خبرگزاری مهر، گروه استانها- مریم شریفی: ماه مبارک رمضان جایگاه بسیار مهمی در بین مسلمانان دارد و هر قوم در جای جای کشور در این با آداب و رسوم خاص خود، این ماه را پشت سر می‌گذارد.
آداب و رسوم اقوام مختلف در ماه رمضان در کنار معنویت بالای این ماه شکوه و جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است، آدابی که بخشی از آن دیگر به فراموشی سپرده شده اما هنوز هم این ماه یکی از خاطره ساز ترین ماه‌ها برای ما ایرانیان است.
در استان گلستان اقوام مختلفی از ترکمن، کرد، لر، بلوچ، قزاق، سیستانی و … زندگی می‌کنند. تنوع اقوام مختلف در نگارستان ایران سبب به وجود آمدن تنوع آئین و رسوم رمضان در این استان شده است.
آئین غبارروبی مساجد
آئین غبارروبی مساجد و خانه تکانی در آستانه رمضان، تقریباً در میان همه اقوام گلستانی انجام می‌شود و معتقدند باید علاوه بر دل‌های خود خانه‌هایشان را هم برای مهمانی خدا آماده کنند. غبارروبی مساجد به صورت مشارکت مردمی انجام می‌شود و زن و مرد در این کار سهیم می‌شوند.
رسم سحر خوانی و بیدارباش در شب‌های ماه مبارک
سحر خوانی یکی از آداب کهن در استان گلستان بوده که تقریباً منسوخ شده است، در این رسم معمولاً یک فرد مسن با نواختن بر طبل و خواندن اشعار معنوی ساعتی قبل از سحر در کوچه‌ها حرکت می‌کرد و با سرو صدای طبل و آواز خود مردم را برای خوردن سحری بیدار می‌کرد.
در گذشته که مردم به رسانه‌های جمعی دسترسی نداشتند، معمولاً اشخاصی بودند که با شلیک گلوله‌های مشقی وقت اذان را در هنگام سحر و افطار به مردم اعلام می‌کردند، برخی هم که صدای خوشی داشتند به روی ایوان خانه‌های خود می‌رفتند و با صدای بلند اذان می‌گفتند.
فرنی عضو ثابت سفره گلستانی‌ها
فرنی عضو ثابت سفره‌های رمضان گلستانی‌ها از گذشته تا به امروز است، دسری شیرین که با آرد برنج شیر و شکر تهیه می‌شود، گلستانی‌ها به بودن فرنی در سفره‌های خود بسیار مقید هستند و همین مسئله باعث افزایش تقاضای شیر و شلوغی صف‌های تهیه آن در این ماه می‌شود.
رونق جگر فروشی‌ها در شب‌های رمضان گلستان
خوردن جگر در شب‌های رمضان بعد از افطار در شهرها و روستاهای استان گلستان بخصوص گرگان بسیار مرسوم است و جگر فروشی‌ها در این ماه رونق زیادی دارند.
ارازمحمد قرنجیک کارشناس تغذیه به خبرنگار مهر گفت: جگر سرشار از ویتامین‌های گروه B و آهن و روی است و مصرف آن برای کسانی که دچار کم خونی و ضعف هستند مفید است اما مصرف آن برای کسانی که دارای مشکل فشار خون و کلسترول بالا هستند توصیه نمی‌شود.
بورک، چکدرمه، اون آش، بشمه و قاتلمه زینت بخش سفره ترکمن‌ها
بورک غذای خمیری و شبیه پیراشکی است که با خمیر، گوشت، پیاز و سبزیجات تهیه می‌شود و معمولاً در سفره‌های افطار قوم ترکمن مصرف می‌شود.
چکدرمه از غذاهای اصیل و لذیذ ترکمن‌ها است که با رب و گوشت و روغن تهیه می‌شود و تقریباً شبیه استامبولی است، چکدرمه را معمولاً در هنکام سحر میل می‌کنند.
کارشناس تغذیه درباره این غذاها هم گفته‌اند که در ماه مبارک رمضان باید پخت چکدرمه با گوشت و روغن و پیاز کمتری تهیه شود تا از تشنگی روزه داران در طول روز جلوگیری شود.
