خبرگزاری مهر - گروه استانها: هر کس به «قدرِ» خودش از «قدر» می‌چشد و می‌خواهد، کم‌وزیادش به‌اندازه عشق و ارادت و نیازمان است، «قدر» را اگر قدر ندانیم آنچه از دست می‌رود فقط یک‌شب و چند شب خلوت و انس با خدا نیست، حسرتی است اندازه همه خواستی‌هایی که می توانستیم طلب کنیم اما دست خودمان را خالی نگه داشتیم.
برای قدردانی این فرصت، هر کسی پی جایی، خلوتی، حسینیه‌ای، مسجدی و گوشه‌ای می‌گردد تا خودش را به خدای خودش عرضه کند، با همه کژی و ناراستی، سیاهی و سفیدی، خبط و خطا و گناه، با همه‌چیزی که حالا آمده در این شب‌ها جا بگذارد و خالص و مخلص برگردد.
مقدراتی که قرار است این شب‌ها تقریر شود همه را به خیل شب‌زنده‌داران متصل کرده است، همه دعای اجابت می‌خوانند، زمزمه می‌کنند «یا سریع الاجابه» تا به‌سرعت گره از بغض‌ها باز شود و پشت این خواستن معطلی نباشد.
حس و حال ماه مهمانی خدا همین است، همه سر این سفره آمده و نشسته‌اند که دست‌خالی از این ماه بیرون نیایند، این ثانیه‌ها عطر و بوی خلوتی را می‌دهد که هم زمزمه مناجات شعبانیه برازنده آن است و هم دعای عرفه تو را به اوج می‌برد: «اِلهِی اَنَا الْفَقِیرُ فِی غِنایَ فَکَیْفَ لا اَکُونُ فَقِیرا فِی فَقْرِی، اِلهِی اَنَا الْجاهِلُ فِی عِلْمِی فَکَیْفَ لا اَکُونُ جَهُولاً فِی جَهْلِی…»
خدایا در اوج توانایی بازهم حس خالی بودن سراغم می‌آید چه برسد به حالا که با دست‌خالی سراغت آمده‌ام و بااین‌همه ناتوانی چگونه محتاج نگاهِ لبریزت نباشم، خدایا! این روزها من خالی‌ام و تو مثل همیشه پر از حس رحمانیت و بخشندگی، بیا قرار بگذاریم که امشب تو بتابی و من توشه بردارم، تو بباری و من بغض کنم شاید به بهانه باران لطف و کَرَمت دوباره جوانه بزنم، دوباره سبز شوم، دوباره پا بگیرم.
شبهای قدر از شبهای با فضیلت ماه مبارک رمضان است چراکه از الطاف و موهبت‌های ویژه خداوند در ماه رمضان، شب قدر است که خداوند به بندگانش عطا کرده است چنانکه پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند «خداوند از روزها، جمعه و از ماه‌ها، ماه رمضان و از شب‌ها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است».
ماه مبارک رمضان بابرکت‌ترین ماه‌ها است، ماهی که خداوند متعال درهای رحمت خویش را بر بندگانش می‌گشاید و کلام خود که کامل‌ترین برنامه هدایت و سعادت انسان است را در این ماه بر پیامبر عظیم‌الشأن اسلام نازل می‌کند و شبهای قدر که از شبهای مقدس و متبرک اسلامی هستند شب نزول قرآن و شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است.
در روایات بسیار آمده است که در بین شبهای قدر شب ۲۱ رمضان فضیلتی بالاتر از شب نوزدهم رمضان دارد که سفارش بسیاری بر انجام اعمال شب قدر در این شب به مسلمانان شده است و در روایات درباره غسل و احیا و تلاش در عبادت در شب بیست و یکم ماه رمضان و شب بیست و سوم ماه رمضان تاکید شده و آمده که شب قدر در میان یکی از این ۲ شب است در روایتی دیگر از معصومین آمده که: «ما ای سر لیلتین فیما تطلب» احیای هر ۲ شب (شب ۲۱ و ۲۳ رمضان) برای آنچه می‌خواهید مشکل نیست.
