خبرگزاری مهر - گروه استانها: افزایش ضریب امنیت و راحتی کاربران جاده‌ای و مسافرین در جاده یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش توسعه‌یافتگی مدنی شهرهاست تا با ثبت میزان بالای این امنیت بتوان شاهد جامعه‌ای پویا و رو به رشد در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بود.
استان اردبیل یکی از استان‌های پرتردد و مسافرپذیر شمالغرب کشور بوده که سالانه میلیون‌ها تردد در جاده‌های مواصلاتی آن انجام شده و از طرفی به دلیل مرز مشترک با جمهوری آذربایجان تبادلات کالا در این استان نیز به مراتب بیشتر از سایر شهرها و استان‌هاست و همین موضوع اهمیت حفظ امنیت حمل و نقل را در این استان خطیر کرده است.
به مناسبت روز ملی ایمنی حمل و نقل گفت‌وگویی با رضا شیرین‌زاده، معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان اردبیل داشتیم که در این مصاحبه علاوه بر آخرین دستاوردهای استان در حوزه حمل و نقل و حفظ ایمنی مسافر و کالا به برخی چالش‌ها نیز اشاره شده است.
*وضعیت حمل و نقل در استان اردبیل به عنوان استانی با تردد بالا چطور ارزیابی می‌شود؟
استان اردبیل جغرافیایی و اقلیمی هم‌اکنون در کنار رونق‌بخشی به حمل و نقل جاده‌ای، لوله‌ای و ترانزیتی از حمل و نقل ریلی و دریایی محروم است و هم‌اکنون بیش از ۹۵ درصد حمل و نقل مسافر و کالا از طریق حمل و نقل جاده‌ای در این استان انجام می‌شود که بیشتر آن نیز در حوزه جابجایی مسافر است.
*سهم حمل و نقل بین‌المللی در این بین چه قدر است؟
مرز مشترک اردبیل با جمهوری آذربایجان سبب شده تا حمل و نقل بین‌المللی استان ما نسبت به گذشته رشد نسبی داشته باشد که در این راستا در سال‌های اخیر با روند رو به رشدی در این حوزه مواجه بودیم و همین موضوع سبب شده تا علاوه بر تقویت پتانسیل حمل و نقل بین‌المللی استان موفقیت‌های خرد و کلانی در این حوزه نیز به دست آید.
هم‌اکنون به طور روزانه ۴۰۰ دستگاه کامیون کالا از مرز ما به سمت کشورهای حوزه قفقاز، روسیه، گرجستان و اروپا تردد دارد که در کنار این موضوع ما حمل و نقل ترانزیتی استان را نیز خوب ارزیابی می‌کنیم.
اگر چه در مقطعی کشور ترکیه به دلیل منافع خود باعث بروز مشکلاتی برای حمل و نقل بین‌المللی استان اردبیل شده اما این موضوع تا به امروز خللی در روند رو به رشد تبادلات بین‌المللی ما نداشته است، اما این به این معنی نیست که در سال‌های آینده وضعیت حمل و نقل بین‌المللی استان اردبیل به همین روند رو به رشد خود ادامه خواهد داد یا نه، چرا که باید در این زمینه هم‌اندیشی گسترده‌ای انجام شود.
*در مجموع تبادلات تجاری استان در یک سال گذشته به چه میزان بوده است؟
خوشبختانه از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا به اکنون تردد ما در بحث جابجایی کالا که شامل صادرات و واردات می‌شود افزایش ۲ برابری را نشان می‌دهد که برخی فرصت‌هایی که ناشی از موقعیت‌های منطقه‌ای بوده، سبب این رشد نسبی شده است.
شایان ذکر است که عمده حمل و نقل ما مربوط به حمل و نقل داخلی و تبادلات بین استانها می‌شود که به طور میانگین سالانه ۴ میلیون تن کالا را جابجا می‌کنیم که کالاهای صادراتی ما عمدتاً کالاهای کشاورزی، سیمان، برخی آهن آلات و یک سری صنایع ساختمانی است، همچنین کالاهای وارداتی عمدتاً شامل کالاهای اساسی که از بنادر کشور به سمت استان روانه می‌شوند، می‌شود.
*در حال حاضر چه تعداد ناوگان حمل و نقل و نیروی انسانی در اختیار دارید؟
در بحث حمل و نقل جاده‌ای کالا و ترانزیتی در حال‌حاضر ۷ هزار و ۲۵۰ دستگاه کامیون با ۱۲ هزار و ۵۰۰ راننده حرفه‌ای مشغول به فعالیت در حوزه جابجایی کالا هستند. در کنار این موضوع ۳۲۵ دستگاه اتوبوس با ۲ هزار و ۴۰۰ راننده، ۶۰۰ دستگاه سواری و بیش از ۲۰۰ دستگاه مینی‌بوس وظیفه جابجایی و حمل سالانه ۲ میلیون نفر را بر عهده دارند.