به گفته متخصصین بورک ها هم باید به جای سرخ شدن در روغن به صورت تنوری و با گوشت کمتر و اضافه کردن بیشتر سبزیجاتی مثل گوجه فرنگی، قارچ و فلفل دلمه تهیه شود.
براساس هشدار کارشناسان مصرف اون آش (شبیه آش رشته) باید با فاصله یک تا یک و نیم ساعت بعد از افطار و به میزان حداکثر ۱۰۰ تا ۱۵۰ سی سی (یک کاسه کوچک) باشد در غیر این صورت ممکن فرد روزه دار دچار نفخ و ورم معده شود.
افطاری دادن در شب‌های رمضان
افطاری دادن به روزه داران رسمی است که از گذشته تا به امروز در استان گلستان رواج دارد. محمد حسن زینی از پیشکسوتان فرهنگی و اهالی روستای نومل به خبرنگار مهر گفت: در گذشته دعوت کردن مهمانان به شکل امروزی مرسوم نبوده بلکه مهمان‌ها درست موقع افطار به صورت سرزده به خانه هم می‌رفتند و صاحب خانه هم هر آنچه در سفره داشت را جلوی مهمان قرار می‌داد.
صورت دیگر افطاری دادن گلستانی‌ها به این صورت است که شخصی با برگزاری افطاری همگانی به نیت درگذشتگان خود در مسجد، نمازگزاران را برای صرف افطار دعوت می‌کند. این افطاری‌ها معمولاً ساده و متشکل از نان و پنیر و خرما و آبگوشت است، این طریق افطاری دادن هنوز هم در بسیاری از روستاهای گلستان مرسوم است.
«الله رمضانی» رسمی کهن مردم دشت گرگان برای کمک به نیازمندان
در رسم الله رمضانی عده‌ای از جوانان بسیج می‌شوند و برای نیازمندان غذا و کمک مالی جمع و از محل آن برای نیازمندان سفره افطاری پهن می‌کنند.
آئین آشتی دادن سیستانی‌ها
یکی از رسوم کهن که در بین اقوام سیستانی در ماه مبارک رمضان برگزار می‌شد، آئین آشتی دادن بین دو نفری است که به هر دلیلی با هم قهر هستند.
در این آئین معمولاً یکی از ریش سفیدان فامیل، میانجی می‌شود و با دعوت کردن از دو طرف دعوا در منزلش آنها را آشتی می‌دهد.
مردم استان گلستان، شب‌های قدر در مساجد گردهم جمع م شوند و تا سحر به مناجات و شب زنده داری می‌پردازند. مناجات و شب زنده داری در شب‌های قدر
مردم استان گلستان در شب‌های قدر در مساجد و اماکن مذهبی جمع می‌شوند و تا سحر با خدا مناجات کرده و از گناهان خود استغفار می‌کنند. قرآن به سر می‌گیرند و خدا را به ۱۴ معصوم پاک قسم می‌دهند تا گناهانشان را بیامرزد و بهترین سرنوشت را پیش رویشان قرار دهد.
پختن حلوای گردو در روز عید فطر و برپایی سفره همگانی در جوار اهل قبور
مردم استان گلستان مقیدند که فطریه خود را قبل از آخرین اذان مغرب ماه رمضان حساب کرده و تا پیش از ظهر روز عید فطر به دست نیازمندان برسانند.
گلستانی‌ها معمولاً در روز عید فطر حلوای گردو می‌پزند و به نیت در گذشتگان خود در روز عید خیرات می‌کنند.
زهرا بابایی بانوی سالخورده گلستانی به خبرنگار مهر گفت: در زمان گذشته مردم روستای ما در روز عید فطر همه حلوای گردو و پلو طبخ می‌کردند و به همراه غذاها به به زیارت اهل قبور می‌رفتند.
معمولاً دو نفر که به آنها کدبانو می‌گفتند همه غذاها را تحویل می‌گرفتند و روی هم می‌ریختند و سپس با برپایی یک سفره همگانی در همان محل قبرستان، تمام غذاها را بین مردم توزیع می‌کردند و به این ترتیب همه مردم از غذای همدیگر تناول می‌کردند و در آخر با خواندن فاتحه و صلوات ثواب معنوی خیرات خود را تقدیم به همه درگذشتگان می‌کردند.