دعا نزدیک‌ترین و مؤثرترین را ارتباطی انسان با خداوند است و در فرهنگ اسلامی دعا کردن از مهم‌ترین عبادات محسوب می‌شود تا جایی که خداوند در قرآن پس از امر به دعا کردن وعده استجابت داده «وَقالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُم» و سپس می‌فرمایند: کسانی که در برابر این رابطه نزدیک خلق و خالق تکبر می‌ورزند به زودی با ذلت وارد دوزخ می‌شوند «اِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ».
امشب دومین شب از لیالی مبارکه قدر است. مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب شریف مفاتیح‌الجنان در خصوص اعمال ویژه شب بیست و یکم ماه رمضان مواردی را نقل کرده است: فضیلت این شب نورانی از شب نوزدهم بیشتر است و باید «اعمال این شب» را از غسل و احیا و زیارت و نماز «هفت توحید» و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و «دعای جوشن کبیر» و غیر آن‌ها را انجام داد و در غسل و احیا و سعی در عبادت، در این شب و شب بیست‌وسوم اصرار ورزید؛ در روایات به این معنی که شب قدر یکی از این دو شب می‌باشد، تاکید شده. مشروح اعمال این شب را اینجا بخوانید.
مردم کرمان و زائران سیدالشهدای مقاومت با حضور در گلزار شهدای کرمان مراسم احیا و شب قدر را برگزار می‌کنند، مراسم شب قدر ۲۱ ماه مبارک رمضان با حضور گسترده مردم زنجان و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در حسینیه اعظم و مسجد جامع شهر زنجان در حال برگزاری است.
مردم استان سمنان هم در دومین شب از لیالی قدر و شب ضربت خوردن مولای متقیان امام علی (ع) با حضور در بارگاه امامزاده یحیی (ع) ضمن رعایت کامل دستورالعمل‌های بهداشتی بانگ الهی العفو و الغوث الغوث برای برآورده شدن حاجات خود سر دادند و از درگاه ایزد منان طلب آمرزش کردند.
مردم مؤمن ولایتمدار و شهیدپرور گیلان هم در دومین شب از لیالی قدر با حضور در گلزار شهدای رشت، مراسم احیای شبهای قدر را در جوار مزار شهدای گلگون کفن میهن اسلامی برگزار کرده و به مداحی و سینه زنی می‌پردازند.
در این گزارش همراه می‌شویم با حال و هوای شب‌زنده‌داران از حرم مطهر رضوی تا صحن و سرای حرم کریمه اهل‌بیت و جای‌جای میهن اسلامی ایران که به بهانه شب قدر یک‌صدا نوای «الغوث، الغوث» به خود گرفته است.
حال و هوای صحن و سرای حرم امام رضا (ع)؛ «شبهای قدر» پر رمز و رازترین لحظه‌ها در گردونه زمان
تا چشم کار می‌کند جمعیت دیده می‌شود، مشتاقانی که بعد از دو سال شرایط سخت پاندمی کرونا و عدم حضور در حریم حرم رضوی، این مجال برایشان به وجود آمده تا به‌رسم هرساله لیله القدر را در بارگاه منور امام رضا علیه‌السلام به سحر برسانند؛ در این شب که از پرفضیلت‌ترین شبهای سال خوانده می‌شود و ارزش آن بیش از هزار ماه است، فرشتگان به زمین می‌آیند و نظاره‌گر دعای مردم هستند.
خیابان‌های منتهی به حرم رنگ و بوی دیگری دارند و بیرق‌های عزای امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام خودنمایی می‌کند، صدای قرائت دعای جوشن کبیر در این حوالی شنیده می‌شود ازدحام دلدادگان فقط به حرم رضوی ختم نمی‌شود، انگار این حضور پررنگ‌تر از حد تصور است، در گوشه گوشه این خیابان‌ها می‌توان زائرین و مجاورانی را دید که با پای پیاده از اطراف، به سمت این بارگاه منور در حرکت‌اند؛ اینجا پیر و جوان نمی‌شناسد، از آن سالمندی که به‌سختی و با عصا راه می‌رود گرفته تا آن کودکی که به‌تازگی قدم برداشتن را آموخته است؛ همه آمده‌اند تا تقدیر خود را در این مکان مقدس و در کنار امام رئوف رقم بزنند و به شب‌زنده‌داری بپردازند.
