خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهرام قربانپور: برخی روزها و نامگذاری‌ها، به تقویم هویت و روح تازه ای بخشیدند یکی از این روزها سالروز شهادت استاد شهید مطهری و بزرگداشت روز «معلم» است.
روز معلم یادآور حماسه‌ای شور انگیز در سنگر علم و دانش است که با الفبای معرفت، محبت، ایثار و فداکاری آمیخته شده و با زیور صداقت، ادب و متانت تزئین شده است.
«معلمی شغل انبیاست» فقط یک شعار نیست بلکه مصداق بارز رسالت پیغمبری است، معلمان پرورش دهنده آینده سازان، آینده داران و تصمیم سازان جامعه هستند. اما در کنار تمام محسنات، خوبی‌ها و دریای رحمتی که به جامعه ارزانی می‌دهند خود گاهاً بخاطر مسائل و چالش‌های مالی، لنگِ یک لقمه نان حلال هستند.
معلمان به ویژه حق التدریسی ها بقدری در مشکلات غوطه ور هستند که برای پر کردن چالش‌های اقتصادی و خلاء های مالی مجبورند چند شیفت در شغل‌های مختلف از نگهبانی و انبارداری گرفته تا مسافرکشی، کار کنند تا دخل و خرج آنها با هم بخواند.
مشکلات و چالش‌های معلمان حق التدریسی به قدری زیاد است که در قالب یک گفتگو و تیتر گنجانده نمی‌شود بلکه باید به صورت ویژه و مفصل به آن پرداخت در ادامه به مناسبت گرامیداشت این روز مقدس فرصت را مغتنم شمرده با یکی از معلمین حق التدریسی به گفتگو نشستیم، که از دغدغه‌های این قشر زحمت کش برای ما سخن گفت.
*لطفاً در ابتدای گفتگو خودتان را معرفی کنید.
هما اکبری کارشناس دبیری زبان و ادبیات فارسی هستم و ۱۵ سال سابقه آموزشی (۱۰ سال پیش و ۵ سال پایه) دارم و در عرصه‌های فرهنگی رسانه‌ای فعالیت می‌کنم.
*نقش و جایگاه معلم را در توسعه، پیشرفت و تعالی جامعه تبیین کنید.
همانطور که مستحضرید پایه و اساس توسعه و پیشرفت یک جامعه، آموزش و پرورش است. جامعه‌ای توسعه مند، دانش بنیان و آینده دار خواهد بود که بر پایه نظام آموزشی قوی و دانش محور استوار باشد.
خب در این راستا نقش معلمین و اساتید آموزشی بسیار پررنگ است معلمین زیربنا و استوانه اصلی آموزش و پرورش هستند. همانطور که جامعه بدون آموزش و پرورش بی معناست، آموزش و مرورش بدون معلم هیچ معنایی ندارد.
*نقش تربیتی و عرفان سازی معلم در جامعه چقدر اثرگذار است؟ آیا معلمین امروز به نقش تربیتی اهمیت می‌دهند؟
آموزش و پرورش دو مقوله تفکیک ناپذیر است که وجود هر در کنار هم این پازل را تکمیل می‌کند. آموزش بدون پرورش نمی‌تواند خروجی مثبت و اثرگذاری برای جامعه داشته باشد حال که در جامعه اسلامی هستیم این موضوع حساسیت بیشتری دارد و باید مورد توجه معلمین قرار گیرد.
معلمین در کنار آموزش باید سبک زندگی اسلامی را با شیوه‌های نو و امروزی در جامعه هدف خود نهادینه کنند.
مدرسه و کلاس درس دومین خانه و مهمترین مکان زندگی دانش آموز به حساب می‌آید و اتفاقاتی که در مدرسه و کلاس درس رخ می‌دهد باید در راستای تعالی بخشی فرد و جامعه باشد و این وظیفه مهم و حیاتی بر دوش معلمان عزیز است.
در پاسخ به بخش دوم سوالتان باید گفت که در این راستا اقدامات خوبی صورت گرفته و اکثر معلمین دلسوزانه به آموزش و تربیت دانش آموزان می‌پردازند اما کافی نیست.
