوت ما آماج تهاجم دشمن است؛ یعنی قطعاً دشمنان نظام جمهوری اسلامی بر روی این مجموعه دانشجویی ما برنامه‌ریزی دارند، برنامه دارند اجرا می‌کنند.
اهمیت تشکل‌های دانشجویی	تشکل‌های دانشجویی انقلابی را باید تقویت کرد، باید کمک کرد، باید قدر دانست، آینده کشور و آینده انقلاب را اینها تضمین می‌کنند. کیفیت دانشجوی انقلابی امروز نسبت به کیفیت دانشجوی انقلابی اول انقلاب خیلی بالاتر است.
خصوصیات مهم دانشجو	یکی از خصوصیّات دانشجو این باید باشد که بصیرت داشته باشد یعنی با چشم باز محیط دانشجویی، محیط کشور، محیط منطقه و هم محیط جهان را نگاه کند.
سوءظن به جریان رسانه‌ای دشمن	یکی از چیزهایی که خیلی لازم است، سوءظن به جریان رسانه‌ای دشمن است. یکی از اصول این باشد که نگاه به جریان رسانه‌ای دشمن - چه جریان رادیو تلویزیونی‌اش، چه جریان ماهواره‌ای‌اش، چه جریان فضای مجازی‌اش- نگاه سوءظن‌آمیز باشد.
توصیه به تشکل‌های دانشجوی	اولین توصیه این است که حضور داشته باشند؛ مقصود حضور جسمانی، فکری و بیانی است. اعلام موضع انقلابی مهم است. دوم اینکه بهنگام باشد.
اهمیت تبیین	تبیین اساس کار ما است. ما با ذهن‌ها مواجهیم، با دل‌ها مواجهیم؛ باید دل‌ها قانع بشود. اگر دل‌ها قانع نشد، بدن‌ها به راه نمی‌افتد، جسم‌ها به‌کار نمی‌افتد؛ این فرقِ بین تفکّر اسلامی و تفکّرات غیر اسلامی است. ذهنی که فعّال است، بنشیند راجع به این قضیه استدلال‌های مناسب را پیدا کند.
افزایش سطح آگاهی سیاسی و دینی	نگویید ما همه چیز را بلدیم، به همه چیز مسلّطیم؛ امروز امکانات فراوان است برای این معنا؛ آگاهی‌های علمیِ دینی و سیاسی خودتان را افزایش بدهید، کتاب‌خوانی، شنیدن از برجستگان حوزوی و دانشگاهی.
برگزاری تور علمی و کرسی‌های آزاداندیشی	خیلی از شما از پیشرفت‌های کشور واقعاً مطلع نیستید؛ تورهای علمی بگذارید و آزمایشگاه نانو، آزمایشگاه‌های علمی یا محصولات علمی را ببینید. ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی با راهنمایی اساتید برجسته یک وظیفه است.
وظیفه تشکل‌ها و توسعه هیأت دانشجویی	وظیفه تشکل‌ها توسعه مخاطبان در سطح دانشجویی است. راهش را پیدا کنید. هیئت‌های دانشجویی خیلی پُربرکت است و بنده کاملاً با این هیئت‌های دانشجویی موافقم؛ هم گستره مخاطبین دارد، هم با امور معنوی همراه است.
دفاع از نظام اسلامی	در دفاع از نظام اسلامی هیچ تقیّه نکنید و صریح باشید؛ نظام اسلامی مایه افتخار است. بله، در دنیا و در داخل، کسانی هستند که بخواهند نظام اسلامی را کم‌قدر جلوه بدهند اما اینها اشتباه می‌کنند و راه غلطی را دارند می‌روند؛ بعضی‌ها عمداً، بعضی‌ها هم از روی ناآگاهی.
توسعه اردوهای جهادی	اردوهای جهادی را توسعه و تداوم بدهید. اردوهای جهادی، هم تمرین است، هم خدمت است، هم خودسازی است، هم آشنایی با فضای جامعه و خدمت به محرومین است.
سبک زندگی اسلامی ایرانی	سبک زندگی اسلامی ایرانی را در اندیشه و عمل دنبال کنید؛ بنشینید رویش فکر کنید، مصداق‌هایش را مشخص کنید، بعد خودتان عمل کنید و این را به عنوان دستورالعمل منتشر کنید.
تقویت گفتمان‌های عدالت، اقتصاد دانش‌بنیان، پیشرفت ایرانی اسلامی	گفتمان عدالت، اقتصاد دانش‌بنیان، پیشرفت ایرانی اسلامی، شتاب در یافته‌های علمی؛ اینها گفتمان‌های اصلی است؛ این گفتمان‌ها را تقویت کنید. بنده این توسعه غربی را به‌هیچ‌وجه قبول ندارم؛ عمداً کلمه پیشرفت را به کار میبرم. این پیشرفت اسلامی ایرانی می‌تواند به عنوان یک گفتمان، به عنوان یک خواست عمومی مطرح بشود.
تشکیل جبهه واحد ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی در سطح دانشجویان جهان اسلام	یک جبهه واحد ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی در سطح دانشجویان جهان اسلام تشکیل دهید. امروز وسیله ارتباط هم آسان است، به قول این فرنگی‌مآب‌ها یک کمپین‌های عمومی دنیای اسلامی تشکیل بدهید علیه تسلّط آمریکا، یک جمعیّت عظیم دانشجویی در دنیای اسلام به وجود بیاورید.
لزوم نگاه راهبردی در میان دانشجویان	به انقلاب نگاه راهبردی داشته باشید؛ برای بیست سال، سی سال آینده فکر کنید همچنان‌که دشمن شما فکر می‌کند. امّا بالاخره رؤسای جمهور آینده، وزرای آینده، نمایندگان مجلس آینده، مسئولین گوناگون آینده از میان دانشجویان امروزند؛ این تصویر آرمانی را دنبال کنید.
مسائل سیاسی کشور	بارها گفته‌ام که برای من این تقسیمات اصولگرا و اصلاح‌طلب و اصلاح‌طلب مدرن و سنّتی و از این حرف‌هایی که می‌زنند، مطرح نیست؛ من به این اسم‌ها اصلاً اهمیتی نمی‌دهم و توجه ندارم؛ به محتواها کار دارم؛ اما روی مسئله فتنه حسّاسم. در برجام یک چیز ثابت شد و آن اینکه آمریکایی‌ها دارند دشمنی می‌کنند با ما.

خردادماه ۱۳۹۶؛ کلیدواژه‌های اصلی «نقش مردم در حکومت» و «مردم‌سالاری» را فراموش نکنید

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در ۱۷ خردادماه ۱۳۹۶ (روز دوازدهم ماه مبارک رمضان) فرمودند: کلیدواژه‌های اصلی را فراموش نکنید. مسئله «نقش مردم در حکومت» یکی از این کلیدواژه‌ها است؛ «مردم‌سالاری»، این جزو کلیدواژه‌های اصلی است؛ این را فراموش نکنید.

ایشان یادآور شدند: توصیه بعدی؛ تلاش جدّی و همه‌جانبه برای غلبه دادن گفتمان انقلاب در دانشگاه. نگویید در دانشگاه دیگر نمی‌شود کاری کرد؛ شنفتم این را که بعضی‌ها میگویند که «آقا، دیگر در دانشگاه نمی‌شود کاری کرد»؛ نه آقا، در دانشگاه خیلی می‌شود کار کرد، اتّفاقاً در دانشگاه باید کار کرد. چه کسی باید در دانشگاه کار بکند؟ شما. شما تشکل‌ها هستید که در دانشگاه باید کار بکنید.

رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: تشکل‌ها امید را تزریق کنند در دانشگاه‌ها؛ خودشان امیدوار بمانند و امید را هم تزریق کنند در دانشگاه‌ها و نگذارند جوّ ناامیدی به وجود بیاید.

