به گزارش خبرنگار مهر، در روایتی از امام رضا (ع)، وظیفه مبلغان مکتب اهل بیت و دلدادگان قرآن کریم، عرضه شایسته معارف قرآن کریم به جهانیان است. امام محمد باقر (ع) میفرماید: «لِکُلِّ شَیْءٍ رَبِیعٌ وَ رَبِیعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَانَ» «برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است.» ماه رمضان ماه نزول قرآن است، چنانکه خداوند متعال فرموده: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقان …» «ماهِ رمضان است ماهی که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانههای هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است.» همان طور که فصل بهار، فصل رویش طبیعت و جان گرفتن دوباره آن است، نزول قرآن در ماه رمضان نیز حیاتی دوباره بر روح و جان انسانهاست. چنان که خداوند متعال فرموده: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُم ْ…» «ای کسانی که ایمان آوردهاید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی میخواند که شما را حیات میبخشد…» و لذا در روایات از قرآن کریم به عنوان «بهار دلها» یاد شده است
به مناسب ماه مبارک رمضان در سلسله گزارشهایی به معرفی چند تن از اساتید و پیشکسوتان قرآنی که به ترویج قرآن کریم مبادرت ورزیده اند خواهیم پرداخت. در بخش سوم به معرفی و آشنایی با مرحوم استاد ابراهیم پورفرزیب (مولایی) میپردازیم.
ابراهیم پورفرزیب (مولایی) در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی در منطقه سنگلج تهران دیده به جهان گشود. تجوید و قرائت قرآن را در جوانی با کسب فیض از محضر مرحوم استاد احمد نصرالله مازندرانی فرا گرفت. اشتیاق فراگیری وی را بر آن داشت با مطالعه کتابهای علوم قرائت به سرچشمههای زلال این علم راه یابد. چون ایشان یادگیری قرآن کریم و قواعد تجویدی را امانتی میدانند که باید آن را به دیگران تحویل و تعلیم داد تا همیشه در حال جوشش و جریان باشد، بر حسب سنت و به روش متداول جلسات تدریس و تعلیم قرآن کریم را ابتدا در مسجد لالهزار و پس از آن در سال ۱۳۲۳ در مسجد گلوبندک سرپرستی کرد سپس جلسات متعددی در منازل افراد علاقهمند تشکیل داد.
زمان قاجار در ایران در تلاوت قرآن کریم، روایت شعبه از عاصم در ایران مرسوم بوده و بقول حافظ (عشقت رسد به فریاد در خود به سان حافظ / قرآن ز بر بخوانی در ۱۴ روایت) که این نشان دهنده اینست که ایرانیها از قدیم، کم و بیش با قرائات مختلف آشنا بودند. اما مرحوم استاد مولایی که به نوعی پدر علم قرائت در ایران هستند، تنها کتب مفصل و کاربردی درباره قرائات ۱۴ گانه را تألیف کردند.
اکبر القرّاء
مرحوم ابراهیم پور فرزیب (مولایی) که رهبر معظم انقلاب از ایشان بهعنوان استاد مسلم و برجستهی تجوید و قرائت و مربی اساتید قرآن یاد نمودهاند، مسلط بر قرائتهای هفتگانه و روایتهای چهاردهگانهی قرآن بود که در همین زمینه نیز کتاب ارزشمند «تهذیب القرائه» را به رشتهی تحریر درآورده و از خود به جای گذاشت.
ایشان از زمرهی بزرگان قرآنی کشور بود که به گواهی پیشکسوتان عرصهی قرآن در دوران قبل از انقلاب اسلامی هدایت جامعهی قرآنی و تربیت اساتید قرآنی کشور را با بهرهگیری از جلسات مردمی برعهده گرفت و آغازکنندهی نهضت جدید قرائت قرآن در کشور شد و از این رهگذر در مراودات با اساتید و بزرگان قرآنی کشور برای کسب رهنمود در دههی ۵۰ در مسجد کرامت مشهد به محضر رهبر معظم انقلاب مشرف میشد.
