فریبرز معصومی، کارشناس حوزه آب و مدیریت منابع آبی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در بحث مدیریت منابع آبی در یک کشور بیش از هر چیزی سرانه مصرف آب مدنظر است که این سرانه با تعدادی شاخص‌ها ارزیابی شده و مورد مطالعه قرار می‌گیرد که برابر شاخص فالکن مارک میزان بارندگی‌های یک منطقه اگر در زمره آب استحصال شده قرار بگیرد و میزان آب مصرفی به ازای هر نفر از جامعه محاسبه شود می‌توان وضعیت منابع آبی آن منطقه را سنجید.
وی با اشاره به اینکه کشور ما بر اساس همین شاخص ارزیابی جز مناطقی است که دوره استرس آبی را پشت سر می‌گذارد، افزود: هم‌اکنون ذخیره آبی کشور از محل بارندگی‌ها حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب بوده که از این میزان ۱۰۰ میلیارد مترمکعب سهم آب استحصالی است و با در نظر داشتن سهم مصرفی یک هزار و ۲۰۰ متر مکعب به ازای هر نفر کشور ما هم‌اکنون در دوره استرس آبی قرار دارد.
این کارشناس با اشاره به اینکه در صورت کاهش سهم آب مصرفی به زیر یک هزار مترمکعب برای هر فرد وضعیت بحران آب به وقوع خواهد پیوست، گفت: وضعیت بارندگی در کشور ما هم‌اکنون وضعیت مناسبی دارد که میانگین سالانه ۲۵۰ میلیمتر برآورده شده و این در حالی است که میانگین جهانی ۸۰۰ میلیمتر است.
نشت و هدررفت ۴۰ درصدی آب در اردبیل
معصومی میانگین بارندگی سالانه استان اردبیل را ۳۲۰ میلیمتر عنوان و اظهار کرد: اردبیل از این بابت شرایط خوبی دارد اما در صورت نبود مدیریت و ساز و کار جامع نمی‌توان این اطمینان را داد که وضعیت منابع آبی استان بدین منوال خواهد بود.
وی تاکید کرد: با توجه به نزدیک بودن تهدید خشکسالی در استان اردبیل باید در یک نظر کارشناسی شده بگوییم که ما در بحث استحصال هیچ گونه مشکلی نداریم اما در بحث توزیع و انتقال آب که شامل خطوط انتقال، شبکه توزیع و تصفیه‌خانه‌ها است، دچار ضعف هستیم.
کارشناس حوزه آب با اشاره به اینکه متأسفانه در شهرهای ما به ویژه در استان اردبیل نقشه جامع شبکه آب شهری کامل نیست، ادامه داد: در برخی مناطق فرسودگی شبکه انتقال یک مشکل اساسی بوده و همین موضوع سبب هدررفت و نشت ۴۰ درصدی آب در بسیاری از مناطق شهری و روستایی استان اردبیل می‌شود و در صورت عدم مدیریت این موضوع ما خود با آگاهی به این موضوع به وقوع خشکسالی دامن می‌زنیم.
معصومی همچنین خاطرنشان کرد: متأسفانه در استان اردبیل در بحث توسعه شهری هیچ توجهی به خطوط انتقال آب نشده و همین موضوع با رشد جمعیت شهری و نادیده گرفتن تجدید و بازسازی شبکه توزیع سبب شده تا هم میزان نشتی ما طی سال‌های اخیر افزایش یافته و هم اینکه در کنار فرسودگی لوله‌های انتقال و ایجاد فشار منفی آب شرب غیرسالم در بین جمعیت شهری توزیع شود.
وی تصریح کرد: بحث کلان نگری به موضوع انتقال آب در کنار نبود برنامه و چشم‌انداز سال‌های آتی در بحث توسعه شهری، به دور ماندن از تکنولوژی‌ها و عم ساز و کار کارشناسی شده می‌تواند بیش از وضعیت کنونی منابع آبی استان اردبیل را دچار تنش کند.
تجمیع اراضی کشاورزی راهکار کاهش مصرف آب
کارشناس حوزه آب با تاکید بر مصرف بالای آب در حوزه کشاورزی گفت: علی رغم اجرای برنامه‌هایی همچون اصلاح الگوی کشت یا روش آبیاری نوین اما همچنان بیش از ۹۲ درصد آب در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود که برای جلوگیری از افزایش یا حتی کاهش این میزان مصرف می‌توان برنامه تجمیع اراضی کشاورزی را در دستور کار قرار داد.
معصومی بیان کرد: سالانه به طور معمول حدود ۳۵ تا ۵۰ درصد از کل محصولات کشاورزی از سر زمین تا رسیدن به سفره مردم هدر می‌رود و این در حالی است که در مراحل کشت و داشت مصرف آب برای این محصولات همان میزان آب مصرفی برای محصولات باکیفیت است و این موضوع تا حد قابل توجهی می‌توان با رفع از هدررفت آب جلوگیری کند.
وی با تاکید بر تأمین نیازهای اولیه روستاییان گفت: سیاست کلی نظام بر این پایه است که روستاییان معیشت پایدار داشته باشند اما در صورتی که ما بنیادی‌ترین حقوق آن‌ها که همان حقوق برابر در برخورداری از نعمت آب است اجرا نمی‌کنیم نباید انتظار کاهش مهاجرت از روستاها و افزایش تولیدات کشاورزی را داشته باشیم.
این کارشناس ضمن اشاره به مشکلات عشایر در رابطه با کمبود آب شرب در این مناطق اذعان کرد: در کنار اینکه مسئولان آب و فاضلاب شهری باید با برنامه پیش رفته و در راستای مدیریت شبکه توزیع شهری گام بردارند باید مسئولان آب و فاضلاب روستایی نیز در تأمین آب شرب سالم روستاییان و عشایر به جد تلاش کنند.