خلاصه بیانات در خردادماه ۱۳۹۶

موضوع	تذکر رهبری
هویت انقلابی	انقلاب توانست به ما، هم هویّت بدهد، هم آرمان بدهد؛ این مهم است. ما، هم هویّت پیدا کردیم ما فهمیدیم چه‌کسی هستیم، فهمیدیم که ما مغلوب و هضم‌شده در هاضمه سیاست جهانی و نظام سلطه نیستیم.
دانشجو و دانشگاه انقلابی	در این سال‌ها، علیه دانشگاه و برای خارج کردن دانشگاه از صحنه مبارزه خیلی تلاش کردند؛ دانشگاه اگر در خدمت انقلاب باشد از خیلی از قشرهای دیگر تأثیرش بیشتر است. دانشجو باید احساس مسئولیت انسانی، احساس مسئولیت ملی، احساس مسئولیت دینی و اجتماعی و بین‌المللی بکند؛ این چیزی است که از دانشجو توقع می‌رود.
نگاه نقادانه دانشجو به مسائل	بنده نگاه نقادانه دانشجویان را صددرصد تأیید می‌کنم. این نگاه نقادانه و دغدغه‌مند، از دانشجو و محیط دانشگاه نباید گرفته بشود. دانشجو باید کاستی‌ها را ببیند، کجی‌ها را ببیند، عیوب را ببیند و سوال کند. امر به معروف، نهی از منکر، مطالبه جدی آرمانها و ارزشها در دانشجو، روحیه قابل قبول است.
دانش؛ رکن اساسی دانشگاه	دانشگاه محل دانش است. یعنی در دانشگاه باید هم عالِم تولید بشود، هم علم تولید بشود، هم عِالم و علم جهت درست پیدا کند؛ این کاری است که ما در کشورمان هنوز نتوانسته‌ایم آن‌چنان‌که شایسته نظام جمهوری اسلامی است به آن برسیم؛ البته کارهایی شده، لکن عقبیم. جهت‌دهی صحیح به علم و عالم مهم است.
تذکر درباره تشکل یکبارمصرف	برخی تشکل‌ها در دانشگاه یکبار مصرفند؛ مثلاً قبل از انتخابات درست می‌شود، اما تشکل‌هایی را می گویم که تحت هر نامی، معتقد به انقلابند، معتقد به دینند، معتقد به نظام اسلامی‌اند، معتقد به این مبارزه عظیمند؛ تشکل‌ها نقش فعال داشته باشند و تماشاچی نباشند.
اهمیت آرمان‌گرایی و واقع بینی	آرمان‌گرایی را فراموش نکنید رسیدن به جامعه عادل، آزاد، پیشرفته، مؤمن، متعبّد، مرفه، متحد، قوی و مستحکم، مستقل؛ اینها آرمان است. واقعیات مثبت را ببینید؛ جمعیت جوان بااستعداد را، توانایی‌های بشری فوق‌العاده را، استعداد فوق‌العاده ملّت را، امکانات زیرزمینی را، موقعیت جغرافیایی را، پیشرفت جمهوری اسلامی را.
غلبه گفتمان انقلاب در دانشگاه	تلاش جدّی و همه‌جانبه برای غلبه دادن گفتمان انقلاب در دانشگاه انجام شود. شما افسران جوان جنگ نرم هستید آنجایی که احساس می‌کنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمی‌تواند درست مدیریت کند، آنجا آتش به اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید.
توجه به کلیدواژه مردم	مسئله «نقش مردم در حکومت» یکی از این کلیدواژه‌ها است؛ مصیبت، آن روزی است که مردم پشت کنند به صندوق رأی؛ این مصیبت است؛ و دشمن این را می‌خواهد. حضور مردم پای صندوق رأی، یک نعمت بزرگی است. «مردم‌سالاری»، این جزو کلیدواژه‌های اصلی است؛ این را فراموش نکنید.
توجه به کلیدواژه استقلال	مسئله «استقلال» خیلی مهم است. حالا همین قضیه سند ۲۰۳۰ از همین قبیل است. فرض کنیم در این سند، هیچ‌چیز واضح بینی هم که مخالف با اسلام باشد وجود نداشته باشد -که البتّه وجود دارد- حرف من این است که نظام آموزشی کشور نباید بیرون کشور نوشته بشود. این همان مسئله استقلال است.
توجه به کلیدواژه نفی سلطه و آزادی	مسئله «نفی نظام سلطه»، مسئله «آزادی» و مسئله «عدالت» جزو کلیدواژه‌های اصلی است که آن را درست باید تبیین کنید.
شجاعت در اقدام	گاهی اوقات بعضی از تشکل‌ها می‌گویند «نکند این کار را بکنیم فلان آدم یا فلان دستگاه نگران بشوند، ناراحت بشوند یا فلان»؛ نه، شما اقدامتان را انجام بدهید، منتها آن‌وقتی که فهمیدید این اقدام نادرست است، از همان‌جا متوقفش کنید، یعنی در انجام کارها و اقدام شجاعت داشته باشید.
بررسی مسئله زن در غرب	سفارش می‌کنم دانشجویان خواهر در تشکل‌ها مسئله زن در غرب را دنبل کنند؛ ما کمتر به این مسئله می‌پردازیم. معتقدم باید کار کرد و میدان کار در این زمینه وجود دارد.
تزریق امید در دانشگاه‌ها؛	حرف ما هم این است که تشکل‌ها امید را تزریق کنند در دانشگاه‌ها؛ خودشان امیدوار بمانند و امید را هم تزریق کنند در دانشگاه‌ها و نگذارند جو ناامیدی به وجود بیاید.
فساد و فرهنگ غربی	فساد در کشور سیستمی نشده. فسادهای بدی هم هست، امّا موردی است و باید برخورد بشود. اینکه کسانی بخواهند کشور را غرق کنند در فرهنگ غربی و گرایش به فرهنگ غربی را روزبه‌روز در کشور توسعه بدهند، این واقعیتی است؛ اما اینکه اینها بتوانند انقلاب را از خط خود منحرف کنند قطعاً چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.

خردادماه ۱۳۹۷؛ مطالبه سبک زندگی اسلامی ایرانی، فرهنگ دینی، مقابله با لاابالی‌گری، مقابله با دین‌ستیزی؛ با صبر انقلابی؛

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در ۷ خردادماه ۱۳۹۷ (روز دوازدهم ماه مبارک رمضان) فرمودند: حوصله انقلابی و صبر انقلابی، مثل خشم انقلابی است. تقوا اگر داشته باشید، عاقبت مال شما است؛ صبر لازم است.

ایشان یادآور شدند: احتیاج است به یادآوری آرمانها با همان زبانِ ویژه جوانِ مؤمنِ انقلابی که از خصوصیاتش صراحت است، از خصوصیّاتش شجاعت در گفتار است؛ اینکه شجاعانه حرف خودش را بزند. این احساس روحیه تهاجم را در جوان دانشجو و جوان انقلابی، من کاملاً قبول دارم. بایستی این ارزشها به‌صورتِ صریح، هوشیارانه، دائماً مطالبه بشود؛ از سوی جوانِ پای کار.

رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: مطالبه سبک زندگی اسلامی ایرانی، مطالبه فرهنگ دینی، مقابله با لاابالی‌گری و بی‌تفاوتی و بی‌حالی‌، مقابله‌ی با دین‌ستیزی؛ و همه اینها با حوصله و صبر و تدبیر.

