علی عیسی پور، مدیرکل دفتر فناوری و بومی سازی نیروگاهی شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: یک زمانی در اوایل انقلاب به جایی رسیده بودیم که برای تعمیر و توسعه نیروگاه‌هایمان قطعات نداشتیم و برای جبران رفع محدودیت شبکه‌مان نمی‌توانستیم کار خاصی انجام دهیم ولی الآن خوشبختانه این مسیر بحرانی را طی کردیم و به جایی رسیدیم که به جز موارد خیلی خاص برای تأمین قطعات مشکلی نداریم.
عیسی‌پور ادامه داد: هنگامی که یک نیروگاهی نصب می‌شود، پس از مدتی که از کار گذشت، نیاز است که قطعات یا جایگزین شوند یا بازسازی شوند که به این قطعات لوازم یدکی گفته می‌شود. در حال حاضر حدود ۸۵ درصد قطعات و لوازم یدکی نیروگاه‌ها بومی‌سازی شده است.
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۶۵ هزار قطعه کوچک و بزرگ، اعم از یک روتور تا پیچ و مهره را ساخت داخل کردیم. یک سری از این موارد تولید بار اول هست که روند خودش را دارد و با شرکت‌های دانش‌بنیان جلو برده می‌شود، یک سری هم توسط شرکت‌های سازنده داخلی که از قبل بوده ساخته می‌شوند.
وی افزود: در واقع سال گذشته ۱۸ قرارداد به ارزش ۳۰۰ میلیارد تومان منعقد شد که ۳۶۵ هزار قطعی نیروگاهی طی آن در داخل ساخته شد.
ساز و کار تعامل با شرکت‌های سازنده داخلی و دانش‌بنیان
این مقام مسئول ادامه داد: از ابتدای سال ۹۹ ما به شناسایی سازندگان داخلی اقدام کردیم و لیست‌ها را استخراج و به شرکت‌های زیر مجموعه‌مان ابلاغ کردیم که مثلاً شرکت‌های سازنده کمپرسور این شرکت‌ها هستند و شما فقط باید ازین شرکت‌ها استعلام بگیرید. اگر خرید خارجی داشته باشند، یعنی جزو آن ۱۵ درصدی که داخلی نشده است باشد، باید ۳ ماه در سامانه «توان ایران» بارگذاری و اعلام نیاز کنند و در صورتی که هیچ سازنده‌ای اعلام آمادگی نکرد ما مجوز واردات را می‌دهیم.
عیسی‌پور خاطرنشان کرد: علاوه بر این مورد یک سامانه «نما نیرو» هم ما در دست اقدام داریم. در این سامانه یک نمایشگاه مجازی راه می‌اندازیم و تمام اطلاعات سازندگان داخلی را در این سایت می‌گذاریم تا شرکت‌های دولتی و خصوصی به آن مراجعه کنند و تمام اطلاعات مورد نیاز قطعات خود را جستجو کنند. این سایت به علت حجم اطلاعاتی که شرکت‌ها باید وارد کنند و ان شاءالله ظرف ۲ الی ۳ ماه دیگر رونمایی می‌شود. در این سایت نیازمندی‌های برای ساخت داخل را هم ارائه می‌کنیم تا شرکت‌های دانش‌بنیان ببینند و اعلام آمادگی کنند.
وی در رابطه با تولیدات بار اول گفت: همانطور که می‌دانید این قسم از تولیدات بخشنامه خاص خودش را دارد و تا سقف صد میلیارد تومان می‌توانیم بدون مناقصه کار را واگذار کنیم به شرکت‌های دانش بنیان.
بزرگترین پروژه‌های در دست اجرا
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: بزرگترین پروژه‌های که ما در این زمینه داشتیم ساخت روتور میتسوبیشی نیروگاه ری به مبلغ ۱۰۸ میلیارد تومان است، یک طرح دیگر هم روتور واحد ۸۲.۵ مگاواتی در نیروگاه بعثت است.
