به گزارش خبرنگار مهر، راه آهن رشت- آستارا به عنوان حلقه مفقوده کریدور شمال - جنوب (NOSTRAC) است که از خلیج فنلاند آغاز شده و به خلیج فارس و دریای عمان منتهی می‌شود.
تفاهم نامه تأسیس این کریدور پیش از این میان سه کشور هند، ایران و روسیه به امضا رسیده بود ولی به دلایلی هنوز راه اندازی نشده و تجارت کالا میان هند و روسیه فعلاً به ایران نیامده و همچنان از طریق دریا انجام می‌شود.
برخی موانع همچون نبود تعرفه ترجیحی و تجارت آزاد میان کشورهای مسیر این کریدور و نیز نبود برخی زیرساخت‌ها خصوصاً قطعه راه آهن رشت-آستارا از اصلی ترین دلایل عدم راه اندازی کریدور ریلی شمال-جنوب از سوی کارشناسان ترانزیت عنوان می‌شود.
به گفته کارشناسان صنعت حمل و نقل، بهره‌برداری از راه آهن رشت-آستارا، علاوه بر تسهیل تردد کالا میان ایران و روسیه، می‌تواند کریدور دیگری غیر از ترکیه برای اتصال ایران به شمال اروپا ایجاد کند؛ به خصوص که خط آهن موجود پس از مسکو و سن پترزبورگ، به هلسینکی (فنلاند) در شمال اروپا متصل می‌شود.
به گفته برخی مقامات شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، راه آهن رشت-آستارا قرار است در سال اول بهره‌برداری ۴.۵ میلیون تن بار و ۲۵۰ هزار نفر مسافر را جابجا کند و در سال بیستم بهره‌برداری نیز این ظرفیت به ۱۱ میلیون تن بار و ۵۰۰ هزار نفر مسافر برسد.
با این حال معلوم نیست اعداد گفته شده در خصوص انتقال بار و مسافر به این خط ریلی (در صورت احداث) به واقعیت نزدیک باشد یا حتی محقق شود؛ ضمن اینکه برخی کارشناسان معتقدند ممکن است در صورت لغو تحریم‌های روسیه از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا در صورت توقف جنگ اوکراین و بازگشت بنادر و خطوط ریلی روسیه به مدار بهره برداری مجدد برای اتصال به اروپا، دیگر حاضر به استفاده از خطوط ریلی ایران نباشد.
پیش از این نیز سید محسن پورسیدآقایی معاون وزیر اسبق راه و شهرسازی و مدیرعامل اسبق شرکت راه آهن به خبرنگار مهر گفته بود روس‌ها به ما گفتند شما خط آهن گرگان اینچه برون را احداث کنید، ما هم قول تردد سالانه ۱۰ میلیون تن بار از آن را می‌دهیم؛ اما دریغ از عبور ۱۰ تن کالا!
هفته گذشته نیز رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی برای مذاکره با روس‌ها و احیای کریدور شمال-جنوب به مسکو رفته بود.
این هفته نیز نخستین بار ترانزیتی روسیه به مقصد امارات از خاک ایران وارد بندر نوشهر شد و کشتی «رو-رو» ی حامل ۶۶ دستگاه کامیون از جاده‌های ایران به بنادر جنوبی برای ارسال بنادر امارات عبور کردند. اما اینکه کریدور ریلی شمال-جنوب فعال شود، هنوز این اتفاق رخ نداده است.
از دیگر موارد مورد مذاکره وزرای راه ایران و حمل و نقل روسیه، کمک روس‌ها برای تأمین مالی احداث راه آهن رشت-آستارا بود که هنوز خبری از قول مساعد روس‌ها برای ساخت این پروژه به گوش نمی‌رسد.
جمهوری آذربایجان نیز قرار بود در سال ۱۳۹۵ مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار برای ساخت راه آهن رشت-آستارا سرمایه گذاری کند که این توافق دو کشور پس از خروج آمریکا از برجام، منتفی شد.
به گفته کارشناسان، درگیر شدن کشورهای همسایه یا منطقه در هزینه‌های احداث خط آهن رشت-آستارا می‌تواند تضمین عبور کالاهای ترانزیتی این کشورها را در پی داشته باشد؛ اما با این حال ارقامی که برای احداث این خط آهن گفته می‌شود، متفاوت است.
یک مدیرکل در شرکت ساخت: هزینه راه آهن رشت-آستارا ۱۷ هزار میلیارد تومان
محمد منجمی سرپرست اداره کل ساخت و توسعه راه آهن منطقه دوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور اخیراً به پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده: «در مجموع می‌توان گفت ۱۷ هزار میلیارد تومان برآورد محتمل هزینه تکمیل راه آهن رشت - آستارا خواهد بود.»
سرپرست اداره کل ساخت و توسعه راه آهن منطقه دوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در خصوص هزینه‌های مالی پروژه گفته است:
«۱۲ کیلومتر انتهایی این راه آهن با انجام مناقصه و انتخاب قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) و به مبلغ یک هزار و ۵۰ میلیارد تومان اجرا خواهد شد.
هزینه باقی مسیر که شامل حدود ۱۶۰ کیلومتر زیرسازی و حدود ۱۴۰ کیلومتر روسازی است، ۱۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است که احتمالاً بین ۱۰ درصد حداقل تا حداکثر ۴۰ درصد، بابت ضریب پیشنهادی محتمل پیمانکار منتخب، به این برآورد اضافه می‌شود.
حدود ۴ هزار میلیارد تومان نیز هزینه تملک اراضی در مسیر است.»
این مقام مسئول در شرکت ساخت و توسعه، از احتمال فاینانس ۱۲ هزار میلیارد تومانی روس‌ها خبر داده است.
معاون شرکت ساخت (مرداد ۱۴۰۰): راه آهن رشت-آستارا با ۱۵ هزار میلیارد تومان
عباس خطیبی معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور مرداد ۱۴۰۰ در گفت وگو با خبرنگار مهر از هزینه ۱۵ هزار میلیارد تومانی ساخت این پروژه خبر داده بود.
وی در این زمینه گفته بود: مذاکره‌ای با سازمان برنامه و بودجه داشتیم برای اخذ مجوز ترک تشریفات؛ این درخواست به وزارت راه ارسال شده و منتظریم تا سازمان برنامه به ما مجوز ترک تشریفات بدهد که تا کنون این مجوز صادر نشده است. این پروژه بسیار سنگین است و هزینه‌ای بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان در بر خواهد داشت.
وزیر راه: هزینه ساخت راه آهن رشت-آستارا یک میلیارد دلار است (۲۸ هزار میلیارد تومان؟)
رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی نیز اواخر اسفند سال گذشته از هزینه بالای ساخت راه آهن رشت-آستارا خبر داده بود.
وی در این باره گفت: احداث مسیر ریلی ۱۶۰ کیلومتر رشت - آستارا یک میلیارد دلار هزینه دارد که معادل بودجه یک سال وزارت راه و شهرسازی است.
بر اساس اظهار نظر وزیر راه، با احتساب دلار آزاد هزینه ساخت این مسیر بیش از ۲۸ هزار میلیارد تومان و با احتساب ارز نیمایی، ۲۳ هزار میلیارد دلار است که در هر صورت با ارقام اعلامی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، فاصله زیادی دارد.