*معلمین و سیستم آموزشی امروز تا چه اندازه برگرفته از منش رفتاری و کرداری شهید مطهری الگوپذیری شده است؟
استاد شهید مطهری الگوی تمام عیار نه تنها برای معلمین بلکه برای اقشار مختلف جامعه به شمار می‌روند. نگاه آموزشی، تربیتی و اخلاقی شهید مطهری برگرفته از فرهنگ ناب اسلامی و قرآنی بوده و همواره به مسئله اسلامیت و سبک زندگی زندگی اسلامی توجه ویژه داشتند.
اما اینکه معلمین از سیره و منش استاد شهید مطهری تاثیرپذیری می‌کنند یک سوال کلی و چند وجهی است که پاسخ دادن به آن در این مجال نمی گنجد اما در همین حد بگویم که اکثر معلمین در تلاش هستند که شهید مطهری و دیگر بزرگان عرصه علم و آگاهی را به عنوان الگوی خود قرار دهند.
*عمده ترین مشکلات معلمین چیست؟
هر قشری مشکلات خاص خود را دارد اما معلمان بخاطر اهمیت شغلی و مسئولیت زا بودن کارشان همیشه دارای دغدغه‌های فراوانی هستند. معلمان غیر دولتی و حق التدریسی با آسیب‌ها و چالش‌های جدی تری مواجه هستند.
عدم امنیت شغلی، عدم اجرای رتبه بندی و همچنین پایین بودن حقوق و مزایا از جمله مصائب معلمین حق التدریسی است که تلاش اثرگذاری برای رفع این مشکلات صورت نگرفته است.
حقوق معلمین تا به اندازه‌ای رضایت بخش است که معلم به جز تدریس و تربیت آینده داران جامعه، به چیز دیگری فکر نکند؟ به طور ساده بگویم دغدغه مالی و معیشتی معلمین برطرف می‌شود؟
دغدغه مالی و معیشتی معلمین بر کسی پوشیده نیست گاهاً بسیاری از معلمین برای تأمین امرار و معاش زندگی خود ناچارند چند شیفت کار کنند و بویژه معلمین غیردولتی و حق التدریسی که حقوقشان اصلاً کفاف مخارج زندگی شأن را نمی‌دهد اما همه این مشغله‌های ذهنی و مالی باعث نمی‌شود تا معلم وظیفه ذاتی خودش را در قبال دانش آموز فراموش کند.
*زیرساخت‌های آموزشی استان گیلان را چگونه است؟
گیلان در همه بخش‌ها دچار چالش است اما در بخش آموزش و پرورش این موضوع قابل لمس تر است. اگر زیرساخت‌های آموزشی گیلان را نسبت به سایر استانها ارزیابی کنیم یقیناً باید گفت که خیلی عقب هستیم و باید تلاش‌های بیشتری در بخش سخت افزاری و نرم افزاری صورت گیرد.
*با شیوع کرونا ویروس و تعطیلی مدارس، دنیای آموزشی وارد فضای مجازی شد، در این راستا تا چه اندازه موفق عمل شد؟
انسان باید از دل هر تهدیدی، فرصت سازی کند و خوشبختانه یا متأسفانه ویروس کرونا درس بزرگ و فرصت مغتنمی بود تا از تهدید و بحران با خلاقیت و نوآوری و استفاده از تکنولوژی روز، فرصت بسازیم و آموزش‌ها را در بستر فضای مجازی ببریم.
اما اینکه این کار موفقیت آمیز بوده یا خیر، باید از کارشناسان امر پرسید ولی معتقدم آموزش در فضای کلاس و به صورت حضوری اثرگذاری بیشتری نسبت به فضای مجازی دارد.
*شما یک معلم حق التدریسی هستید، وضعیت این گروه از معلمین چگونه است؟
در مطالب قبل هم به این نکته اشاره کردم اما اگر اجازه بدید کمی بیشتر بحث را برای شما باز کنم؛ معلمان غیر دولتی و حق التدریسی حقوقشان از کارگران هم کمتر است و با این حقوق ناچیز، عاشقانه به تدریس می‌پردازند اما بارها توسط اولیا و حتی مدیران بالادستی مورد بی مهری قرار می‌گیرند
مدارس غیردولتی چون بیشتر اولیا محوری است دانش آموزان حرف شنوی و فرمان پذیری کمتری به معلمان دارند و همین موضوع خود یک نوع چالش برای تدریس محسوب می‌شود.
