خبرگزاری مهر، گروه استانها: کم آبی در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهان است و در این بین کشور عزیزمان نیز با توجه به قرارگیری در اقلیمی خشک از این چالش رنج می‌برد و استان تهران به عنوان پایتخت کشور و برخورداری از جمعیتی قابل توجه با تهدیدات جدی در این زمینه مواجه است.
جمعیت این استان طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۱۳ میلیون و ۲۶۷ هزار و ۶۳۷ نفر برآورد شده است و این در حالی است، که بررسی‌ها نشان می‌دهد، اکنون این استان نزدیک به ۱۵ میلیون نفر جمعیت دارد، که با توجه به وسعت ۱۲ هزار و ۹۸۱ کیلومتر مربعی این استان، از تراکم بالایی برخوردار بوده و حدود ۹۴ درصد از این جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند.
از سویی دیگر شاهد سفرهای روزانه حدود ۵۰۰ هزار نفری از استان‌های دیگر کشور به تهران هستیم، که برای مقاصد کاری، درمانی، سیاحتی و امور اداری و… به این استان سفر می‌کنند، که بر این اساس می‌توان گفت، استان تهران بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، که کمتر از یک درصد وسعت کشور را دارد و پر واضح است، که تأمین آب برای این جمعیت متراکم کاری بس دشوار است و استان تهران علاوه بر کمبود منابع آبی کشور از پراکندگی نامناسب جمعیت و تراکم بالای جمعیتی نیز رنج می‌برد و بر همین اساس کمبود آب در این استان بیش از دیگر مناطق خودنمایی می‌کند.
در حال حاضر پنج سد کرج، لار، لتیان، ماملو و طالقان و نیز منابع آب زیرزمینی تأمین آب استان تهران را بر عهده دارند و برخلاف دیگر مناطق کشور که بخش عمده آب مصرفی آن‌ها در حوزه کشاورزی است، در تهران کمتر از ۴۰ درصد آب مصرفی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و مابقی برای مصارف خانوار مستقر در این استان است.
کم آبی در استان تهران از مرز هشدار گذشته است، تا جایی که طبق اعلام شرکت آب و فاضلاب استان تهران میزان مصرف آب در این استان ۷۶ درصد بیشتر از منابع آب تجدیدپذیر استان است و این یعنی منابع آبی استان تهران هر روز کمتر و کمتر می‌شود.
مشکل کم آبی در تهران جدی است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن جدی خواندن مشکل آب در تهران افزود: ورودی سدهای پنجگانه تهران نسبت به سال گذشته بیش از ۳۰ درصد کاهش داشته است، که نشان می‌دهد، برای ورود به فصل گرم و کم بارش سال می‌بایست، آماده، هوشیار و با برنامه باشیم.
بهزاد پارسا بارش‌ها در بسیاری از ماه‌های سال آبی جاری را کمتر از نرمال خواند و گفت: در همین حال شاهد افزایش مصرف آب توسط تهرانی‌ها طی ماه‌ها و سال‌های اخیر بودیم، تا جایی که هر تهرانی به طور متوسط ۲۴۰ لیتر آب در شبانه روز مصرف می‌کند، که این مقدار برای دیگر نقاط کشور ۲۰۰ لیتر است.
راهکار حل مشکل آب بیشتر اجتماعی است تا مهندسی
در اینکه با توجه به محدودیت‌های منابع آبی و کاهش بارش‌ها و نیز طبق فرهنگ و اصول اخلاقی و دینی می‌بایست، در مصرف آب صرفه‌جویی کنیم، شکی نیست، اما علاوه بر فرهنگ سازی و راهکارهای اینچنینی آیا راهکار مهندسی دیگری برای حل بحران آب در تهران وجود دارد، یا خیر، سوالی است، که یک کارشناس مهندسی و عمران آب پاسخ منفی به آن می‌دهد و در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص می‌گوید: اینکه فکر کنیم، با بنا کردن سد، یا اصولاً راهکارهای صرف مهندسی و ساخت و یا برداشت سازه می‌توانیم، بحران موجود را رفع کنیم اشتباه محض است.