صدای «الغوث الغوث» زائرین و مجاورین تمام فضای حرم را پر کرده است، بندگان با دلی صاف و چشمانی خیس دست‌های تهی را رو به آسمان بلند کرده‌اند و همگی خداوند متعال را با هزار نام صدا می‌زنند و با گفتن یا غافِرَ الْخَطیئاَّتِ طلب آمرزش می‌کنند.
«شبهای قدر» پر رمز و رازترین لحظه‌ها در گردونه زمان است که قلم‌ها در وصفش می‌شکنند، زبان‌ها از توصیفش قاصر و عقل در فهم آن مبهوت می‌ماند؛ شبی که به فرموده امام صادق (ع) قلب رمضان به شمار می‌آید.
امشب پاهایم را استوار بر پلکان توبه می‌گذارم و در آستان مهر تو که واسطه‌ای از عشق و محبت هستی است، می‌آیم و روی از تمام غرور و گناهانم به امید طلب بخشش تو برمی‌گردانم.
«شب قدر» شبی است که در آن قرآن بر پیامبر عظیم‌الشأن اسلام نازل‌شده و فضیلت عبادت در این شب از تمام شب‌ها بیشتر است.
امام رضا جانم، حضرت مهربانم تو خودت فرموده‌ای: «خداوند در شب قدر آنچه را که از این سال تا سال بعد پیش خواهد آمد، مقدّر می‌فرماید از زندگی یا مرگ، از خوب یا بد یا روزی. پس آنچه خداوند در این شب مقرر می‌کند، به حتم واقع خواهد شد.»
در عزیزترین و عجیب‌ترین شب سال فرشتگان بسیاری به زمین می‌آیند؛ به‌طوری‌که زمین بر آن‌ها تنگ می‌شود. لذا آن را «شب قدر» نامیده‌اند؛ زیرا یکی از معانی «قدر» به معنای ضیق و تنگ است و در این شب قرآن با تمام قدر و منزلتش به‌وسیله فرشته صاحب قدر بر پیامبر (ص) نازل شد.
امشب در نجوای خاموش دل‌ها، دیده‌های گریان و صورت‌های خیس از باران پشیمانی، آرامش چشمان بیدار در قلب نیمه‌شب‌های خواب‌زده همراه سرود فرشتگان عرش در مطلع إِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ … می‌شویم.
صحن و سرای حرم امام رضا (ع) مملو از زائرانی است که در این بیست‌ویک شب، روزه تقوا گرفته‌اند و امشب با دلی آکنده از امید می‌گویند یا سَرِیعَ الرضا، ای کسی که زود راضی میشوی، آمده‌ام.
نوای الغوث الغوث شب زنده داران در شهر کریمه اهل بیت (ع)
هم‌زمان با شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان و دومین شب از لیالی بافضیلت قدر، مراسم احیا در حرم مطهر حضرت معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران، بقاع متبرکه، مساجد و حسینیه‌های شهر مقدس قم برگزار شد.
کانون تجمع شب‌زنده‌داران حرم مطهر حضرت معصومه (س) است و خیل جمعیت مردم متدین قم از شبستان بزرگ امام خمینی (ره) در حرم مطهر بانوی کرامت تا میدان آستانه و ازآنجا تا مسجد امام حسن عسکری (ع) ادامه دارد و شبستان‌ها و رواق‌ها و همچنین خیابان‌های اطراف حرم و نیز حیاط و شبستان‌های مسجد اعظم مملو از جمعیت است که بسیاری به همراه خانواده‌هایشان در این مراسم معنوی حضور یافته‌اند.