خلاصه بیانات در خردادماه ۱۳۹۷

موضوع	تذکر رهبری
امید در دانشگاه	محیط دانشجویی یک محیط بانشاط و زنده است؛ درست عکسِ آن چیزی که دشمنان می‌خواهند، بیگانگان می‌خواهند و بعضی وانمود می‌کنند که «آقا، دانشگاه افسرده است، دانشگاه مأیوس است»؛ نه، دانشگاه زنده است. یک جریان زنده فعال پُرتپشی در محیط دانشجویی وجود دارد با نگاه‌های مختلف، با گرایشهای مختلف اما همه با انگیزه، با احساس هویتِ اثرگذار.
مدیریت نسل جوان	بارها میگویم فردا مال شما است و شما خودتان را باید آماده کنید برای مدیریت فردا، البتّه مراقب باشید که بر همین صراط مستقیم پیش بروید؛ یعنی همین انگیزه را حفظ کنید. جوان‌های ما -لااقل یک جریانی از جوانهای دانشجوی ما- دارای انگیزه، دارای ایمان، دارای غیرت و عازم بر اقدامند.
زمینه ایجاد تمدن انقلابی و اسلامی	دولت انقلابی، دولتی است که ارکان آن، انقلاب را از بن دندان باور کرده باشند و دنبال انقلاب باشند. بعد که این دولت انقلابی تشکیل شد، آن‌وقت آرزوهای بزرگ انقلابی، در جامعه تحقق پیدا کنند؛ آن‌وقت نتیجه می‌شود جامعه انقلابی؛ آن‌وقت زمینه برای ایجاد تمدن انقلابی و اسلامی به وجود می‌آید.
آرمان‌های انقلاب	یکی‌، عزت ملّی است؛ عزت ملّی یعنی احساس افتخار ملّی که این احساسِ افتخار، ناشی از واقعات باشد. دوم، اعتمادبه‌نفس ملّی؛ اگر این اعتمادبه‌نفس وجود داشت، ملّت احساس نمی‌کند که به وابستگی نیاز دارد، بلکه از وابستگیِ به دیگران می‌گریزد. سوم، استقلال سیاسی، اقتصادی، فرهنگی؛ با استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ملّت مجبور نمی‌شود که زورگویی و تحمیل را از زورگویان و زیاده‌خواهان عالم تحمل کند. چهارم، استقرار عدالت، نفی تبعیض، نفی فاصله‌های طبقاتی؛ قطعاً عدالت، یکی از برترین یا شاید بشود گفت برترین آرمان و ارزشی است که دنبالش بایستی باشیم. پنجم، پیشرفت مادی و تمدنی به برکت علم و فناوری؛ یعنی کشور از عقب‌ماندگی باید نجات پیدا کند. ششم، رشد اخلاق‌های معاشرتی؛ معاشرت مردم، معاشرت‌های اخلاقی باشد. رحم، انفاق، ایثار، کمک، تعاون؛ رشد خلقیاتی که مربوط به معاشرت انسان‌ها در جامعه است. هفتم، آماده‌سازی فضا برای رشد معنویّت و رهایی از بردگیِ شهوت و غضب در انسان‌های مستعد؛ باید فضا جوری بشود که انسان‌های مستعد بتوانند در آن فضا حرکت کنند.
لزوم حرکت در تحقق آرمان‌ها	آرمان‌ها در کوتاه‌مدت تحقق پیدا نمی‌کند؛ اگر بخواهیم این آرمانها در جامعه تحقق پیدا کند، یک حرکت بلندمدت لازم دارد. یعنی زنده بودن انقلاب. انقلابی باشیم و انقلابی بمانیم. اگر چنانچه این استمرار با آگاهی و هوشیاری و دقتِ‌نظر و مانند اینها باشد، تحقق این آرمانها قطعی خواهد شد.
کتابخوانی	شماها که متأسفانه کتاب نمی خوانید، خیلی اهل کتاب نیستید؛ بنده کتاب‌خوانم، من خیلی کتاب می‌خوانم، دلم می‌خواهد شما بچه‌ها، جوانها واقعاً کتاب بخوانید.
فعالیت در زمینه پیشرفت	باید کاری کنید که حرکت حکومت، دولت و مجموعه مدیریت عمومی کشور حرکت انقلابی باشد تا اینکه این آرمانها پیشرفت کند. قشرهای اثرگذار؛ قشرهای علمی، قشرهای اجتماعی اعمّ از دانشگاهی، حوزه‌ای، دانشمندان، هنرمندان بایستی در این زمینه‌ها فعّال باشند. امید، شرط لازم است به همراه عزم، اراده و برنامه‌ریزی.
موانع درونی عدم تحقق آرمان‌ها	موانع ما، عمدتاً موانع درونی است؛ یکی درست عدم فهم درست مسائل کشور، مسئله انقلاب؛ یکی درست نشناختن محیط؛ محیط را باید شناخت، جبهه‌بندی‌ها را باید شناخت. یکی از موانع بی‌ارادگی است؛ یکی از موانع تنبلی است؛ یکی از موانع، بی‌صبری است. یکی از موانع، سرگرمی به چیزهای خراب‌کننده و ویران‌کننده و گمراه‌کننده؛
موانع بیرونی عدم تحقق آرمان‌ها	موانع بیرونی هم داریم؛ تزریق نومیدی، القای ناتوانی؛ تبیین‌های دروغ؛ تبیین‌های خلاف واقع. تحریف حقایق تاریخی؛ ایجاد موانع عملی برای حرکت به‌سمت آرمانها؛ مثل تحریم؛ کارشکنی‌های گوناگون، پیروزی‌ها را شکست معرفی کردن، ضعف‌های کوچک را بزرگ جلوه دادن، ضعف‌های مدیریتی را منتسب به نظام کردن.
مردم‌سالاری واقعی ایران	در دنیای امروز هیچ مردم‌سالاری‌ای مثل مردم‌سالاری ما واقعی نیست. ارتباط مسئولان کشور با مردم، اُنسشان با مردم، انتخابشان به‌وسیله مردم از همه‌جای دنیا واقعی‌تر است؛ مسئله این است: نظام، بدون مشی انقلابی ارزشی ندارد؛ چنانچه مشی انقلابی نداشته باشد، به آن آرمانها نخواهد رسید.
انقلابیگری	انقلابیگری فقط در بستر نظام امکان‌پذیر است؛ این‌جور نباشد که بعضی نظام را نفی کنند به‌عنوان اینکه ما انقلابی هستیم؛ ارزشها، ارکان، بنیان‌های نظام را زیر سوال ببرند به‌عنوان انقلابی. انقلابیگری به معنای ویرانگری نیست. انقلابیگری یک مشی صحیح و عاقلانه و پُرانگیزه و پُرامید و شجاعانه به سمت اهداف والاست.
مطالبه‌گری	مطالبه‌گریِ آرمانها از آن چیزهایی است که از آن نباید دست برداشت. یادآوری آرمانها، مطرح کردن آرمانها، خواستن آرمانها، طلبکاری نسبت به تحقّق این آرمانها یک سدّی است در مقابل تخریب افکار عمومی و فضاهای نخبگانی و فضاهای مدیریّتی؛ بایستی این ارزشها به‌صورتِ صریح، هوشیارانه، دائماً مطالبه بشود؛ از سوی جوانِ پای کار.
مقابله با اشرافیگری	مقابله با اشرافیگری؛ یعنی در افکار عمومی، اشرافیگری نفی بشود. وابستگیِ فکری نفی بشود. مثل بحث کالای ایرانی؛ مطالبه سبک زندگی اسلامی ایرانی، مطالبه فرهنگ دینی، مقابله با لاابالی‌گری و بی‌تفاوتی و بی‌حالی‌، مقابله با دین‌ستیزی؛ و همه اینها با حوصله و صبر و تدبیر.
صبر انقلابی	حوصله و صبر انقلابی، مثل خشم انقلابی است. صبر لازم است. این حالت را نباید داشته باشید؛ اینکه ما بگوییم چرا نشد، چه‌جوری شد، درست نیست.