وی با اشاره به اینکه پروژه سیستم کنترل توربین‌های گازی خود کفا هستیم و نیازی به خارج نداریم، گفت: یک پروژه دیگری که احتمالاً مبلغش نزدیک به ۳۵ میلیارد تومان شود، ساخت سیستم کنترل واحدهای بخار برای اولین بار است که ان شاءالله تأییدیه معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری گرفته شود و امسال به نتیجه برسانیم.
وی افزود: علاوه بر این پروژه‌ها که بزرگترین پروژه‌های فعلی ما هستند، دو پروژه سیستم‌های SFC در نیروگاه یزد و ساخت رینگ‌های نگه‌دارنده ژنراتور به ارزش قرارداد ۱۷.۵ میلیارد تومان از دیگر طرح‌های مهم ما هستند. همچنین پروژه‌های کوچک متعددی نیز در دست اقدام هستند.
عیسی‌پور در پاسخ به برنامه‌های سال آتی گفت: اردیبهشت ماه هر سال شرکت‌ها می‌آیند و نیازهایشان را اعلام می‌کنند و ما بررسی می‌کنیم. اگر ساخت داخل دارد که شرکت‌هایش را اعلام می‌کنیم، اگر هم ندارد که برنامه‌ریزی می‌کنیم برای اینکه شرکت‌ها بیایند برای ساخت قطعات. بنابراین الآن نمی‌توانم رقم دقیقی از قراردادهای امسال اعلام کنم ولی به احتمال زیاد بیشتر خواهد شد، کما اینکه یک رقم قرارداد ما ۱۰۰ میلیارد تومان بوده است.
میانگین صرفه جویی پنجاه درصد در هزینه‌ها با داخلی‌سازی قطعات
مدیرکل دفتر فناوری شرکت برق حرارتی با تأکید بر اینکه همیشه صد در صد پروژه‌های ساخت داخل موفقیت آمیز نیست، گفت: در برخی موارد، به طور تقریبی در پنج درصد طرح‌ها ما دچار شکست شدیم، یعنی مثلاً پروژه را چند بار ساختیم و نصب کردیم ولی به نتیجه نرسیدیم. به طور مثال در این دو سه سال یک مورد داشتیم که چرخ دنده گیربکسی را ساختیم وچند بار هم تست کردیم ولی متأسفانه جواب نگرفتیم.
وی در پاسخ به برآورد هزینه پروژه‌های ساخت داخل گفت: معمولاً در سرجمعِ کل هزینه‌ها، ما پنجاه درصد صرفه‌جویی داریم. البته در برخی موارد، مخصوصاً کالاهای ساخت بار اول، پیش میاید هزینه ساخت از نمونه خارجی هم گران‌تر در می‌آید ولی چون هدف تولید داخل بوده می‌گوئیم برای بار اول اشکالی ندارد این هزینه را بکنیم و بعداً کاهش هزینه می‌دهیم. سال گذشته که ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه کردیم، ۳۰۰ میلیارد تومان هم صرفه جویی ارزی داشتیم، یعنی تقریباً معادل پنجاه درصد.
عیسی‌پور در رابطه با اینکه چه کالاهای استراتژیکی در صنعت برق وجود دارد که هنوز بومی‌سازی نشده است، گفت: با توجه به الزامی که سازمان محیط زیست برای بالا بردن راندمان(بازدهی) نیروگاه‌ها دارد، پره‌های توربین نیروگاه‌های جدید کلاس F تکنولوژی بالایی دارد که جزو قطعات استراتژیکی هست که هنوز بومی سازی نشده است.
شورای ارزیابی تخصصی که وظیفه‌اش تهیه لیست‌های سازندگان است، از طریق وزارت نیرو قرارداد می‌بندد که استانداردهای تحویل‌گیری قطعات را تهیه کند. تا الان از ۹ لیست سازندگان که ارائه دادیم، ۳ استاندارد را هم تهیه و تصویب کرده‌ایم.