حرم مطهر نیز سیاه‌پوش عزای اول مظلوم عالم امام المتقین امیرالمؤمنین علی (ع) است و پرچم مشکی علی ولی‌الله (ع) نیز بر فراز گنبد بانوی کرامت برافراشته شده است.
شب‌زنده‌داران در این شب، صدای الغوث الغوث سر داده و با تکرار هزاران نام از اسامی با عظمت پروردگار با خدای خویش مناجات می‌کنند و سپس قرآن به سر گرفته و خدای خویش را به ذوات مقدس ائمه معصومین قسم می‌دهند تا معبود بی‌همتا آنان را شفیعشان قرار دهد و از گناهان و اعمال ناصوابشان درگذرد.
بسیاری از زائران و مجاوران نیز با حضور در مسجد مقدس جمکران این بزرگ‌ترین میعادگاه منتظران ظهور، شب قدر بیست و یکم ماه مبارک رمضان را در این مسجد باعظمت که به دستور حضرت صاحب‌الزمان (عج) بناشده احیا داشته‌اند.
مراسم احیای شب بیست و یکم مبارک رمضان در بقاع متبرکه استان قم، گلزار شهدای علی بن جعفر (ع) و کوه خضر نبی محل تدفین شهدای گمنام با حضور گسترده مردم در حال برگزاری است و علاوه بر آن هیئت‌های مطرح استان نیز در نقاط مختلف شهر قم مراسم احیا و عزاداری شهادت اول امام شیعیان را برگزار می‌کنند.
نوای جوشن کبیر از ماذنه‌های مساجد و هیئات کرمانشاه طنین انداز شد
هم‌زمان با شب بیست و یکم ماه رمضان نوای دعای جوشن کبیر از ماذنه‌های مساجد و هیئات کرمانشاه طنین‌انداز شد.
یکی از اقدامات مردم در ماه مبارک رمضان به‌ویژه شبهای قدر برگزاری جلسات قرائت قرآن مجید، عزاداری و مناجات‌خوانی در مساجد یا منازل برای مردان و زنان مؤمن است که از شور و هیجان ویژه‌ای برخوردار است.
در این شب که هم‌زمان شده است با شهادت امیرالمؤمنین علی (ع) مردم کرمانشاه نوای الهی العفو همراه با سوگ و عزای شهادت امام علی (ع) سر می‌دهند و با استعانت از مولای متقیان در شب بیست و یکم که به شب تقدیر معروف است دست دعا و استغفار به ایمان بلند می‌کنند تا در این شب موردعنایت ویژه الهی واقع شوند.
در این شبهای قدر جمعیت بسیاری از مؤمنان در مساجد، حسینیه‌ها و هیئت‌ها برای طلب مغفرت به شب‌بیداری و خواندن دعاهای سفارش شده می‌پردازند و زمزمه دعای جوشن کبیر، افتتاح و ابوحمزه ثمالی از مساجد و هیئت‌ها شنیده می‌شود که برای بهره‌مندی از فضیلت این شب‌ها با جان دل قرائت می‌شود.
مردم کرمانشاه همه‌ساله در شب بیست و یکم ماه رمضان در مساجد و تکایا عزاداری می‌کنند و مراسم شبهای قدر را بسیار باشکوه برپا می‌کنند و بر اساس روایات در شبهای نوزدهم، بیست‌ویکم، بیست‌وسوم ماه رمضان که به‌عنوان شبهای قدر بیان‌شده کتاب قرآن را به سر گرفته و تا اذان صبح عبادت و راز و نیاز می‌کنند.
یکی از رسوماتی که در استان کرمانشاه برای شب و روز بیست و یکم به چشم می‌خورد پختن آش، حلیم و شله‌زرد به مناسب شهادت امام علی (ع) است که با اعتقادات و ارادت مردم کرمانشاه به امام علی (ع) همسویی بسیار دارد.