خردادماه ۱۳۹۸؛ تببین «بیانیه گام دوم انقلاب» برای فرزندان ایران

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در اول خردادماه ۱۳۹۸ (روز شانزدهمین ماه مبارک رمضان) فرمودند: «بیانیه گام دوم» یک ترسیم کلی از گذشته و حال و آینده انقلاب بوده. چهار نقطه به‌اصطلاح اصلی در این بیانیه مورد تأکید بوده: نقطه اوّل: «عظمت حادثه انقلاب»، نقطه دوّم: «عظمت راه طی‌شده و کارکرد انقلاب تا امروز»، نقطه سوم «عظمت چشم‌اندازی است که باید به آن برسیم» و نقطه چهارم: «عظمت نقش نیروی جوان متعهد»؛

ایشان یادآور شدند: بچه‌های دانشجو، شماها باید خودجوش باشید، باید خودکار باشید، باید منتظر این نباشید که شما را به کار وادار کنند؛ بخصوص جوان‌هایی که مثلاً مربوط به تشکل‌های گوناگون دانشجویی هستند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: اینکه شما بگویید «راهبرد بلندمدت نظام، پیشرفت علمی و شکستن خطوط کنونی علم و رفتن به جلو است» درست است. ما قله علم را بلاشک باید فتح کنیم، امّا این کارها باید مانع آن نشود؛ منافات هم ندارد، می‌توان همین کار را کرد و می‌توان حرکت علمی هم کرد؛ می‌توان در رشته‌های مختلف، دانشجوی برجسته صاحب رتبه‌های بالا بود و در عین حال در گروه جهادی حضور داشت، در هیئت دانشجویی حضور داشت، در مجموعه‌های خدماتی حضور داشت، در کار نشریاتی حضور داشت.

خلاصه بیانات در خردادماه ۱۳۹۸

موضوع	تذکر رهبری
کوتاهی کارگزارها	من مشکلی در ساختار نمی بی نم. بله، ما کارگزارها اشکال داریم؛ در این شکّی نیست. کارگزارها کوتاهی دارند، سلایق گوناگون، ناتوانی‌ها و کمبودهایی دارند، و نتیجه این می‌شود که گاهی در حرکت اشتباه می‌کنیم. اشتباه ما مثل اشتباه اشخاص عادی نیست؛ وقتی اشتباه می‌کنیم، اشتباه مان شکافهای بزرگی در متن جامعه به وجود می‌آورد.
خصوصی‌سازی	خطاهای بزرگی در زمینه‌ی خصوصی‌سازی انجام گرفته که بنده هم مکرر تذکراتی داده‌ام منتها اصل خصوصی‌سازی، نیاز مبرم اقتصاد کشور ما است؛ همه صاحب‌نظرها از همه جهت تأیید کردند، گفتند چیز خوبی است، منتها در عمل، مثل خیلی از کارهای دیگر شاید لغزشهایی صورت گرفته، وظیفه ما است، جلوی لغزشها را بگیریم.
علاقه به جوان انقلابی	من با جوانهای انقلابی هیچ وقت مقابله نمی‌کنم. البتّه معنایش این نیست که فرض کنید اگر یک تعدادی از جوانهای انقلابی، یک وقتی یک عمل خلافی انجام دادند، یک عمل غلطی انجام دادند، آن را هم ما تأیید کنیم؛ نه. جوان انقلابی هم ممکن است یک جا خطا کند؛ آن خطا را من تأیید نمی‌کنم امّا جوان انقلابی را من حتماً تأیید می‌کنم.
تصویب برجام	یکی از دوستان گفتند تصویب برجام را به رهبری نسبت داده‌اند؛ خب بله، امّا شما که چشم دارید، ماشاالله هوش دارید، همه چیز را می‌فهمید! آن نامه‌ای را که من نوشتم نگاه کنید، ببینید تصویب چه جوری است؛ بنابراین نه، برجام را به آن صورتی که عمل شد و محقق شد، بنده خیلی اعتقادی نداشتم.
پرهیز از افراط و تفریط	بعضی از دوستان انتقادهایی کردند که خب خوب است، بسیاری از انتقادها هم به‌جا است، توجه داشته باشید: در انتقادها سعی کنید که نقطه‌ضعف به طرف مقابلتان ندهید و اینکه از افراط و تفریط در بیان بپرهیزید. شماها هم بچه‌های من هستید، دلم می‌خواهد که کارتان و همین جهتی که دارید حرکت می‌کنید، یک جهت درستی باشد.
قدردانی از فرصت جوانی‌	استفاده از فرصت ماه رمضان با در اختیار داشتن امتیاز جوانی است. ماه رمضان فرصت خیلی خوبی است برای شست‌وشوی دل و جان، برای تقویت رابطه با خدا؛ اُنس با قرآن، اُنس با نماز، اُنس با دعا، روزه؛ قدر بدانید. این فرصت جوانی که در اختیار شما است، تجدیدناپذیر است؛ ارتباطتان با خدای متعال را تقویت کنید.
توجه به تشکل‌های دانشجویی	تشکلهای دانشجویی و مجموعه‌های دانشجویی کارهای خوبی انجام داده‌اند در زمینه مسائل گوناگون؛ چه مسائل کشوری، چه مسائل بین‌المللی؛ در همین مسئله نیشکر هفت‌تپه و ماشین‌سازی تبریز، در حمایت از کارگران؛ یا در مطالبات از دستگاه‌ها؛ در زمینه یمن، مسئله اخیر نیوزیلند، در زمینه نیجریه که دانشجوها اعلام حضور کردند؛ مسئله کتاب‌خوانی و نهضت کتاب‌خوانی خیلی در بین مجموعه‌های دانشجویی رواج مطلوب را نداشته من این را باز هم تأکید می‌کنم: نهضت کتاب‌خوانی باید راه بیندازید.
تبیین بیانیه گام دوم انقلاب	بیانیه گام دوم یک ترسیم کلی از گذشته و حال و آینده انقلاب بوده. چهار نقطه اصلی در این بیانیه مورد تأکید بوده: نقطه اول: «عظمت حادثه انقلاب»؛ عظمت انقلاب، هم از لحاظ وقوع، هم از لحاظ ماندگاری. نقطه دوم: «عظمت راه طی‌شده و کارکرد انقلاب تا امروز»؛ انقلاب کارکرد کاملاً برجسته و ممتاز در زمینه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، علمی، عدالت، آزادی داشته. نقطه سوم «عظمت چشم‌اندازی است که باید به آن برسیم»؛ اینکه ما به کجا می‌خواهیم برسیم، می‌خواهیم چه کار کنیم، و نقطه چهارم: «عظمت نقش نیروی جوان متعهد»؛ جوانی که احساس تعهد کند، احساس مسئولیت کند.
عناصر حرکت عمومی به سمت چشم‌انداز	ما به یک حرکت عمومی به سمت آن چشم‌انداز نیاز داریم؛ یک حرکتِ عمومیِ معقول و منضبط. اولاً نیاز دارد به اینکه از صحنه یک شناختی وجود داشته باشد؛ یعنی بایستی صحنه را درست بشناسند. عنصر دیگری این حرکت، این است که باید یک جهت‌گیری مشخصی داشته باشد؛ در حرکت عمومی ملّت ایران ما پیشنهاد می‌کنیم، جهت‌گیری به سمت جامعه اسلامی یا تمدّن اسلامی است؛ عنصر سوم این است که یک عامل امیدبخشی باید وجود داشته باشد، نقطه روشن عبارت است از ظرفیت‌های ملّی‌ای که ما اینها را شناخته‌ایم؛ عنصر چهارم این است که بالاخره در هر برهه‌ای راهکارهای عملی لازم است. این چهار عنصر حرکت عمومی است.
راهکار برای نسل جوان در حرکت عمومی جامعه	نمونه‌هایی از کارهایی که می‌تواند نسل جوان را در نقش و شأنِ محور بودنِ حرکت عمومی جامعه کمک کند. یکی تشکیل کارگروه‌های فرهنگی است؛ این «آتش به اختیار» مربوط به این مجموعه است. یک کار دیگر، تشکیل گروه‌های فعالیت سیاسی است؛ یکی از کارها تشکیل میزگردها و کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها که بنده مکرّر این را تکرار و تأکید و توصیه کرده‌ام؛ یک راهکار دیگر تشکیل گروه‌های نهضتی در ارتباط با مسائل بین‌الملل و مسائل جهان است؛ یک راهکار دیگر تشکیل گروه‌های علمی و همکاری با مراکز علمی است. یک راهکار دیگر همکاری با شرکتهای دانش‌بنیان و کار اقتصادی است. یک راهکار دیگر کارهای خدماتی است؛ یعنی همین کارهای گروه‌های جهادی. فعالیت‌های اطلاعاتی مردمی؛ یکی دیگر فعالیت‌های اجتماعی، جهت‌گیری کلّی در جهتِ رسیدن به جامعه اسلامی و تمدّن اسلامی است.
حضور نسل جوان متعهد در عرصه مدیریت کشور	سرانجام اینها، کشاندن نسل جوان متعهد به عرصه مدیریت کشور است، ورود در عرصه مدیریت برای نسل جوان از این راه‌ها اتفاق می‌افتد و طبعاً اگر نسل جوان وارد عرصه مدیریت شد، و مدیران ارشد نظام از جمله جوانهای متعهد شدند یعنی واقعاً باید حزب‌اللهی باشند؛ آن وقت آن حرکت عمومی کشور طبعاً استمرار پیدا می‌کند، سرعت پیدا می‌کند و انجام می‌گیرد.
ایجاد شبکه نویسندگان دانشجوی فعال در نشریات دانشجویی	این کسانی که در نشریات دانشجویی قلم می‌زنند و کار می‌کنند، بایستی مجموعه‌هایی را تشکیل بدهند برای استمرار حرکتشان برای بعد از دوره‌ی دانشجویی. به نظر من می‌توانند در این زمینه هم کار کنند. اینجا یادداشت کرده‌ام: «ایجاد شبکه‌ای از نویسندگانِ دانشجوی فعالِ در نشریاتِ دانشجویی، برای تداوم فعالیت‌ها در حوزه نشر».
لزوم حرکت خودجوش دانشجو	آنچه ما از بچه‌های دانشجو انتظار داریم شماها باید خودجوش باشید، باید خودکار باشید، باید منتظر این نباشید که شما را به کار وادار کنند؛ بعضی‌ها هستند در اندیشه‌ورزی پیشرو هستند، بعضی‌ها در حرکتهای اجرایی پیشرو هستند؛ هر کدام در هر قسمتی که توانایی‌اش را دارید بایستی خودجوش و خودکار باشید؛ توطئه نومید کردن نسل جوان با همین حرکتها که نشاط‌آفرین و امیدآفرین است، از بین می‌رود.
ناامید نشوید	یک چیزهایی ممکن است شما مشاهده کنید که برای شما ناپسند باشد؛ اگر صد مورد از این حوادث را هم مشاهده می‌کنید، ناامید نشوید؛ همه چیز امیدبخش است برای ما، همه چیز نویددهنده است برای ما. ما یک ملّتی هستیم که عوامل مژده‌دهنده در پیرامون ما و در درون ما بمراتب بیشتر است از عوامل مأیوس‌کننده و ناامیدکننده.