محسن ناصری افزود: مرحله اول در رفع بحران آب پذیرفتن مساله و مشکل در همه جامعه است، یعنی ابتدا باید همه بپذیریم، که مصرف بیش از منابع و ورودی‌ها است و پس از آن درها باز می‌شود و راهکارها خودنمایی می‌کنند، در حال حاضر باید تمرکزها بیش از مباحث مهندسی روی مسائل و مباحث اجتماعی و فرهنگی باشد.
عضو هیأت علمی دانشکده عمران دانشگاه تهران با بیان اینکه اجرای هر کار مهندسی نیاز به پیوست اجتماعی دارد، در خصوص انتقال آب بین حوضه‌ای گفت: انتقال آب برای شرب مردم نیاز و وظیفه دولت و امری حاکمیتی است، اما انتقال آب برای صنعت و کشاورزی ناصحیح بوده و با آن مخالفم.
شکست سدهای غول پیکر بی برنامه و توجه به آبخوان‌ها راه حل برون رفت از بحران آبی استان تهران است
یک کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و امور آب عامل اصلی بحران آب در تهران و کشور را سدسازی‌های بی برنامه و بی توجهی به آبخوان‌های زیرزمینی دانست و در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه کار از این حرف‌ها گذشته است، و تهران به سوی کویر شدن پیش می‌رود و ۴۵ سال است، راهکار داده و فریاد زده‌ام، کسی گوش نمی‌دهد، وزارت نیرو راه را به اشتباه رفته و کشور را به سوی سدسازی بی برنامه و تولید برق از منابع آبی کشانده است.
منصور قطبی سرابی در پاسخ به این سوال که «راهکار اجرایی و دقیق شما در خصوص برون رفت از بحران آب چیست؟» گفت: ما باید توجه و تاکیدمان بر روی ذخیره آب در منابع زیرزمینی آب باشد و از طریق آبخوان داری و آبخیزداری که بزرگ‌ترین سدهای دنیا هستند، منابع آبی‌مان را تأمین کنیم، ایرانی‌ها سه هزار سال است، که از آبخوان‌ها برای تأمین آب استفاده می‌کردند، اما متأسفانه مشاورین وزارت نیرو در برهه‌ای از زمان به اشتباه توصیه به سدسازی کردند.
وی با بیان اینکه سدسازی با رعایت موازین قابل قبول است، گفت: اگر آب‌های سطحی اضافی و مازاد از آبخوان‌ها را در سدها جمع کنیم، ایرادی ندارد، من مانند بسیاری از افراد مخالف مطلق سدسازی نیستم، اما اینکه آب طالقان، لار و دیگر مناطق اطراف تهران را با ساخت سد مسدود کرده و به تهران منتقل کنیم، راهکار صحیحی نیست، در نهایت می‌خواهیم چه کار کنیم، تا کی این آب‌ها پاسخگو است، این سدها منطقه را نابود کرده و به خشکی می‌کشانند.
این کارشناس ارشد گفت: این مشکل تنها برای خشکسالی نیست، شما به دو سال ترسالی اخیر هم نگاه کنید، سیلاب‌های مخرب نشان دهنده سدسازی غیر اصولی است، با هزینه‌های زیاد آب را از حوضه‌های آبخیز منتقل کردند و یکی از تأثیرات مخرب آن خشکسالی است، باید برای برون رفت از این بحران ابتدا سدهای غول پیکر و بدون مطالعه و برنامه‌ریزی را شکست و پس از آن وزارت نیرو با اجرای طرح‌های آبخیز داری، آبخوان داری و سدسازی‌های تلفیقی و همزمان، منابع آب تجدید پذیر استان تهران افزایش می‌یابد
به نظر می‌رسد، مقابله با مشکلات آب در استان تهران نیازمند برنامه‌ریزی همراه با پیوست اجتماعی است، نمی‌توان تنها به امور مهندسی تکیه کرد و از سوی دیگر نباید هیچ کار مهندسی بدون مطالعه همه جانبه و برنامه‌ریزی اجرا شود، تا در نهایت به پاسخ مطلوب در این زمینه دست یابیم.