شب قدر در گلستان؛ طنین جوشن کبیر و خضوع در «قدر گیجه»
بعد از یک سال گردش روزگار دوباره شب قدر، موسم بی‌همتا فرارسیده؛ شبی یگانه که فرصت راز و نیاز و صحبت‌های خودمانی با معبود هستی است، شب پهن کرده «سجاده دل» پیش درگاه ایزدی و لابه و دلدادگی.
درهای رحمت در شب قدر بازشده، «تُنَزَّلُ المَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ» و هزار هزار فرشته به زمین می‌آیند؛ شبی که ندای «الغوث الغوث» بندگان به آسمان می‌رود، شبی با قدرت اکسیری که هر چه به آن اتصال بگیرد، آن را «گوهری دردانه» می‌سازد.
شب قدر، شب نزول قرآن، بین همه مسلمانان ارزشمند بوده و در این شب همه بندگان به درگاه حی سبحان استغفار کرده و تلاش می‌کنند از دریای رحمت الهی بیشتر بهره‌مند شوند.
این شب در بین مردم گلستان هم با آداب‌ورسوم خاص خود برگزارشده و گلستانی‌ها در مساجد، امکان مذهبی و در برخی خانه‌ها حضور می‌یابند تا از فیوضات آن بهره ببرند؛ این آداب‌ورسوم در قومیت‌ها مختلف، متفاوت است.
گلستانی‌ها با نذر کردن و دعا خواندن و صلوات فرستادن در این شب‌ها، برآورده شدن آرزوهای خود را از پروردگار خواسته و قرآن به سر می‌گیرند.
در این شب‌ها مؤمنان تا سحر بیدار بوده و دعای جوشن کبیر، افتتاح و مجیر می‌خوانند.
ترکمن‌های گلستان هم، شب قدر را با آداب خاصی برگزار کرده و گرامی دارند. یکی از آیین‌هایی که ترکمن‌ها با شور و شوق اجرا می‌کنند، «قدر گیجه» است. این شب در بین ترکمن‌ها مقدس بوده و زنان در خانه «بیشمه» و بورگ، فرنی و نان‌برنجی و خوراکی‌های به نام «قاوورداق» و «تالخان» می‌پزند.
سیستانی‌ها یکی دیگر از قومیت‌های ساکن در گلستان بوده که همواره عامل به احکام الهی هستند. ماه رمضان و به‌ویژه شب قدر در بین سیستانی‌ها ارزش والایی دارد و آن‌ها برای این ماه برنامه‌ها و مراسم خاصی دارند.
رمضان خوانی و رمضونیکه و سحرخوانی و اکرام خانواده شهدا ازجمله آداب‌ورسوم سیستانی‌ها در ماه رمضان و شب قدر است.
بزرگان سیستانی این ماه را «رمضونیکه» یعنی ماه برکت و رحمت می‌دانند و در شبهای ۱۹، ۲۱ و ۲۳ رمضان تا صبح به دعا و عبادت مشغول هستند و به نیایش و راز و نیاز می‌پردازند.
مشروح گزارش مهر را اینجا بخوانید.
نوای الغوث قدرنشینان در مازندران
هم‌زمان با دومین شب قدر نوای الغوث در مناطق مختلف مازندران پیچید و مردم مذهبی و ولایتمدار استان به شب‌زنده‌داری و برپایی آئین‌های پرفضیلت قدر پرداختند.
هم‌زمان با شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان آئین احیا و شب‌زنده‌داری قدر با حضور سخنرانان مذهبی و مداحان و مردم ولایتمدار استان در گوشه و کنار استان ازجمله مصلی امام خمینی (ره) ساری در حال برگزاری است.
شب‌زنده‌داران و مردمان دیار علویان با نوای «الغوث» و قرآن سر گرفتن به راز و نیاز و استغاثه می‌پردازند و آئین‌های سوگواری به مناسبت شهادت مولای متقیان حضرت علی (ع) نیز برپا است.
این آئین در مساجد، تکایا، اماکن مذهبی و امامزادگان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال برگزاری است.
تصاویری از برگزاری مراسم احیای شب قدر در استانها