اردیبهشت ماه ۱۳۹۹؛ پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار مجازی با جمعی از دانشجویان در ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ (روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان) فرمودند: این پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید؛ خودِ این آرمان‌خواهی باارزش است؛ آرمان‌خواهی را داشته باشید؛ این آرمانهای مهم را: عدالت، استقلال، رفع فساد، در نهایت تمدّن اسلامی. آرمان اصلی و واقعی و نهایی، ایجاد تمدّن اسلامی است؛ اینها را از دست ندهید و اینها را مطالبه کنید و بخواهید روی آن فکر کنید.

رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: مسئله پیشرفت علمی را که سال‌ها است روی آن تکیه می‌کنم، همچنان مورد تکیه است. العِلمُ سُلطان؛ علم اقتدار است، علم قدرت است و باید دنبال علم بود. محیط‌های دانشگاهی، محیط‌های تحقیقاتی و پژوهشی حتماً بایستی به مسئله علم توجه کنند. علم برای پیشرفت کشور است، علم برای گشایش افق آینده است، علم برای همان چیزی است که من سال‌ها پیش گفتم که پنجاه سال بعد باید ما به جایی برسیم که هر کسی خواست از تازه‌های علمی دنیا بهره ببرد، مجبور باشد زبان فارسی یاد بگیرد؛ علم با این نیت، با این هدف.