همچنین در حال‌حاضر ۱۵۱ شرکت حمل و نقل داخلی، بین المللی مسافری و ۸۷ شرکت حمل و نقل کالا در استان فعال است که ۵۰ درصد این ناوگان در مرکز استان و مابقی در شهرهای استان فعالیت می‌کنند.
*این تعداد نیروی انسانی و ناوگان کفاف نیاز داخل استان را می‌دهد؟
بحث مدیریت یکی از شاخص‌های مهم اداره کل حمل و نقل پایانه استان در طول سال‌ها بوده که در این زمینه سعی داشتیم مشکلات این حوزه را تا حد توان به حداقل برسانیم که تا به امروز هم موفق بودیم در بحث مدیریت و رسیدگی به مشکلات رانندگان، کنترل، توزیع عادلانه بار، بیمه رانندگان، رسیدگی به شکایت‌ها و مسائل حوزه حمل و نقل و جابجایی کالا و مسافر به خوبی عمل کنیم.
اما در بحث نیروهای انسانی هم‌اکنون یک کمبود نسبی احساس می‌شود چرا که با نیروهای ناکافی خدمات خوبی را به مسافران در بحث حمل و نقل ارائه می‌دهیم و در همین راستا تعداد رانندگان و ناوگان مربوط به جابجایی مسافر نه تنها کفاف نیاز استان را می‌دهد بلکه در حل برخی گره‌های مقطعی سایر استانها نیز کارساز است.
*چه تعداد شکایت از سوی مسافران در طول یک سال اخیر به ثبت رسیده است؟
در سال گذشته تعداد ۴۳۴ رأی در کمیسیون‌های رسیدگی به تخلفات راهداری استان بدین شرح که برای ۱۰۷ پرونده از اداره مسافر، ۹۲ پرونده از اداره کالا، ۳۵ پرونده از اداره ترانزیت و ۱۲۵ پرونده از اداره ایمنی و ترافیک در کمیسیون‌های ماده ۱۱ و ۱۲ رأی صادر شده است.
*در خصوص تأثیر کرونا بر حمل و نقل جاده‌ای استان توضیحی داشته باشید.
در دوران شیوع کرونا و برهه پیک این بیماری اگرچه میزان جابجایی مسافران در استان به حد قابل توجهی با افت محسوس مواجه بود اما جابجایی کالا به ویژه کالاهای بهداشتی و ضروری دچار نقصان نشد.
در همین دوره عمده حمل و نقل مسافری استان به تهران، تبریز و مشهد و سازی بود که این وضعیت هم‌اکنون نیز به بدین ترتیب انجام می‌شود و در حال‌حاضر دو محور اردبیل-آستارا و اردبیل-سرچم برای جابجایی مسافر و کالا مورد استفاده رانندگان است که بیشتر شرکت‌های حمل بار و مسافر موظف به رعایت موازین مشخص در این حوزه هستند.
*نحوه نظارت بر فعالیت شرکت‌های حمل و نقل رضایت‌بخش است؟
در این راستا نظارت کافی بر فعالیت شرکت‌های حمل بار و مسافر به ویژه شرکت‌ها و تعاونی‌های مسئول جابجایی مسافران وجود دارد به طوری که ما شرکت‌ها را مجاب کردیم تا بر روی بلیت‌های خود در هر بار نوبت سفر مقصد، نوع و شماره ماشین حمل مسافر درج شود تا مسافران با اطمینان خاطر سفر کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل از سوی راننده یا متولیان سفر مراتب به راحتی به ما گزارش شود.
در این راستا سال گذشته بر اساس اعلام سازمان راهداری، استان اردبیل رتبه یک کشوری را در راستای رسیدگی به شکایات مسافران را کسب کرد.
در حال‌حاضر هم بیشتر خدمات ما من باب کنترل رانندگان و کیفیت سفرهای انجام شده به صورت مانیتورینگ و از راه دور انجام می‌شود و با کمک سامانه‌های نظارت می‌توانیم نحوه عملکرد رانندگان و متولیان حمل و نقل را به راحتی رصد و ارزیابی کنیم.
در واقع طی این اقدامات سیستمی پایش لحظه‌ای رانندگان برای همکاران ما در اداره کل حمل و نقل پایانه به راحتی قابل مشاهده بوده و به جرأت می‌توان گفت این موضوع یکی از اقدامات اساسی در راهداری اردبیل بوده که اگرچه در ابتدا با نارضایتی تعدادی از رانندگان روبه‌رو بود اما تا به امروز در اجرای این طرح موفق بودیم.