مرحوم استاد مولایی کتاب تهذیب القرائه را ابتدا در دو جلد تألیف نمودند و در سال ۱۳۷۱ پس از بازبینی در یک جلد چاپ شد.
راغب مصطفی غلوش که به ایران آمده بود، خواستار یادگاری کتاب تهذیب القرائه استاد مولایی بود. جلسه استاد مولایی، قبل از انقلاب تنها جلسه شناخته شده برای قراء مصری بود، بطوری که هر وقت قراء مصری قبل انقلاب به ایران میآمدند، سراغ جلسه ایشان را میگرفتند.
رهبر معظم انقلاب همچنین در یکی از دیدارهای خود با جمعی از قاریان قرآن کریم در سال ۸۳، به کمنظیر بودن فعالیت قرآنی استاد مولایی در زمان قبل از انقلاب اشاره کردند و گفتند: «یک روز در کشور ما قرآنخوانی مهجور بود؛ گوشهای در تهران یا در مشهد، کسی مثل آقای مولایی پیدا شود که عاشق قرآن باشد و زحمت بکشد و جلسه پشت جلسه برگزار کند، تا در طی سالهای متمادی تعدادی شاگرد را تربیت کند؛ آن وقتها اینطوری بود؛ این افراد در غربت بودند و در معرض، در عَلم و جلوی چشم و در تلویزیون نبودند. قرآن در جامعهی ما در حکومت طاغوت محکوم بود. ما خدا را بر حکومت اسلامی و بر حاکمیت اسلام شکر میکنیم که امروز قرآن مایهی افتخار در کشور ماست و قرآنخوانی برای کشور ما مایهی آبروست؛ این از موهبتهای اسلام است؛ این را نظام اسلامی به ما داد؛ این هدیهی الهی به ما بود که قرآن در زندگی، در جان، در روح و در زبان ما وارد شد»
نمونهای از عمل به قرآن در رفتار استاد مولایی تأسیس صندوق اندوخته نیکان بود که منشأ خیرات و برکات بسیار زیادی در طول حیات پربارشان بود. از نمونههای دیگر که بعد از وفاتشان مشخص شد، تهیه تجهیزات پزشکی درمانگاه آستان قدس توسط ایشان بود که نماینده آستان قدس رضوی، در مراسم ختم ایشان اعلام کردند و در زمان حیاتشان، هیچ احدی این مساله را نمیدانست.
در همین راستا در جلسه بزرگداشت مرحوم مولایی استاد پرهیزکار با اشاره به اینکه خاطرات بسیار خوبی از جلسات استاد مولایی داشته است، گفت: یکی از مسائلی که استاد مولایی بسیار به آن اهمیت میداد، بحث جایزه دادن به بچهها بود. جوایزی که ایشان به ما میداد خیلی مؤثر بود. در مصاحبههایم بارها گفته ام که جوانان را با تشویقهای مادی تشویق کنید. در آن زمانها، سال ۱۳۵۴، استاد مولایی هر یک جزئی که حفظ میکردیم، یک نیم سکه جایزه میداد و حتی چون به مسائل درسی بچهها، توجه ویژه داشتند، میگفتند، بچهها کارنامهیشان را بیاورند و هرکس نمرات خوبی داشت، جوایز نقدی قابل توجهی دریافت میکرد. مرحوم استاد مولایی، انسان جامعی بودند و جمیع جهات زندگی افراد را در نظر داشتند.
یادآور میشود، استاد مولایی در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی در منطقه سنگلج تهران دیده به جهان گشود و در نهایت پس از سالها خدمت در عرصه قرآن و تربیت تعداد زیادی از اساتید و مدرسان قرآن، قاریان و حافظان بینالمللی در روز ۲۲ مهرماه ۱۳۹۳ دار فانی را وداع گفت.