خلاصه بیانات در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹

موضوع	تذکر رهبری
منطق گفتگو با جوان	منطق گفتگو با جوانها هم عبارت است از نگاه به طبیعت جوانی. طبیعت جوان، با امید، با ابتکار، با صراحت، با خطرپذیری، با خستگی‌ناپذیری همراه است و اینها برای اداره جامعه عناصر ذی‌قیمتی هستند؛ ما مایلیم با این مجموعه جوان که طبعاً دارای این طبیعت هستند، بیشتر گفتگو بشود و بحث بشود.
اهمیت موقعیت کنونی کشور	برای هر گونه تصمیم‌گیری و هر گونه اقدام بایستی به موقعیت کنونی کشور توجه کرد: یک زاویه عبارت است از اینکه جمهوری اسلامی درگیر یک چنین نبرد سیاسی، نبرد فکری، نبرد نرم و جنگ نرم و احیاناً برخوردهای سخت با جبهه وسیع ظلم و کفر و استکبار است. زاویه دید دیگر این است که ما توجه کنیم، ظرفیت کشور برای مقابله با همین جبهه وسیعی که قدرتمند هم هست، در دنیا اعتراف شد که سرعت حرکت جمهوری اسلامی در زمینه پیشرفت مسائل علمی چندین برابر سرعت متوسط دنیا است.
قوت در جهاد فرهنگی	علیه کشور ما در زمینه هجوم فرهنگی خیلی کار دارد می‌شود؛ علی‌رغم همه اینها یک مجموعه عظیم جوان پایبند به مبانی دینی، به مبانی اعتقادی و مبانی فرهنگی جمهوری اسلامی‌اند؛ این نشان‌دهنده آن است که ما در جهاد فرهنگی هم از دشمن قوی‌تر هستیم.
احساس عمومی عزت و قدرت	یک زاویه‌ی دید دیگر هم وجود دارد و آن احساس قدرت و عزتی است که در کشور نهادینه شده، یعنی در کشور یک احساس نهادینه‌شده‌ای در عموم تقریباً وجود دارد. حالا بعضی‌ها منفی‌بافی می‌کنند لکن واقعیت قضیه این است که خوشبختانه در کشور یک احساس عمومی عمیقی وجود دارد و آن، احساس عزّت و قدرت است.
مدیریت حادثه کرونا	همین حادثه کرونا موجب شد که مردم احساس عزّت بیشتری پیدا کنند؛ مدیریّتی که شد، حضوری که مردم پیدا کردند، کارهای علمی‌ای که الان دارد انجام می‌گیرد برای شناخت همین ویروس. اینها همه حوادثی است که خدای متعال مقدّر کرده؛ یا این نهضت عظیم کمک مؤمنانه و خدمتی که انجام گرفت.
تاکید بر مسئله‌محوری	یکی از این کارهای بسیار خوبی که در محیط دانشجویی و همچنین در حوزه علمیّه صورت گرفته، موضوع «مسئله‌محوری» در بحث‌ها و در کارها است که این جزو توصیه‌های ما بود، یا پرداختن به مسائل بین‌المللی که این هم جزو توصیه‌های ما بود. بحث فعالیت‌های جهادیِ واقعاً شگفت‌انگیز است پرداختن مسائل مربوط به واگذاری‌ها که یکی از کارهایی بود که امسال در مجموعه جوانی انجام گرفت؛ پیگیری مسائل خانواده و مسائل زن که جزو مسائل مهم است و باید دنبال بشود.
خودسازی در ابعاد فردی و جمعی	توصیه‌ی اوّل من به شما جوانهای عزیز، چه دانشجو و چه بقیه جوانها مسئله‌ی خودسازی است؛ هم در ابعاد فردی، هم در ابعاد جمعی. این کمک می‌کند به شما که از لغزشگاه‌ها بسلامت عبور کنید. لغزشگاه‌هایی وجود دارد؛ ترس، یک لغزشگاه است، تردید، یک لغزشگاه است، احساس ضعف، یک لغزشگاه است، انگیزه‌های ناسالم، یک لغزشگاه است؛ لغزشگاه‌های زیادی سر راه ما وجود دارد، بخصوص برای فعالان مسائل اجتماعی؛ لذا اینها بیشتر به خودسازی احتیاج دارند.
تقویت مبانی معرفتی	توصیه‌ی دوم تقویت مبانی معرفتی است؛ محیط‌های جوان از جمله دانشگاه از قدیم آماج آسیب‌هایی بوده، از جمله دو آسیب بزرگ متوجه محیط‌های جوان بوده یکی انفعال است، یکی انحراف. انفعال یعنی احساس بی‌فایده بودن، ناامیدی در مقابل حوادث سخت که این با آن توصیه‌ی قبلی برطرف می‌شود؛ یعنی معنویت که تقویت شد، انفعال مطلقاً به وجود نخواهد آمد. انحراف -انحراف فکری، انحراف در مبانی معرفتی- با این توصیه برطرف می‌شود.
برافراشتن پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری	توصیه‌ی سوّم این است که این پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید؛ خودِ این آرمان‌خواهی باارزش است؛ برای اینکه اگر آرمان‌خواهی وجود نداشته باشد راه را گم می‌کنیم؛ این آرمان‌خواهی را داشته باشید؛ این آرمانهای مهم را: عدالت، استقلال، رفع فساد، در نهایت تمدّن اسلامی. آرمان اصلی و واقعی و نهایی، ایجاد تمدّن اسلامی است؛ اینها را از دست ندهید و اینها را مطالبه کنید و بخواهید روی آن فکر کنید؛ البتّه مطالبه‌گری بایستی با شکل‌های منطقی باشد.
نحوه درست مطالبه گری	نکته اینکه مطالبه طبعاً با نوعی اعتراض همراه است؛ نگذارید مطالبه و اعتراض شما اعتراض به نظام اسلامی تلقّی بشود؛ نکته اینکه پرچم مطالبه‌گری را اگر شما در دست داشته باشید، خوب است؛ [امّا] اگر شما این پرچم را زمین گذاشتید، کسانی ممکن است این پرچم را بردارند که هدفشان رفع مشکلات مردم نیست؛ [بلکه] هدفشان معارضه و مبارزه با اسلام و با جمهوری اسلامی و با نظام اسلامی است؛ این را نگذارید؛ مطالبه‌گری فقط انتقاد نیست، انتقاد در کنار پیشنهاد؛
گفتمان‌سازی	مکرر به مسئولین توصیه کرده‌ام که بروند با دانشجویان در دانشگاه‌ها صحبت کنند، توجیه کنند، حرف بزنند؛ گفتمان‌سازی یعنی همین که شما یک مطلبی را میگویید، پخش می‌شود، مجموعه‌ی جوانی و غیر جوانی آن را می‌شنوند، خواهش من این است که جریان‌های دانشجویی به گفتمان‌سازی اهمیت بدهند. مسائل نظام را استخراج کنید، فکر کنید، راه‌حل‌های سنجیده و قوی پیش‌بینی کنید.
اعتقاد به دولت جوان و حزب‌اللهی	در سال گذشته تأکید کردم به دولت جوان و حزب‌اللهی معتقدم و به آن امیدوارم. دولت جوان، یعنی یک دولت سرِ پا و بانشاط و آماده‌ای که در سنینی باشد که بتواند تلاش کند و کار بکند و خسته و از کارافتاده نباشد؛ بعضی اوقات افرادی که در سنین جوانی هم نیستند، کارهای جوانانه‌ی خوبی را می‌توانند انجام بدهند. به هر حال به نظر من علاج مشکلات کشور، دولت جوان حزب‌اللهی و جوان مؤمن است که می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور بدهد.
گسترش جبهه انقلاب	جبهه انقلاب را گسترش بدهید، یارگیری کنید؛ حذف نکنید؛ صِرف اختلاف سلیقه و اختلاف نظر درباره فلان مسئله موجب طرد نشود. بعضی هستند که به اسلام و انقلاب و نظام اسلامی و به خیلی از خصوصیاتی که شما به آن اهمیت می‌دهید معتقدند، در فلان مسئله خاص با شما موافق نیستند؛ این نباید موجب بشود که شما او را طرد کنید، از دایره انقلابی‌گری خارج بدانید. هر چه می‌توانید جذب کنید؛ جذب آدم معتقدی است که با شما اختلاف سلیقه دارد.
مرزبندی با ضد انقلاب	بعضی‌ها هستند همه‌ی سعی‌شان این است که در مبانی انقلاب ایجاد تردید کنند و نشانه‌های پیشرفت کشور را انکار کنند؛ با اینها با قوت و با صراحت حرف بزنید، یعنی مرزتان را با اینها مشخص کنید. من هیچ توصیه نمی‌کنم با کسی که مبانی انقلاب را قبول ندارد و ایجاد تردید در این مبانی می‌کند با مماشات رفتار کنیم؛ آنجا با صراحت رفتار کنید، اینکه تردید ایجاد کنند، این ستون فقرات کار فرهنگی دشمن است؛ این، آن لُبّ جنگ نرم دشمن است که ایجاد تردید کنند.
پیشرفت علمی	مسئله پیشرفت علمی را که بنده سال‌ها است روی آن تکیه می‌کنم، همچنان مورد تکیه است. علم برای پیشرفت کشور است، علم برای گشایش افق آینده است، علم برای همان چیزی است که من سال‌ها پیش گفتم که پنجاه سال بعد باید ما به جایی برسیم که هر کسی خواست از تازه‌های علمی دنیا بهره ببرد، مجبور باشد زبان فارسی یاد بگیرد؛ علم با این نیّت، با این هدف.
حجاب و حیای اسلامی در دانشگاه‌ها	مسئله حجاب و حیای اسلامی در دانشگاه‌ها که من نسبت به این مسئله دغدغه دارم و من خواهش می‌کنم که هم مسئولان دانشگاه‌ها و رؤسای دانشگاه‌ها، هم مدیران وزارت‌های مربوط به دانشگاه‌ها، هم خود دانشجوها -بخصوص دخترخانم‌ها- به مسئله حجاب، به مسئله فاصله‌گذاری بین زن و مرد که در اسلام وجود دارد توجه کنند، به آن اهمیت بدهند، موازین شرعی را در دانشگاه رعایت کنند.
به سربازگیری دشمن از جامعه جوان کمک نشود	همچنان که ما به مسئله جوان اهمیت می‌دهیم برای آینده کشور و پیشرفت کشور، دشمن ما هم برای تخریب کشور و برای به زانو در آوردن انقلاب، به مسئله جوان اهمیت می‌دهد، آنها هم سعی می‌کنند که از جوان ما سو استفاده کنند، یک جاهایی هم به این احتیاج دارند که یک جوانی را وادار کنند که مثلاً پشت به کشور بکند و برود که دیده‌ایم اتفاق می‌افتد؛ همه به این توجه داشته باشند و مراقب باشند که به سربازگیری دشمن از جامعه جوان کشور کمک نشود.