*زیرساخت‌های جاده‌ای استان را برای افزایش ضریب امنیت حمل و نقل چطور می‌توان ارتقا داد؟
زیرساخت‌های جاده‌ای و راهی یکی از اولویت‌های مهم در افزایش ضریب امنیت حمل و نقل و ترددهای جاده‌ای است و نمی‌توان این موضوع را کتمان کرد اما باید با یک مطالعه گسترده با توجه به اهمیت راه‌ها که به ترتیب آزادراه، بزرگراه، راه‌های اصلی، فرعی و روستایی است به رفع نواقص این مسیرها پرداخت که در این زمینه آگاهی از اینکه باید چه میزان اعتبار برای چه پروژه راهی اختصاص داد، بسیار حائز اهمیت است.
در همین رابطه هم‌اکنون در استان اردبیل تجدید خط‌کشی‌ها را داریم که اخیراً ۲ هزار کیلومتر آغاز شده و همچنان ادامه دارد، حذف نقاط حادثه خیز، رفع نواقصات روشنایی و اقداماتی از این دست انجام می‌شوند که در بحث راه‌های روستایی نیز ما طبق دستور سازمان راهداری موظف هستیم روستاهای بالای ۲۰ خانوار را از زیرساخت جاده‌ای و راه بهره‌مند کنیم که این موضوع نیز تا حدودی در استان ما محقق شده است.
*بحث حفظ ایمنی حمل و نقل و ارتقای آن نیازمند فرهنگ‌سازی گسترده است در این باره چه انتظاری از دستگاه‌های متولی دارید؟
با توجه به اینکه ما دستگاه اجرایی هستیم و در هیچ کجای دنیا دستگاه اجرایی به تنهایی نمی‌تواند در بحث فرهنگ‌سازی گسترده موفق عمل کند ما نیز در استان اردبیل نیازمند ارتقای تعامل و هم‌افزایی فی مابین دستگاه‌های اجرایی و فرهنگی هستیم.
که در قدم نخست باید اعتبارات مشخص به این موضوع اختصاص یافته و در کنار آن در نکته نظرات کارشناسان و صاحبان ایده در این زمینه بهره‌مند شد که کمک مردم و همکاری رسانه‌ها نیز در تحقق افزایش ضریب امنیت عمومی حمل و نقل خالی از لطف نیست.
همچنین می‌توان در این زمینه از ظرفیت ائمه جماعت، دبیران و مسئولان آموزشی و فرهنگی بهره‌مند شد که ما اخیراً طی یک اقدام مناسب به بحث آموزش در مدارس ورود یافته‌ایم که با درج شعارهای امنیتی بر روی خودکارهای مخصوص و اهدای آن به دانش‌آموزان سعی در ارتقای سطح فرهنگ حمل و نقل داشتیم.
در کنار این مهم حضور همکاران راهداری ما در روستاها و آموزش روستاییان و آگاه‌سازی اقشار مختلف یکی دیگر از اقدامات ما در این مدت بوده است.
همچنین ما در کاهش تصادفات موتورسواران و مرگ و میر آن‌ها در استان موفق به خلق یک انقلاب شدیم که در طول دهه‌های اخیر توانستیم آمار تصادفات و میزان مرگ و میر در این زمینه را تا ۵۰ درصد کاهش دهیم که در اجرای طرح حفظ ایمنی موتورسواران تعداد ۱۰ هزار کلاه ایمنی از سوی اداره کل حمل و نقل و پایانه استان تهیه و به صورت رایگان در اختیار موتورسواران در استان قرار گرفته است.
*بزرگ‌ترین چالش پیش روی استان در حوزه ایمنی حمل و نقل چیست؟
یکی از چالش‌هایی که ما در این حوزه داریم بحث اعتصابات رانندگان است که به طور مقطعی و گاهاً انجام می‌شود و عمده اقدامی که ما در این راستا برای ساماندهی اوضاع پیش آمده می‌توانیم انجام دهیم ساماندهی وضعیت رانندگان است که در کنار این موضوع بحث عدم تخصیص به موقع اعتبار یا کمبود آن، نیروهای انسانی ناکافی برای موفقیت و تلاش در راستای حفظ ایمنی حمل و نقل در راهداری استان اردبیل از عمده چالش‌های پیش روی ما است.
در بحث تقویت زیرساخت‌های جاده‌ای نیز برخی مشکلات خرد و کلانی وجود دارد که باید دستگاه‌های متولی در این راستا نهایت همکاری را با اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان داشته باشند چرا که یکی از مهم‌ترین محورهای ارتقای سطح ایمنی حمل و نقل در محورهای مواصلاتی استان افزایش میزان زیرساخت‌های جاده‌ای است.