به گزارش خبرگزاری مهر، محمد قهری گفت: عفونت‌های قارچی سیستمیک عفونت‌هایی هستند که در آنها عوامل قارچی با عبور از سدهای دفاعی طبیعی بدن، سیستم گردش خون و برخی اعضای داخلی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند و بر حسب ابتلای ارگان‌های مختلفِ داخلی، علائم و نشانه‌های مرتبط با اعضای گرفتار ظاهر می‌شوند.
وی افزود: معمولاً عفونت‌های قارچی سیستمیک دارای علائم و نشانه‌های اختصاصی نیستند. سلول‌ها و بافت‌های مبتلا در اثر ترشح آنزیم‌ها یا سموم قارچ‌ها و نیز به دلیل رشد و تهاجم سلول‌های قارچی دچار آسیب می‌شوند. برخی از قارچ‌ها به عروق خونی هجوم می‌برند و موجب ایجاد ترومبوز در عروق، و انفارکتوس و نکروز در بافت می‌شوند.
این دکترای علوم آزمایشگاهی تاکید کرد: تشخیص صحیح و به هنگام و درمان در زمان مناسب در کنترل عفونت‌های قارچی سیستمیک نقشی اساسی دارد. علاوه بر این هوشیاری و تردید کلینیکی پزشکان و پرستاران در زمینه‌های بالینی نیز از اهمیت بسیاری در مراقبت از سلامت بیماران در معرض خطر بالا برخوردار است. زیرا، تشخیص دیرهنگام و یا تأخیر در درمان‌های مناسب موجب عوارض جدی از قبیل از دست دادن عضو و یا بدشکلی اندام‌ها و یا مرگ بیمار می‌شود.
قهری، به شایع‌ترین عامل عفونت‌های قارچی سیستمیک اشاره کرد و گفت: بسته به اعضا و ارگان‌های درگیر بیماری، شایع‌ترین عوامل قارچی مسبب عفونت فرق می‌کند. به عنوان مثال شایع‌ترین عامل قارچی در مننژیت قارچی، قارچ مخمری کریپتوکوکوس نئوفرمنس است، در عفونت‌های ریوی، شایع‌ترین عامل قارچی آسپرجیلوس و از بین اعضای این جنس نیز آسپرجیلوس فومیگاتوس است. شایع‌ترین عامل قارچی بیماری موکورمایکوز رینوسربرال، رایزوپوس آریزوس است. شایع‌ترین عامل سپتی سمی قارچی جنس کاندیدا و شایع‌ترین گونه‌ی کاندیدای مسبب این عفونت کاندیدا آلبیکنس است.
وی در پاسخ به این سوال که چه افرادی مستعد این عفونت‌ها هستند، افزود: به طور کلی افرادی که سیستم ایمنی آنها به دلایل مختلفِ ارثی یا اکتسابی دچار نقص یا آسیب شده است و به گروه جمعیتی تحت عنوان بیماران نقص ایمنی شناخته می‌شوند از جمله افراد مبتلا به دیابت، انواع سرطان‌ها و لوسمی ها، بیماران دریافت کننده پیوند بافت و مغز استخوان، بیماران دچار سوختگی‌های وسیع، بیماران تحت درمان با کورتیکوستروئیدها و آنتی بیوتیک های وسیع الطیف، بیماران تحت درمان با داروهای سیتوتوکسیک، و نوتروپنی طولانی مدت در گروه پر خطر برای عفونت‌های سیستمیک قارچی قرار می‌گیرند.
قهری، به نقش آزمایشگاه در تشخیص این عفونت‌ها اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه عفونت‌های سیستمیک قارچی اصولاً از علائم و نشانه‌های اختصاصی برخوردار نیستند تشخیص آنها به شک بالینی و استفاده از روش‌های آزمایشگاهی خاص وابسته است. در میان روش‌های آزمایشگاهی، آزمایش‌های مستقیم میکروسکوپی، کشت و هیستوپاتولوژی بسیار کمک کننده هستند، و در مواردی نیز از روش‌های ایمیونولوژیک و بیوشیمی و یا ملکولار بیولوژی کمک گرفته می‌شود. در واقع بدون کمک آزمایشگاه، تشخیص عفونت‌های قارچی جز بر پایه حدس و گمان صورت نمی‌گیرد و تشخیص قطعی عفونت‌ها تنها به کمک روش‌های آزمایشگاهی میسر است. از طرف دیگر با توجه به اینکه گونه‌های مختلف قارچ‌ها در برابر عوامل دارویی ضد قارچی الگوی رفتاری متفاوتی دارند بدون تعیین هویت ارگانیسم قارچی در سطح گونه، اقدامات درمانی به صورت کامل و صحیح نمی‌تواند صورت گیرد و بنابر این روش‌های آزمایشگاهی به صورت راهنمای درمان کمک مؤثری به پزشک معالج می‌نمایند.
وی ادامه داد: همچنین برای تعیین حساسیت یا مقاومت عوامل قارچی نسبت به داروهای تجویز شده، اقدامات آزمایشگاهی کمک کننده است. تائید بهبودی کامل بیمار و برطرف شدن عفونت نیز با کمک آزمایشگاه انجام می‌شود. به طور خلاصه، آزمایشگاه در زمینه تشخیص قطعی عامل عفونت، کمک به انتخاب داروی مناسب و مؤثر، و تعیین حساسیت یا مقاومت عامل قارچی نسبت به داروی انتخابی، و نیز پایش و مونیتورینگ بهبودی بیمار خدمات خود را ارائه می‌دهد.
این متخصص قارچ شناسی پزشکی گفت: جمعیت بیماران در معرض خطر عفونت‌های قارچی در طی دهه‌های اخیر رو به افزایش گذاشته است، گروه جمعیتی خاصی تحت عنوان افراد دارای نقص ایمنی با ویژگی‌های مشترکی که دارند خطر بالاتری برای اکتساب انواع عفونت‌های قارچی دارند و برای مدیریت و درمان مناسب این دسته از بیماران، پزشکان متخصص عفونی با گرایش خاص تحت عنوان فلوشیپ نقص ایمنی و پیوند تربیت می‌شوند.
وی افزود: از طرف دیگر هر روز بر تعداد و تنوع گونه‌های قارچی فرصت طلب بیماری زا که این گروه‌های جمعیتی را تحت تأثیر قرار می‌دهند نیز اضافه می‌شود که این مسئله به تنهایی چالش‌های جدی و قابل توجهی را در زمینه تشخیص آزمایشگاهی و تعیین هویت قارچ در سطح جنس و گونه برای میکروبیولوژیست‌ها، مایکولوژیست ها و متخصصین آزمایشگاهی پدید آورده و همچنین چالش کلینیکی مهمی در انتخاب داروی مناسب برای درمان عفونت‌های حاصل از آنها را برای پزشکان متخصص عفونی فراهم آورده است.
قهری در پایان گفت: تشخیص به هنگام و درمان مناسب این دسته از عفونت‌های سیستمیک از چالش‌های مهم طب آزمایشگاهی و بالینی است. برای تشخیص اینگونه عفونت‌ها آزمایشات مختلفی بر اساس تجسس مواد آنتی ژنی اختصاصی و یا نشانگرهای ملکولی که اختصاص به جنس‌ها یا گونه‌ها دارد طراحی و به کار گرفته شده است. بسیاری از این روش‌های جدید مورد تائید مراجع مربوطه قرار گرفته و برخی از آنها همچنان مراحل تجربی خود را سپری می‌نمایند.