اردیبهشت ماه ۱۴۰۰؛ «تحول‌خواهی و تحول‌گرایی» چراغ راه برای نخبگان انقلابی و مؤمن؛

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار مجازی با جمعی از دانشجویان در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ (روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان) فرمودند: من به طور قاطع عرض می‌کنم که امروز جامعه نخبه‌ی متدین و معتقد به دین و انقلاب، فهمشان، درکشان از مسائل بمراتب از نخبگان صدر انقلاب -و حالا به طریق اولیٰ قبل از انقلاب- بالاتر است. این نخبگان انقلابی و مؤمن هستند که بایستی دست کشور را پُر کنند و فکر تولید کنند و دانشِ حرکت در این راه را بایستی تولید کنند. این تحوّلی است که باید اتفاق بیفتد. این تحوّلی که میگوییم، باید ما را به این سمت حرکت بدهد و پیش ببرد.

ایشان یادآور شدند: اوّلاً تحوّل لازم است و نیاز امروز ما است؛ ثانیاً تحوّل ممکن است؛ ثالثاً راه ایجاد تحوّل عبارت است از تشکیل یک دولت معتقد به تحوّل و معتقد به عنصر تحوّل‌آفرین، یعنی عنصر جوان نخبه مؤمن انقلابی؛ یعنی این عناصر بایستی در مجموعه‌ی دولت جمع باشد. پس بنابراین، هم تحوّل لازم است، هم تحوّل ممکن است، هم شرطش حضور یک دولتی است که معتقد به جوانها باشد و جوانها را به کار بگیرد و این کار انجام خواهد گرفت.