معلمان حق التدریسی هیچ آینده‌ای ندارند تدریس در مدارس غیر دولتی یک نوع کارگری بیش نیست و ارزش و منزلت معلمی زیر سوال می‌رود اما با این حال عشق و علاقه به دانش آموزان و آموزش دادن که سنت پیامبری است همه این سختی‌ها را برای ما آسان می‌کند. من به عنوان یک معلم حق التدریس یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کند.
*چه اقداماتی برای ساماندهی معلمان حق التدریسی صورت گرفته است؟
اگر بگویم کاری صورت نگرفته بی انصافی است اما این اقدامات کارساز نبوده است. انتظار می‌رود مجلس و دولت در راستای ساماندهی معلمان حق التدریسی برنامه داشته باشد و تدابیری برای تعیین تکلیف این قشر زحمت کش اتخاذ دهند.
*نقش معلم در نهادینه کردن فرهنگ حجاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حجاب تنها یک دستور دینی و یک وظیفه شرعی نیست بلکه یک ضرورت اجتماعی است که با رعایت آن نتیجه شگرف و با عدم رعایت نتیجه مخرب را شاهدیم.
مدرسه اولین نهاد اجتماعی و در واقع خانه دوم دانش‌آموزان است و همان طور که در منزل مادر را الگوی خود قرار داده، در مدرسه آموزگار را به عنوان الگو انتخاب می‌کنند بطوری که کوچک‌ترین حرکات معلم مورد الگوبرداری توسط دانش آموزان قرار می‌گیرد.
یک معلم با مسئولیت خطیری که دارد لازم است بیش از پیش در اجتماعی چون مدرسه به مقوله حجاب توجه ویژه داشته باشد در جامعه کنونی تهاجم فرهنگی با ابزارهای رسانه‌ای تحت عنوان ماهواره اینترنت در تلاش است تا فرهنگ غنی اسلامی و هویت اجتماعی یک زن را بی ارزش نماید. دانش آموزان هر یک از خانواده و فرهنگ‌های مختلف در نهادی چون اجتماع ساعات زیادی حضور دارند.
دانش آموزان در نشست‌های دوستانه هر آنچه که در خانواده خود آن را به عنوان فرهنگ آموختند و گاهاً برگرفته از فرهنگ غربی، مطرح کرده و بی شک می‌توانند انتقال دهنده هر آنچه را که دشمن به تصویر کشیده است برای دیگران باشند. اولین و مهمترین کار یک معلم این است که خود عامل به آنچه که می‌خواهد بگوید باشد.
معلم نمی‌تواند تغییر رو به رشدی داشته باشد جز اینکه خود تغییر را قبول داشته باشد، بنابراین اولین راه نهادینه کردن حجاب باور پذیری و قبول صددرصد آن از سوی معلم است تا آن را برای متعلم تشریح کند و آنها را به این باور برساند که حجاب چیست و چه نتایج مثبتی دارد.
*شما در کنار معلمی، خبرنگار هم هستید، وجه اشتراک رسالت‌های این دو حرفه را تبیین کنید؟
معلم و خبرنگار هر دو رسالت آگاهی بخشی دارند یکی در مدرسه و دیگری در جامعه و نقش هر دو بصیرت افزایی، اعتلای فکری و اندیشه بشر پر رنگ و اثرگذار است حال فرض کنید که هر دو رسالت بر دوش یک نفر باشد وظیفه اش سنگین‌تر می‌شود و لذا همیشه تلاش کردم چه در مدرسه و کلاس و چه در جامعه اثرگذار واقع شوم.
*حرف ناگفته؟
ضمن تقدیر از شما خبرنگار و مجموعه خبرگزاری مهر، به نمایندگی از جامعه معلمین حق التدریسی از مسئولان و متولیان امر استدعا دارم که چاره‌ای اساسی برای این قشر زحمت کش اتخاذ کنند و یک بار برای همیشه مشکلات این عزیزان را ریشه‌ای و اساسی حل کنند.