خلاصه بیانات در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰

موضوع	تذکر رهبری
تحول‌خواهی و تحول‌گرایی	مسئله «تحول‌خواهی و تحول‌گرایی» مقصود ما از تحوّل، ایجاد یک حرکت جهشی و جهادی است در همه بخشهای اداری کشور و بخشهای حکمرانی کشور و همچنین در بخشهایی از سبک زندگی عمومی، حفظ و تقویت اصول و خطوط اساسی انقلاب و نوآوری در شیوه‌ها و روش‌ها و کارکردها. مراد از تحوّل در بیان ما و در منطق ما عبارت است از اینکه ما به سمت تقویت مبانی انقلاب و اصول انقلاب و خطوط اصلی انقلاب حرکت کنیم، منتها با شیوه‌های نو و با نوآوری و ابتکار.
تحول حکمرانی و مدیریت	در مورد این نیاز که «چرا باید تحوّل انجام بگیرد» لزوم این حرکت به [خاطر] این است که در کنار پیشرفتهای کشور و موفقیت‌های کشور که زیاد است در جاهایی عقب‌ماندگی داریم و مشکلات مزمن‌شده داریم که این مشکلات بایستی حل بشود. در حوزه اقتصاد، در حوزه عدالت، در زمینه آسیب‌های اجتماعی مشکلات اساسی داریم بنابراین این وضعیت ایجاب می‌کند که ما به فکر یک حرکت تحوّلی باشیم. یک حرکت جهشی لازم است، باید نوآوری وجود داشته باشد.
منطق تحول	منطق تحوّل چیست؟ تحول بایستی ما را به وضع اَحسن برساند، احسن‌الحال به نظر ما همان تقویت خطوط اصلی انقلاب و روان شدن حرکت به سمت آرمانها است؛ یعنی آرمانهای انقلاب مثل عدالت، مثل استقلال، مثل اسلامی شدن جامعه، اینها آرمانهای بزرگ و اساسی است؛ باید حرکت به سمت این آرمانها آسان بشود و روان بشود. الان ما دشواری‌های زیادی در این زمینه داریم، احتیاج به یک حرکت تحوّلی وجود دارد.
آرمانهای کلان نظام جمهوری اسلامی‌	بعضی از آرمانها، آرمانهای کلان نظام جمهوری اسلامی‌اند، تشکیل جامعه اسلامی یا استقرار عدالت اجتماعی یا مسئله استقلال، مسئله آزادی و مانند اینها؛ اینها آن آرمانهای اساسی است. بعضی از این آرمانها در سطوح خُردتری هستند و در واقع اجزای تشکیل آن آرمانهای سطح بالا محسوب می‌شوند؛ پیشرفت علمی؛ یک آرمان است؛ اقتدار در سیاست خارجی که به معنای بیرون نگه داشتن کشور و نظام سیاسی از شبکه اقماری قدرتهای مستکبر و نظام سلطه است یک آرمانی است؛ خودکفائیِ اقتصادی یکی از آرمانها است. خطوط اصلی نظام جمهوری اسلامی که باید حفظ بشود و حرکت به سمت آنها آسان‌سازی و روان‌سازی بشود
اسلامی شدن دانشگاه‌ها	امام (رضوان الله علیه) روی مسئله اسلامی شدن دانشگاه‌ها اصرار داشتند. دانشگاه در کشور ما، در واقع در دوران تسلّط سیاستهای غربی به وجود آمد؛ برنامه‌های غرب بود که در این کشورها نخبه‌هایی تربیت کنند که این نخبه‌ها مطیع غرب باشند. دانشگاهی که مثلاً پنجاه سال با آن شکل حرکت کرده تبدیل آن به یک دانشگاه اسلامی کار ساده‌ای نیست. این یک قضیه مهم روی دست نظام اسلامی است و بایستی تحقق پیدا کند و جز با یک تحوّل امکان‌پذیر نیست.
جامعه نخبه متدین و معتقد و انقلابی	امروز جامعه نخبگانی و انقلابی کشور، هم تجربه زیادی دارد، هم ناکامی‌ها را دیده، تلخی‌ها را دیده، دشواری‌ها را دیده، مانع‌تراشی‌ها را دیده، معارضه‌ها را دیده و نگاهش به مسائل اساسی کشور نگاهی است همراه با توجّه به این مشکلات و این نخبگان انقلابی و مؤمن هستند که بایستی دست کشور را پُر کنند و فکر تولید کنند و دانشِ حرکت در این راه را بایستی تولید کنند. این تحوّلی است که باید اتّفاق بیفتد. این تحوّلی که میگوییم، باید ما را به این سمت حرکت بدهد و پیش ببرد.
دولت جوان انقلابی	ابزار لازم برای یک حرکت تحوّلی: فکر نو، ابتکار، جرئت حرکت، میل کامل به این حرکت است. «دولت جوان انقلابی» این است که ایمان و انگیزه صادقانه و انقلابی در آنها وجود داشته باشد که به نظر من یک مجموعه وسیعی است که می‌تواند به‌اصطلاح میزبان جوانهای مؤمن و نخبه و انقلابی ما باشد که باید بتوانند در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها و اجرا حضور داشته باشند؛ اگر یک چنین دولتی سر کار بیاید، به نظر من مشکلات خیلی زود حل خواهد شد.
بکارگیری نیروهای جوان	امروز خوشبختانه کشور از لحاظ پرورش نیروی انسانی مؤمن و انقلابی و دارای اعتماد به نفْس و متخصص بحمدالله وضع خوبی دارد؛ یعنی ما از لحاظ نیرو کمبود نداریم؛ نیروهایی هستند که باید شناسایی بشوند. اگر میل به حضور جوانها نبود، شناسایی جوانها هم انجام نمی‌گیرد و دولت و مجموعه نظام، مجموعه حکمرانی کشور هم از منافع وجود آنها محروم می‌ماند. عده‌ای جوان را ما ان‌شاءالله در این شوراهایی که مربوط به رهبری منصوب خواهیم کرد که باشند و تصمیم‌گیری کنند و حرکت کنند.
عناصر تحول‌آفرین	اوّلاً تحوّل لازم است و نیاز امروز ما است؛ ثانیاً تحوّل ممکن است؛ ثالثاً راه ایجاد تحوّل عبارت است از تشکیل یک دولت معتقد به تحوّل و معتقد به عنصر تحوّل‌آفرین، یعنی عنصر جوان نخبه مؤمن انقلابی؛ یعنی شرطش این است که مؤمن باشد و انقلابی باشد؛ بنابراین، هم تحوّل لازم است، هم تحوّل ممکن است، هم شرطش حضور یک دولتی است که معتقد به جوانها باشد و جوانها را به کار بگیرد و این کار انجام خواهد گرفت.
تذکر در مورد یادگیری در دوران کرونا	وضعی که از دانشگاه‌ها نقل می‌شود برای ما از استاد و دانشجو، موجب نگرانی است. ممکن است واقعاً یادگیری‌ها را ناقص و معطل بکند. مسئله یادگیری‌ها خیلی مهم است، نگذارید یادگیری‌ها اُفت پیدا کند. دستگاه‌های یادگیری مجازی هم در آموزش و پرورش، هم در دانشگاه‌ها رایج شده و شنیدم عیوب و نواقصی دارد که کار را مشکل می‌کند. این عیوب را حتماً بایستی برطرف کنند. شنیدم سوءاستفاده‌کننده‌هایی هستند که کانال‌های تقلّب درست می‌کنند و گروه‌های متقلّب راه انداخته‌اند. این امتحانات را بی‌اعتبار می‌کند، حتماً با این پدیده‌ی زشت برخورد بشود.
توجه به امیدآفرینی در میان دانشجویان	تبلیغات انبوه و حساب‌شده‌ای می‌شود برای اینکه دانشجویان ما را ناامید کنند از آینده که به افسردگی و سرنوشت‌های بدتر از افسردگی منتهی می‌شود، یا ناامید کنند از ادامه کارشان در کشور که به پشت کردن به کشور و رفتن از کشور و مانند اینها می‌انجامد. این خیلی چیز بدی است. به مسئله امیدآفرینی توجه بکنید. نگذارید دانشجو -چون دانشجو عنصر ارزشمندی است برای کشور- افسرده بشود و از کارافتاده بشود و ناامید بشود.
زمینه‌سازی برای اشتغال دانشجویان	یکی از کارهای لازم دولت، زمینه‌سازی برای اشتغال دانشجویان است از دوران دانشجویی. سال‌ها پیش بنده ارتباط صنعت و دانشگاه را مطرح کردم. خوشبختانه اگر چه دیر امّا سرانجام کارهایی انجام گرفته که خوب است و بیشتر هم باید بشود و این کارها هم باید تقویت بشود. یکی از کارهای اساسی برای مسئولین دولتی این است که فکر کنند ببینند این دانشجو بعد از اتمام تحصیلات در بخش دولتی، بخش خصوصی باید مشغول به کار بشود.
تشکل‌ها پیشران حرکت دانشجویی	تشکلهای دانشجویی می‌توانند پیشران حرکتهای دانشجویی باشند و حرکت جهادی و تحوّلی را ایجاد کنند؛ می‌توانند هدایت‌کننده فعالیت‌های گوناگونِ حرکتهای اجتماعی و حتی حرکتهای علمی باشند؛ اقدامات خوبی به وسیله تشکّلها انجام گرفت؛ از مهم‌ترین‌هایش حضور در میدان کرونا بود. این پیدا است که آماده هستند به مسائل پُرخطر و میدان‌های پُرخطر هم وارد بشوند. در مورد مشکلات خصوصی‌سازی‌ها، در زمینه مسائل خارجی؛ نفْس موضوع‌گیری همه اینها موجب می‌شود که هویت تشکلی تقویت بشود.
مسئله سربازی	مسئله سربازی مطرح است؛ این قضیه جزو همان قضایای پیچیده است، این‌جور ساده و آسان نیست. البته طرح‌هایی داده‌اند، به ما هم داده‌اند و مجموعه‌هایی مشغول بررسی این قضیّه هم هستند امّا قضیه را با شعار نمی‌شود تمام کرد. قضیه پیچیده‌ای است، باید فکر کرد، جوانبش را دید و ان‌شاءالله به تصمیم درستی برسیم.
تقویت بنیه دینی و انقلابی‌	انتظاری که از تشکل‌ها دارم، این است که بنیه دینی و انقلابی‌تان را تقویت کنید؛ از این مسئله آسان عبور نکنید؛ خواهش می‌کنم به مسئله خودسازی و تهذیب نفْس توجّه کنید. این آدمِ خوب شدن در عرصه‌های گوناگون مبارزاتیِ اجتماعی، بین‌المللی، و انقلابی تأثیر خودش را می‌گذارد.
گره‌های فکری برداشته شود	تذکر به دانشجویان و تشکل‌ها این است که یک فرصت مهمّی شما دارید که این فرصت، تکلیف‌آفرین است؛ آن فرصت هم عبارت از این است که شما در میان خیل عظیم دانشجویان هستید؛ بایستی تلاش شما برای همفکر کردن و همراه کردن مجموعه‌ی دانشجویان، یک تلاش جدّی، برنامه‌ریزی‌شده و اساسی باشد. هیچ لزومی ندارد که آنها بیایند جزو تشکّل شما بشوند امّا لزوم دارد که تحت تأثیر تفکّر شما قرار بگیرند و تلاش حدّاکثری برای اثرگذاری فکری و دینی و باز کردن گره‌های فکری آنها انجام شود؛
مشارکت در انتخابات	انتخابات پُرشور برای کشور از همه جهت مهم است. هم از جهت حضور مردم و تحقّق مردم‌سالاری به معنای واقعی کلمه مهم است؛ حضور مردم در انتخابات، بر توانایی‌ها و قوّت آن دولت منتخب تأثیر زیادی دارد؛ بنابراین در درجه اول، مشارکتِ بالا، بعد انتخاب مطلوب و انتخاب خوب است تا دولتی تشکیل بشود که دارای کفایت باشد، مدیریت لازم را داشته باشد، باایمان باشد، مردمی باشد، لبریز از امید باشد. مسئولین دولتی باید خودشان ناامید نباشند. معتقد به توانمندی‌های داخلی باشند. بایستی کسانی بر سر کار بیایند که معتقد به مردم باشند، معتقد به جوانها باشند، دارای عملکرد انقلابی باشند و حقیقتاً عدالت‌خواه باشند؛

به منظور شناسایی مهمترین تأکیدات، از ابرکلمات یا ابرواژه در این گزارش استفاده شده است که این ابرواژه یا ابرکلمات از میان حیطه‌ها و موضوعات مورد تاکید در بیانات مقام معظم رهبری استخراج شده است.

دیدار دانشجویان با مقام معظم رهبری تنها دیداری ساده نیست بلکه هر سال مسئولیت جدیدی بر دوش دانشجویان گذاشته می‌شود تا در سپهر علم و دانش، این مسئولیت‌ها را برای پیشرفت و آبادانی کشور به انجام برسانند.